Verklarende woordenlijst biologie voor het secundair onderwijs/L

- L -

Larve van een lieveheersbeestje lactase - lactatie - lactose - larve - latent leren - lederhuid - leerproces - lengtegroei - lens - lensbandje - lenticel - letaal allel - leukocyt - leukoplast - leven - levenscyclus - levensgemeenschap - lever - LH - libido - lichaampje van Malpighi - lichaamsvloeistoffen - lichtreacties - ligament - lignine - lipase - lipide - lipoproteïne - lis van Henle - locus - long - longblaasje - loofbomen - loofbos - luchtpijp - luchtpijptak - luchtvervuiling - luteïniserend hormoon - lymfe - lymfeknoop - lymfevatenstelsel - lymfocyt - lysosoom

lactase

Enzym dat de disacharide lactose afbreekt.
Zie Wikipedia

lactatie

Borstvoeding.
Zie Wikipedia

lactose

lactose

Lactose is een disacharide van galactose en glucose.

Zie Wikipedia

larve

Eerste levensfase van een dier, indien het volwassen stadium daar van uitzicht of imago sterk van verschilt. Een rups is b.v. de larve van een vlinder. Zie Wikipedia

lederhuid

Zie huid

lens

Zie oog

lensbandje

Zie oog

lenticel

Een lenticel, ook wel bast- of kurkporie, is een met een kurkachtige massa gevuld gaatje in de bast van een boom of een andere plant. Het woord komt uit het Latijn en betekent letterlijk 'lensvormig kamertje'.
Zie Wikipedia

letaal allel

of letaal gen
Een allel dat dodelijk is indien het in homozygote toestand voorkomt. Als zo een allel bij een bevruchting door zowel de eicel als de zaadcel meegebracht wordt leidt dit tot het afsterven van het individu, dikwijls al tijdens de embryonale ontwikkeling.

leukocyt

Zie witte bloedcel

leukoplast

Zie zetmeelkorrel

leven

Een levend wezen (of een organisme)

• wisselt stoffen uit met zijn omgeving en
• zet de stoffen die het opneemt om tot lichaamseigen stoffen.
• Daardoor zal een levend wezen ook groeien.
• Levende wezens kunnen zich ook vermenigvuldigen of voortplanten.
• Daarnaast zijn organismen in staat te reageren op prikkels (prikkelbaarheid).
• Deze prikkels leiden ook tot zelfregulatie.
  

Zie Wikipedia

levenscyclus

De opeenvolging van alle ontwikkelingsstadia van een organisme, van bevruchte eicel (of zygote) tot en met de productie van zaadcellen en eicellen (de gameten). Bij vlinders b.v. bestaat de levenscyclus uit de stadia ei, rups, pop, vlinder.

levensgemeenschap

Levensgemeenschap of biocoenose is een begrip uit de ecologie waarmee alle organismen in een bepaald gebied worden aangeduid, waarvan de populaties bij elkaar leven en in staat zijn tot onderlinge interactie te komen. Het verschil met een ecosysteem is dat bij een ecosysteem ook de abiotische factoren meegerekend worden.

lever

De lever is een belangrijk en veelzijdig orgaan bij gewervelde dieren en dus ook bij de mens. Het speelt dan ook een belangrijke rol in hun metabolisme. Zo reguleert de lever de samenstelling van het bloed: het is ook het meest doorbloede orgaan bij gewervelde dieren.
Zie Wikipedia.

LH

Het luteïniserend hormoon (LH) is een geslachtshormoon dat bij de vrouw de eirijping en de eisprong ( ovulatie) stimuleert. Na de eisprong stimuleert het de verdere ontwikkeling van het Graafse follikel tot het geel lichaam (corpus luteum). Het geel lichaam ontwikkelt zich tot een hormoonklier, dat hormonen gaat produceren. Deze hormonen zijn progesteron en de oestrogenen (estradiol en oestron). Ook bij mannen wordt LH door de hypofyse geproduceerd. Het heeft invloed op de Leydigcellen in de teelballen. Deze cellen worden gestimuleerd tot de vorming van het hormoon testosteron.

lichaampje van Malpighi

Het lichaampje van Malpighi bestaat uit de glomerulus (rood) en het kapsel van Bowman (groen).

Het lichaampje van Malpighi (nierlichaampje) heeft een doorsnee van ongeveer 0,2 millimeter en is een onderdeel van het nefron in de nieren. Het lichaampje bestaat uit twee onderdelen: het Kapsel van Bowman en de glomerulus

lichtreacties

Bij de fotosynthese gebeurt de omzetting van water en koolstofdioxide tot glucose en zuurstof in twee fasen. De lichtreacties gebeuren tijdens de eerste fase: dan gebeurt de fotolyse en worden er ATP en NADPH gevormd. Tijdens de fotolyse wordt ook zuurstofgas vrijgemaakt.
Zie Wikipedia

Animaties

Animatie van SchoolTV over de lichtreacties

ligament

Een ligament is een band van bindweefsel om een gewricht.
Zie Wikipedia

lignine

of houtstof is een organische, chemische stof die voorkomt in de celwand van plantencellen.
Zie Wikipedia

lipase

Vetafbrekend enzym. Dit enzym breekt een vet af tot vetzuren en glycerol.
Zie Wikipedia

lipide

Zie vetten

locus

of genlocus
Dit is de plaats op een chromosoom waar een gen zich bevindt.
Zie Wikipedia

long

Zie Wikipedia

De luchtwegen:
1 luchtpijp
2 longadertje
3 longslagadertje
4 broncheolus
5 longblaasje
6 linkerlong
7 rechterlong
8 tertiaire luchtpijpvertakking
9 secundaire luchtpijpvertakking
10 luchtpijptak
11 strottenhoofd

Ademhalingsorgaan bij amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren. Hier neemt het bloed zuurstofgas op uit de lucht, terwijl het gelijktijdig koolstofdioxide afgeeft aan de lucht. Dit is de zgn. gaswisseling.

Multimedia

• Werking van de longen; animatievan het Longfonds

longblaasje

Een longblaasje of alveolus is de kleinste functionele eenheid van de long. In de longblaasjes waar vindt de gaswisseling plaats . CO₂ wordt er afgegeven aan de lucht, O₂ wordt er opgenomen door het bloed.

Multimedia

• Werking van de longblaasjes; animatie van het Longfonds

loofbomen

Bomen die een breed blad hebben, dit in tegenstelling tot de naaldbomen. De loofbomen horen tot de bedektzadigen (Angiospermae). In ons gematigd zeeklimaat verliezen loofbomen hun bladeren in de winter.
Zie Wikipedia

loofbos

Bos bestaande uit loofbomen en struiken die in het koude seizoen hun bladeren verliezen. Het loofbos vormt de climaxvegetatie in streken met maritiem klimaat (koudgematigd, altijdvochtig klimaat).

luchtpijp

De luchtpijp of trachea is de buis die de lucht leidt van de keelholte naar de luchtpijptakken of bronchi.

Multimedia

• De luchtwegen; video van Schooltv Beeldbank

luchtpijptak

of luchtpijpvertakking
De luchtpijptakken of bronchi, zijn de twee hoofdvertakkingen van de luchtpijp die naar de twee longen leiden. Zelf vertakken de luchtpijptakken verder en verder in steeds kleiner wordende takjes. De kleinsten worden bronchioli genoemd. Deze eindigen elk in een longblaasje of alveolus.

luteïniserend hormoon

Zie LH