Nederlands/Spelling/Interpunctie/Apostrof
De apostrof ofwel het weglatingsteken is een leesteken. Voor het gebruik van de apostrof bestaan een aantal spellingsregels.
Meervoud
[bewerken]De apostrof wordt gebruikt bij de meervouds-s van woorden die eindigen op a, e, i, o, u of y, voorafgegaan door een medeklinkerletter of lettergreepgrens. (De e moet klinken als /ee/.)
- opa's, azalea's, ave's, ski's, auto's, accu's, baby's.
Op grond van deze regel krijgen de volgende woorden dus geen apostrof.
- lentes (De e klinkt hier niet als /ee/.)
- abonnees (Voor de eind-e staat een klinker.)
- procedés, communiqués (Hier staat een /é/.)
- essays (Voor de y staat een klinker.)
Genitief
[bewerken]- Zie Bezits-s
Verkleinwoorden
[bewerken]De apostrof wordt gebruikt in verkleinwoorden van woorden die eindigen op een y voorafgegaan door een medeklinkerletter.
- baby'tje, lolly'tje, pony'tje (maar displaytje vanwege de klinker voor de /y/).
Als een woord dat eindigt op /a/, /e/, /o/ of /u/ wordt voorafgegaan door een medeklinker of lettergreepgrens, wordt de laatste letter doorgaans verdubbeld. (Met de e is de /ee/ bedoeld.) De /i/ wordt in deze positie geschreven als /ie/.
- opaatje, azaleaatje, aveetje, autootje, accuutje, skietje.
Bij sommige Franse leenwoorden verandert het grondwoord van vorm: aspirientje, depootje (Groene Boekje: depotje), logeetje, machientje, sardientje (maar: souvenirtje).
Bij woordafbreking verdwijnt de apostrof:
- baby-
- tje.
Cijfer- en letterwoorden
[bewerken]De apostrof wordt gebruikt in afleidingen van cijfer- en letterwoorden (acroniemen).
- A4'tje, 65+'er, BRT'er, tv's, cd'tje.
In letterwoorden die niet als zodanig herkenbaar zijn wordt geen apostrof gebruikt:
- elpees, radars, lasers, sonartje.
In samenstellingen met cijfer- en letterwoorden komt een liggend streepje:
- De combinatie van tv en programma wordt tv-programma, maar tv+tje (een afleiding) wordt tv'tje.
De apostrof als weglatingsteken
[bewerken]De apostrof wordt ook gebruikt om aan te geven dat er letters zijn weggelaten in een woord (grafische inkorting of nabootsing van spreektaal).
- A'dam, A'pen, d'r, m'n, 's morgens, onnavolgb're, dierb're.
Echter niet altijd wanneer cijfers worden weggelaten, zoals bijvoorbeeld: de jaren 90, maar wel in de periode '40-'45[1]
Werkwoorden met afkorting
[bewerken]Bij een aantal verbogen vormen van werkwoorden die uit een afkorting bestaan, wordt een apostrof gebruikt om de afkorting af te zonderen:
- ge-sms't, sms'te, gsm'en
Referenties
- ↑ Taaladviesdienst van Onze Taal