Verklarende woordenlijst biologie voor het secundair onderwijs/Z
| - Z - |
|---|
 zaad - zaadbeginsel - zaadblaasje - zaadbuisje - zaadcel - zaadcelmoedercel - zaadhuid - zaadleider - zaadlob - zaadplant - zeefvat - zeilklep - zelfbestuiving - zelfreinigend vermogen - zenuw - zenuwcel - zetmeel - zintuig - zintuigcel - zomerhout - zona pellucida - zoogdier - zout - zoölogie - zoöplankton - zuivere lijn - zure regen - zuurstofschuld - zuurstofverzadiging - zwavelbacterie - zwellichaam - zwervende zenuw - zwezerik - zygote |
zaad
[bewerken]zaadbeginsel
[bewerken]zaadblaasje
[bewerken]
Zie Wikipedia
Zaadblaasjes = twee klieren die samen met de prostaat, waar ze tegenaan liggen, het spermavocht produceren dat tijdens een orgasme met de rijpe zaadcellen uit de bijballen het sperma vormt. Circa 70% van het sperma is afkomstig uit de zaadblaasjes. Het vocht dat deze zaadblaasjes produceren is alkalisch en zorgt voor de hoge pH van het sperma. Dit is belangrijk omdat de pH van de vagina een stuk lager ligt, iets wat slecht is voor de zaadcellen. Het vocht is ook verantwoordelijk voor de geur (dan wel smaak) van het sperma.
zaadbuisje
[bewerken]of Zaadkanaaltje
Zie Wikipedia
lange gekronkelde buisjes in de testis waarin de vorming van zaadcellen plaatsvindt.
zaadcel
[bewerken]
Zie Wikipedia
de mannelijke haploïde geslachtscel, die ontstaan is door een bepaalde vorm van celdeling, genaamd meiose. Een zaadcel kan een eicel bevruchten om een zygote te vormen, dat tot een nieuw organisme kan uitgroeien.
Zaadcellen worden door de man in grote hoeveelheden gemaakt in de testikels en in het sperma bij de ejaculatie met miljoenen tegelijk uit het lichaam getransporteerd.
Menselijke zaadcellen hebben een kop van 0,005 bij 0,003 mm en een zweepstaart van 0,05 mm lang. De zweepstaart wordt door de zaadcel gebruikt om zich voort te bewegen. De zaadcel bevat slechts een zeer kleine hoeveelheid cytoplasma, hij heeft de specifieke functie van het transport van het DNA. Net voor de staart liggen erg veel mitochondriën die voor de energievoorziening dienen.
zaadcelmoedercel
[bewerken]zie primaire spermatocyt
Zie Wikipedia
zaadhuid
[bewerken]zaadleider
[bewerken]
Zie Wikipedia
Buisjes die van de bijballen naar de urinebuis lopen. Hierin monden ook de zaadblaasjes uit.
zaadlob
[bewerken]zaadplant
[bewerken]zeefvat
[bewerken]zeilklep
[bewerken]of zeilvormige klep of {atrioventriculaire klep}}
Zie Wikipedia
zelfbestuiving
[bewerken]zelfreinigend vermogen
[bewerken]zenuw
[bewerken]zenuwcel
[bewerken]zetmeel
[bewerken]zintuig
[bewerken]zintuigcel
[bewerken]zomerhout
[bewerken]
zona pellucida
[bewerken]zoogdier
[bewerken]zout
[bewerken]zoölogie
[bewerken]zoöplankton
[bewerken]zuivere lijn
[bewerken]of zuivere reeks of raszuiver
Individuen behoren voor een erfelijk kenmerk tot een zuivere lijn, indien ze homozygoot zijn voor dat kenmerk
zure regen
[bewerken]zuurstofschuld
[bewerken]zuurstofverzadiging
[bewerken]Dit is de verhouding tussen het zuurstofgas wat effectief in het bloed aanwezig is en de maximale hoeveelheid zuurstofgas die door het bloed opgenomen kan worden.
Het is ook de verhouding van de hoeveelheid oxyhemoglobine tegenover de totale hoeveelheid hemoglobine.
Zie Wikipedia
zwavelbacterie
[bewerken]- Chemo-autotrofe bacteriën die een hun energie halen uit de chemische omzetting van zwavelverbindingen
- Bacteriën van het geslacht Thiobacillus die waterstofsulfide oxideren tot zwavelzuur: H2S + 2 O2 → H2SO4
- Sulfaatreducerende bacteriën, zoals die van het geslacht Desulfovibrio, die waterstofgas + zwavelzuur omgezetten tot waterstofsulfide + water: 4 H2 + H2SO4 → H2S + 4 H2O
- Een groep van fotosynthetische bacteriën die waterstofsulfide als elektronendonor gebruiken i.p.v. water: 2 H2S + 2 O2 → 2 H2O + 2S
zwellichaam
[bewerken](Lat. Corpus cavernosum)
Een zwellichaam is een sponsachtig spierweefsel rijk voorzien van bloedvaten. In de schacht van de penis van de man zitten drie zwellichamen, twee bovenaan in de penis en één rond de urinebuis. Ook de eikel bestaat uit zwelweefsel. Bij seksuele opwinding ontstaat er een erectie, omdat de slagader naar de penis verwijd en de ader vernauwd wordt . Door de bloedopstuwing die hier het gevolg van is vullen de sponsachtige holten in de zwellichamen zich met bloed. Ook de clitoris bevat zwellichamen.
-
Doorsnede door de penis (Gray's anatomy) -
De zwellichamen in de penis (Gray's anatomy) -
Schets van een microscopische waarneming van het zwelweefsel (Gray's anatomy)
