Nederlands/Grammatica/Zelfstandige naamwoorden/Verkleinwoord

Een verkleinwoord of diminutief is een zelfstandig naamwoord in de "verkleinde" vorm, dat wil zeggen met het achtervoegsel -je.

Bijvoorbeeld:

huis - huisje
kop - kopje
tafel - tafeltje
maan - maantje
man - mannetje
klas - klasje
glas - glaasje
schip - scheepje
meid - meisje
jongen - jongetje
zin - zinnetje

Soms verandert er door het toevoegen van het achtervoegsel -je tevens iets aan het grondwoord. Dit betreft dan meestal alleen de slotklank (zie ook "Regels"):

café => cafeetje

koning => koninkje

Regels

Bij verkleinwoorden gelden bepaalde regels:

• Als het grondwoord eindigt op -é, eindigt de verkleinde vorm op -eetje, zoals al eerder genoemd: caf-eetje. Meestal betreft het hier leenwoorden uit het Frans.

• Als het grondwoord eindigt op -ing en de voorgaande lettergreep beklemtoond is, eindigt de verkleinde vorm op -inkje, zoals in de eerder genoemde voorbeelden: kon-inkje, of: pal-inkje.

• Als in het grondwoord ook de lettergreep vóór -ing niet beklemtoond is, eindigt de verkleinde vorm op -etje:

ding - dingetje

ring - ringetje

en ook:

handeling - handelingetje

wandeling - wandelingetje

• Bij sommige woorden met -a treedt in de verkleinde vorm verlenging van deze klinker op:

glas - glaasje

vat - vaatje

Geslacht

Het geslacht van verkleinwoorden is altijd onzijdig (dus met het), ongeacht het geslacht van het grondwoord:

de ring - het ringetje

Bijzondere gevallen

Soms bestaat alleen het verkleinwoord als zelfstandig naamwoord:

uitje (van wij gaan uit).

Het komt incidenteel dat de verkleinde vorm een geheel andere betekenis heeft dan het grondwoord:

ijs - ijsje.