Nederlands/Grammatica/Persoonlijke voornaamwoorden/Jullie
Jullie is het persoonlijk voornaamwoord voor de tweede persoon meervoud in de onderwerpsvorm (onverbogen vorm).
Het is eigenlijk een verbasterde samentrekking van jij en lui. Voor de formele tweede persoon meervoud bestaat de vorm ulieden; meestal gebruikt men daar echter gewoon u voor. De oervorm voor de tweede persoon meervoud is yu: in het Proto-Indo-Europees betekent yuyam "jullie" en is tu of tuvam "jij".
In de late Middeleeuwen kenden de meeste Hollandse dialecten nog het woordje du voor "jij" en ji voor "jullie" en "u" (een beleefdheidsmeervoud dus). Hier kwam echter onder Brabantse en Vlaamse invloed verandering in: in deze streektalen kwam het woordje ghi in zwang voor alle aangesproken personen. Om nu duidelijk te maken dat er meerdere mensen werden bedoeld plakte men er luyden ("mensen") achter. De verouderde variant jelui laat zijn etymologie nog duidelijk zien.
Tegenwoordige tijd
[bewerken]In het hedendaagse Nederlands is het gebruikelijk jullie te vervoegen met -en ("jullie maken"). Vanwege de etymologie en de situatie in andere dialecten dan het Hollands was voorheen een vervoeging met -t ("jullie maakt") gangbaar, die tegenwoordig nog een enkele keer uit de mond van ouderen wordt gehoord.
Verleden tijd
[bewerken]De verleden tijd verbuigt zich van oudsher dan als gij (jullie kwaamt), echter daar zijn de meeste Nederlandstaligen het gevoel voor kwijt geraakt.
Cognaten in andere dan de Hollandse streektaal zijn gulder (Oost-Vlaams), gullie/gillie (Brabants), dzjilie (West-Limburgs), julder (Zeeuws), hidder (West-Vlaams) en ieluu(j)/ieleu(j)/jule(n)/julie (Nedersaksisch). Het Fries, Gronings en (centraal-)Limburgs gebruiken nog steeds doe voor "jij" en jij/gij voor "jullie" en hebben dan ook geen dergelijke vormen nodig.
In veel streektalen komen dergelijke vormen ook voor de eerste en derde persoon voor. Vooral de laatste (zullie, hullie) zijn wijdverbreid, vermoedelijk om verwarring met zij "derde persoon enkelvoud vrouwelijk" te voorkomen. De vormen voor de eerste persoon (willie Brabants, wudder West-Vlaams, wieluu(j)/wieleu(j)/wulie (Veluws) zijn voornamelijk in het zuiden van het Nederlandse taalgebied te vinden en op de Veluwe. Zie ook Hun als onderwerp.
