Naar inhoud springen

Italiaans/Inhoudsopgave

Koppelingen toevoegen
Uit Wikibooks

Italiaans

Inleiding
  1. Inleiding op de cursus
Lessen
  1. Alfabet en uitspraak
  2. Regelmatige werkwoorden
  3. Lidwoorden en venire
  4. Voltooid tegenwoordige tijd en delend lidwoord
  5. Wederkerende werkwoorden
  6. Bijvoeglijk naamwoord, bezittelijk voornaamwoord
  7. Andare, teksten lezen en klokkijken
  8. Getallen, tenere en dovere
  9. Voorzetsel, rimanere, uscire en stare
  10. Meewerkend voorwerp, vraagwoorden en dare
  11. Bijwoord, onbepaald voornaamwoord, toekomende tijd
  12. Gebiedende wijs, rangtelwoorden
  13. Verleden tijd
  14. Vergelijking en bere
  15. Ci en ne
  16. Onvoltooid deelwoord
  17. Persoonlijk voornaamwoord
  18. Congiuntivo en passivum
  19. Condizionale en voegwoorden
  20. Afsluitend examen
  21. Einde
Toetsen
  1. Toets les 2 en 3
  2. Eindexamen
  3. Luistertoets
Overig
  1. Nuttige woorden
  2. Grammatica
  3. Grammatica-overzicht
  4. Woordenlijst
  5. Cultuur en eetgewoonten van Italië
  6. Huurcontract met woordenlijst
  7. Dante Divina Commedia: Inferno Canto I
  8. Liedtekst Volare van Modugno en Migliacci
  9. Liedtekst Per amore van Andrea Bocelli
  10. Liedtekst Va Pensiero uit Verdi's opera Nabucco
  11. Meningen
  12. Antwoordenboek

De taal

[bewerken]
Punta della Dogana e Santa Maria della Salute, Venezia
Piazza Duomo, Milano
Colosseo di notte, Roma

Het Italiaans is een Romaanse taal die verwant is aan het Frans, Portugees, Roemeens en Spaans. Kunsttalen, zoals Interlingua en Esperanto zijn veelal (deels) van het Italiaans afgeleid. Italiaans is de directe opvolger van het Latijn. Het Italiaans wordt als officiële taal gesproken in Italië, Zwitserland, San Marino en Vaticaanstad. Vanwege het koloniale verleden werd er Italiaans gesproken in onder meer Eritrea, Ethiopië en Libië. Er zijn grote Italiaanse minderheden in Argentinië, Australië, Frankrijk, Kroatië, Slovenië, Somalië, Tunesië en de Verenigde Staten, samen in totaal zo'n 62 miljoen Italiaanssprekenden. (Vergelijk met 42,8 miljoen eerste- en tweedetaalsprekers Nederlands en het verwante Afrikaans.)

In de praktijk spreken vele Italianen van huis uit een plaatselijk dialect, hun streektaal - het Italiaans leren ze op school. Dit officiële Italiaans is het dialect van Florence, dat vanwege het prestige van Florentijnse schrijvers als Dante Alighieri en Boccaccio tot nationale taal werd verheven. (Lees van Dante het begin van zijn Divina Commedia hier.) Voorbeelden van de vele dialecten zijn het Romanesco (Romeins, de taal van Rome en omgeving), het Siculu (Siciliaans) en het Lumbaart (Lombardisch). Het Sardijns wordt sinds kort als zelfstandige Romaanse taal beschouwd.

Als boutade over het aantal Italiaans sprekende mensen zegt men wel eens dat er "twee Italiës" zijn: alle Italianen die in Italië wonen en op school Italiaans geleerd hebben, maar ook de velen buiten Italië die de taal beheersen. Vooral de afstammelingen van de emigranten die het vroeger arme vaderland verlieten om in andere landen een toekomst op te bouwen. Zij kunnen de taal soms alleen nog spreken, maar niet meer correct schrijven. Bij elkaar kom je dus aan twee Italiës: "tutti gli italiani" (uitspraak toeti lji italiani, alle Italianen) in het moederland en een grote groep Italia-liefhebbers in de rest van de wereld.

