Duits/Grammatica/Der Dativ

Grammatica - Der Nominativ (1e) - Der Genitiv (2e) - Der Dativ (3e) - Der Akkusativ (4e) - Tabel van de lidwoorden

De Dativ (datief, 3e naamval) wordt gebruikt als:

• het zinsdeel de functie van meewerkend voorwerp vervult

Bepaald lidwoord	Onbepaald lidwoord
Er bringt dem Mann einen Löffel. (Hij brengt de man een lepel.)	Er bringt einem Mann einen Löffel. (Hij brengt een man een lepel.)
Er gibt der Dame die Jacke. (Hij geeft de jas aan de vrouw.)	Er gibt einer Dame die Jacke. (Hij geeft de jas aan een vrouw.)
Der Lehrer bringt dem Kind das Buch. (De leraar brengt het kind het boek.)	Der Lehrer bringt einem Kind das Buch. (De leraar brengt een kind het boek.)

• in combinatie met een van de voorzetsels uit onderstaande tabel

Voorzetsel	Voorbeeld
aus	Er kommt aus einer Kneipe. (Hij komt uit een café.)
bei	Bei dem Bäcker kann man Brot kaufen. (Bij de bakker kan men brood kopen.)
mit	Sie fährt mit dem Bus. (Ze gaat met de bus)
nach	Er ging nach dem Mittag weg. (Hij ging na de middag weg.)
von	Ich habe das von einem Mann bekommen . (Ik heb dat gekregen van een man.)
zu	Kommst du zu der Party? (Kom je naar het feest?)
seit	Seit diesem Morgen dürfen wir gehen. (Sinds deze morgen mogen we gaan.)
gegenüber	Er steht der Frau gegenüber. (Hij staat tegenover de vrouw.)
außer	Außer den Bananen isst er nichts. (Behalve de bananen eet hij niets.)

• in combinatie met een van de volgende werkwoorden

Werkwoord	Voorbeeld
begegnen	Ich begegne dem Mann. (Ik ontmoet de man.)
danken	Er dankt der Frau. (Hij bedankt de vrouw.)
folgen	Wir folgen einem Kind. (Wij volgen een kind.)
gelingen	Es gelingt dem Junge nicht, es zu tun. (Het lukt de jongen niet om dat te doen.)
glauben	Ich glaube der Lehrerin nicht. (Ik geloof de lerares niet.)
gratulieren	Der Opa gratuliert einem Enkel. (De opa feliciteert een kleinkind.)
helfen	Der Mann hilft der Frau. (De man helpt de vrouw.)

• bij een tijdsbepaling met een voorzetsel

Voorbeeld: An dem Mittwoch besuche ich ihn. (Woensdag bezoek ik hem.)

• in combinatie een veranderlijk (d.w.z. met meerdere naamvallen te combineren) voorzetsel, wanneer een stabiele toestand zonder beweging wordt uitgedrukt

Voorzetsel	Voorbeeld
an	Ich wohne an der Küste. (Ik woon aan de kust.)
auf	Das Kind steht auf dem Platz. (Het kind staat op het plein.)
hinter	Er liegt hinter einem Baum. (Hij ligt achter een boom.)
in	Ich bin in der Schule. (Ik ben in de school.)
neben	Wir standen neben dem Hund. (Wij stonden naast de hond.)
über	Ich fliege über den Wolken. (Ik vlieg boven de wolken)
unter	Ich sitze unter einer Brücke. (Ik zit onder een brug.)
vor	Sie steht vor der Tür. (Ze staat voor de deur.)
zwischen	Das liegt zwischen dem Buch und dem Bleistift. (Dat ligt tussen het boek en het potlood.)

Als het in een zin, met een veranderlijk voorzetsel, daarentegen over een beweging gaat, dan wordt de Akkusativ gebruikt!

Adjectief

We gaan hieronder telkens uit van het adjectief jung (jong):

	M	V	O	Mv
Geen lidwoord	jungem Mann	junger Frau	jungem Kind	jungen Leuten
Onbepaald lidwoord	einem jungen Mann	einer jungen Frau	einem jungen Kind	keinen jungen Leuten
Bepaald lidwoord	dem jungen Mann	der jungen Frau	dem jungen Kind	den jungen Leuten

In het meervoud krijgt het zelfstandig naamwoord in de Dativ tevens een -n erbij, als het nog niet al op een -n eindigt.

Algemeen

	Bepaald lidwoord	Onbepaald lidwoord
M	dem	einem
V	der	einer
O	dem	einem
meervoud	den	keinen / seinen

• Gebruik zoals het bepaald lidwoord: dies- (deze), welch- (welk), jed- (ieder), ...
• Gebruik zoals het onbepaald lidwoord: kein- (geen), mein- (mijn), sein- (zijn), ...

Grammatica - Der Nominativ (1e) - Der Genitiv (2e) - Der Dativ (3e) - Der Akkusativ (4e) - Tabel van de lidwoorden