Nederlands/Grammatica/Verwijswoorden/Haar-ziekte

Met de haar-ziekte wordt het in de moderne Nederlandse taal veel voorkomende verschijnsel bedoeld dat naar zelfstandige naamwoorden die in historisch opzicht niet vrouwelijk zijn - zoals zelfstandig gebruikte stammen van werkwoorden en alle woorden met het lidwoord het - wordt verwezen met het persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord haar.

Voorbeelden

De haar-ziekte manifesteert zich met name bij geografische en topografische aanduidingen (die in de regel bijna altijd onzijdig zijn) en bij sommige woorden die historisch mannelijk of onzijdig zijn, met name collectiva:

• Frankrijk heeft haar rol in Europa en de wereld ook te danken aan de eigenschappen van de cultuur
• Zij ondersteunt Amsterdam en haar horeca-ondernemers
• De raad heeft haar besluit genomen zonder kennis te nemen van mijn brief (raad is mannelijk.)
• Het bestuur heeft haar functie aanvaard (bestuur is onzijdig)

In de bovenstaande voorbeelden moet steeds zijn in plaats van haar staan. De volgende zin is daarentegen wel grammaticaal correct:

• Het gaat tevens om de stad Amsterdam met haar sterke zakelijke dienstverlening.

Haar verwijst hier naar het kernwoord stad, dat in modern Nederlands zowel mannelijk als vrouwelijk is, dus deze zin is goed. In dit voorbeeld had het bezittelijk voornaamwoord zijn dus evengoed kunnen worden gebruikt.