Het Nederlands kent meer klanken dan het Italiaans, bijvoorbeeld onze "eu" (de Italiaanse uitspraak van de letters eu is è-oew zoals in euro, "è(oe)wro"). Italianen spreken alle letters van een woord uit. Maar het is voor Nederlanders wel weer makkelijker om het Italiaans uit te spreken, dan voor Italianen het Nederlands.

Het land

[bewerken]

Italia is een land dat al eeuwen befaamd is onder vakantiegangers. Het lekkere weer, de prachtige cultuurschatten en het gastvrije volk trekken al eeuwen miljoenen mensen. Italië heeft een verleden gekenmerkt door vele pieken en dalen. Neem bijvoorbeeld de Renaissance en de Tweede Wereldoorlog. In de Renaissance was Italië het rijkste land ter wereld (bron?) maar in de Tweede Wereldoorlog was het een bondgenoot van de nazi's.

Campo dei Miracoli, Pisa

Pseudo-Italiaans

[bewerken]

In het Nederlands kennen we pseudo-Italiaanse woorden,[1] woorden die Italiaans lijken, maar niet correct Italiaans zijn en die we dus moeten vermijden als we Italiaans spreken en schrijven. Bijvoorbeeld

Pseudo-Italiaans Nederlandse betekenis Italiaanse betekenis
alpino pet alpenjager (militair)
cello violoncello -
grosso modo (twijfelgeval) grofweg grosso modo of grossomodo: grofweg (komt uit het laat-middeleeuws Latijn van Frankrijk). Grosso modo op Italiaanse wiki, maar anders dan in het Nederlands in het Italiaans zeldzaam en ongebruikelijk, alternatieven in generale / generalmente (in het algemeen), approssimativamente / circa (ongeveer), in linea di principio (in principe), essenzialmente (hoofdzakelijk).[2] Grosso modo kan blijkbaar beter in het Spaans [3] of Middeleeuws Latijn.[4][5][6]
pico bello (grappig) piekfijn mooie bergpiek
prima goed, in orde (bijwoord) eerder, vroeger
Wel (toevallig?) goed is prima in de zin van eerste (bijvoeglijk naamwoord) met een vrouwelijk zelfstandig naamwoord: van prima kwaliteit di prima qualità, prima is hier de vrouwelijke vorm van het bijvoeglijk naamwoord primo = eerste, beste
sopranino (zelfstandig naamwoord) hogere variant van muziekinstrumenten wel bijvoeglijk gebruikt in bijvoorbeeld Sassofono sopranino op Italiaanse wiki, Violino sopranino op Italiaanse wiki
tuttifrutti gerecht van zuidvruchten Wel tutti i frutti (alle vruchten), maar Tutti Frutti is voor Italianen een rocknummer van Little Richard!

Nederlandse en Italiaanse namen

[bewerken]

Sommige voornamen komen zowel in Nederland als in Italië voor, maar worden voor het andere geslacht gebruikt.

Voornaam Nederlands gebruik maar Italiaans gebruik
Andrea vrouw, vrouwelijke vorm van Andreas, André man, voorbeeld Andrea Bocelli, tenor. In het Italiaans bestaat Andreas niet. Zie op de Italiaanstalige Wikipedia Andrea, met zeldzame vrouwelijke vormen onder meer Andreina / Andreana.
Simone vrouw, vrouwelijke vorm van Simon man, voorbeeld Simone Stevino op Italiaanstalige Wikipedia (Simon Stevin), in het Italiaans is de vrouwelijke vorm Simona. In het Italiaans bestaat Simon niet, en bovendien moeten woorden, ook namen (Stevino) liefst op een klinker eindigen, dus logisch: Simone voor een kerel. Vergelijk op de Italiaanstalige Wikipedia Simone.

Verder verrassen Italianen ons vaak met eigen versies van bekende namen: zo noemen ze Anne Frank: Anna Frank en Donald Duck: Paperino, Laurel en Hardy (De Dikke en de Dunne): Stanlio e Ollio enzovoorts. Dit past in hun streven om buitenlandse teksten zoveel mogelijk te vertalen voor binnenlands gebruik. Denk aan de oorspronkelijk Engelstalige universitaire leerboeken die in goedkope Italiaanse vertalingen in universiteitssteden te koop zijn, en de standaard doppiaggio (nasynchronisatie) van buitenlandse films in bioscopen en op TV in Italië, altijd met gesproken tekst door Italiaanse stemmen en natuurlijk andere Italiaanse titel, zodat Italianen eigenlijk nooit een originele buitenlandse film te horen krijgen. (Soms zeggen ze dat deze Italiaanse versie zelfs beter is dan het origineel! Voorbeeld: Woody Allen.)

De uitspraak van Nederlandse achternamen in het Italiaans kan eveneens verrassen, maar is logisch in hun klanksysteem, bijvoorbeeld de Nederlandse achternamen de Ruiter wordt dee Roe-ieter, Huygens Hoe-ie-djens (of Hoi-dzjens, naar de Engelse uitspraak) omdat in het Italiaans onze ui-tweeklank niet in woorden voorkomt en dus ui als u-i (oe-ie) geïnterpreteerd wordt, vergelijk maestro met a-e gescheiden, dus uitspraak ma-estro (we menen dan maistro te horen, maar dat is onjuist).

Literatuur

[bewerken]

Vele uitgaven, onder meer

Woordenboeken

[bewerken]
  • Lindt, H.J.: Kramer's woordenboeken Italiaans/Nederlands Nederlands-Italiaans, Amsterdam 1987 en later
  • Schram-Pighi, L. e.a., Prisma Woordenboek Italiaans Nederlands, 10° druk, Het Spectrum, Utrecht, 2001
  • Lo Cascio, V.: Van Dale Handwoordenboek Italiaans-Nederlands en Nederlands-Italiaans, Zanichelli Dizionario Italiano-Neerlandese en Neerlandese-Italiano, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, Zanichelli, Bologna (twee dikke delen, ongeveer 2x 1000 bladzijden, uitvoerigste woordenboek voor professioneel gebruik)

Voor gevorderden kunnen Italiaans-Italiaanse (school)woordenboeken interessant zijn, bijvoorbeeld

  • Dizionario Garzanti della lingua italiana, Aldo Garzanti Editore, allerlei uitgaven
  • Mari, Roberto: Il mio primo dizionario. Dizionario di base della lingua italiana, Giunti Gruppo Editoriale, Firenze 1998 en later

Thematisch geordende woordenboeken (Italiaans ↔ Engels of Duits) aan de hand van afbeeldingen zijn

  • The Oxford-Duden Pictorial Italian and English dictionary, Clarendon Press Oxford, 1995 en later
  • Dizionario illustrato tedesco e italiano / Bildwörterbuch Deutsch und Italienisch, Duden-Zanichelli ISBN: 88-08-09370-0

Grammatica's, leerboeken

[bewerken]
  • Heijmans-Tromp, I.: Italiaanse grammatica, Van Loghum Slaterus, Deventer, 1964/1973/1985 (wat ouder boek voor universitair gebruik)
  • Möller, K.A., Italiaans voor dummies
  • Italiaans voor dummies op reis

Zie ook

[bewerken]
[bewerken]

Taalcursus

[bewerken]

Italiaanse radio on-line

[bewerken]

Noten

[bewerken]
  1. ↑ Nicoline van der Sijs: Chronologisch woordenboek, p. 310 op dbnl.org
  2. ↑ linguee.nl grosso modo NL-IT. Geraadpleegd op 4 november 2019.
  3. ↑ www.wordreference.com. Geraadpleegd op 28 maart 2021.
  4. ↑ Wiktionary grosso modo
  5. ↑ French Expression of the Day: grosso modo www.thelocal.fr
  6. ↑ dictionary.reverso.net. Selon Littré, sa première apparition se situerait au XIVe siècle, chez Henri de Mondeville (1260-1320). Mais d'autres sources ne la situent qu'au XVIe siècle, en 1566 dans "Traité préparatif à l'Apologie pour Hérodote" d'Henri Estienne (1528-1598).
Cursussen van Indo-Europese talen
Afrikaans · Catalaans · Deens · Duits · Engels · Frans · Fries · Gotisch · Gronings · Italiaans · Latijn · Litouws · Nederlands · Nieuwgrieks · Noors · Oudgrieks · Perzisch · Pools · Portugees · Roemeens · Russisch · Sloveens · Spaans · Tsjechisch · Vroegmodern Engels · Welsh · West-Vlaams · Zeeuws · Zweeds
Informatie afkomstig van Wikibooks NL,
een onderdeel van de Wikimedia Foundation.