Verklarende woordenlijst biologie voor het secundair onderwijs/L
| - L - |
|---|
_1.jpg) lactase - lactatie - lactose - larve - latent leren - lederhuid - leerproces - lengtegroei - lens - lensbandje - lenticel - letaal allel - leukocyt - leukoplast - leven - levenscyclus - levensgemeenschap - lever - LH - libido - lichaampje van Malpighi - lichaamsvloeistoffen - lichtreacties - ligament - lignine - lipase - lipide - lipoproteïne - lis van Henle - locus - long - longblaasje - loofbomen - loofbos - luchtpijp - luchtpijptak - luchtvervuiling - luteïniserend hormoon - lymfe - lymfeknoop - lymfevatenstelsel - lymfocyt - lysosoom |
lactase[bewerken]
Enzym dat de disacharide lactose afbreekt.
Zie Wikipedia
lactatie[bewerken]
Borstvoeding.
Zie Wikipedia
lactose[bewerken]
Lactose is een disacharide van galactose en glucose.
larve[bewerken]
Eerste levensfase van een dier, indien het volwassen stadium daar van uitzicht of imago sterk van verschilt. Een rups is b.v. de larve van een vlinder. Zie Wikipedia
latent leren[bewerken]
lederhuid[bewerken]
Zie huid
leerproces[bewerken]
lengtegroei[bewerken]
lens[bewerken]
Zie oog
lensbandje[bewerken]
Zie oog
lenticel[bewerken]
Een lenticel, ook wel bast- of kurkporie, is een met een kurkachtige massa gevuld gaatje in de bast van een boom of een andere plant. Het woord komt uit het Latijn en betekent letterlijk 'lensvormig kamertje'.
Zie Wikipedia
letaal allel[bewerken]
of letaal gen
Een allel dat dodelijk is indien het in homozygote toestand voorkomt. Als zo een allel bij een bevruchting door zowel de eicel als de zaadcel meegebracht wordt leidt dit tot het afsterven van het individu, dikwijls al tijdens de embryonale ontwikkeling.
leukocyt[bewerken]
Zie witte bloedcel
leukoplast[bewerken]
Zie zetmeelkorrel
leven[bewerken]
Een levend wezen (of een organisme)
- wisselt stoffen uit met zijn omgeving en
- zet de stoffen die het opneemt om tot lichaamseigen stoffen.
- Daardoor zal een levend wezen ook groeien.
- Levende wezens kunnen zich ook vermenigvuldigen of voortplanten.
- Daarnaast zijn organismen in staat te reageren op prikkels (prikkelbaarheid).
- Deze prikkels leiden ook tot zelfregulatie.
levenscyclus[bewerken]
De opeenvolging van alle ontwikkelingsstadia van een organisme, van bevruchte eicel (of zygote) tot en met de productie van zaadcellen en eicellen (de gameten). Bij vlinders b.v. bestaat de levenscyclus uit de stadia ei, rups, pop, vlinder.
levensgemeenschap[bewerken]
Levensgemeenschap of biocoenose is een begrip uit de ecologie waarmee alle organismen in een bepaald gebied worden aangeduid, waarvan de populaties bij elkaar leven en in staat zijn tot onderlinge interactie te komen. Het verschil met een ecosysteem is dat bij een ecosysteem ook de abiotische factoren meegerekend worden.
lever[bewerken]
De lever is een belangrijk en veelzijdig orgaan bij gewervelde dieren en dus ook bij de mens. Het speelt dan ook een belangrijke rol in hun metabolisme. Zo reguleert de lever de samenstelling van het bloed: het is ook het meest doorbloede orgaan bij gewervelde dieren.
Zie Wikipedia.
LH[bewerken]
Het luteïniserend hormoon (LH) is een geslachtshormoon dat bij de vrouw de eirijping en de eisprong ( ovulatie) stimuleert. Na de eisprong stimuleert het de verdere ontwikkeling van het Graafse follikel tot het geel lichaam (corpus luteum). Het geel lichaam ontwikkelt zich tot een hormoonklier, dat hormonen gaat produceren. Deze hormonen zijn progesteron en de oestrogenen (estradiol en oestron). Ook bij mannen wordt LH door de hypofyse geproduceerd. Het heeft invloed op de Leydigcellen in de teelballen. Deze cellen worden gestimuleerd tot de vorming van het hormoon testosteron.
libido[bewerken]
lichaampje van Malpighi[bewerken]
Het lichaampje van Malpighi (nierlichaampje) heeft een doorsnee van ongeveer 0,2 millimeter en is een onderdeel van het nefron in de nieren. Het lichaampje bestaat uit twee onderdelen: het Kapsel van Bowman en de glomerulus
lichaamsvloeistoffen[bewerken]
lichtreacties[bewerken]
Bij de fotosynthese gebeurt de omzetting van water en koolstofdioxide tot glucose en zuurstof in twee fasen. De lichtreacties gebeuren tijdens de eerste fase: dan gebeurt de fotolyse en worden er ATP en NADPH gevormd. Tijdens de fotolyse wordt ook zuurstofgas vrijgemaakt.
Zie Wikipedia
Animaties
Animatie van SchoolTV over de lichtreacties
ligament[bewerken]
Een ligament is een band van bindweefsel om een gewricht.
Zie Wikipedia
lignine[bewerken]
of houtstof is een organische, chemische stof die voorkomt in de celwand van plantencellen.
Zie Wikipedia
lipase[bewerken]
Vetafbrekend enzym. Dit enzym breekt een vet af tot vetzuren en glycerol.
Zie Wikipedia
lipide[bewerken]
Zie vetten
lipoproteïne[bewerken]
lis van Henle[bewerken]
locus[bewerken]
of genlocus
Dit is de plaats op een chromosoom waar een gen zich bevindt.
Zie Wikipedia
long[bewerken]
1 luchtpijp
2 longadertje
3 longslagadertje
4 broncheolus
5 longblaasje
6 linkerlong
7 rechterlong
8 tertiaire luchtpijpvertakking
9 secundaire luchtpijpvertakking
10 luchtpijptak
11 strottenhoofd
Ademhalingsorgaan bij amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren. Hier neemt het bloed zuurstofgas op uit de lucht, terwijl het gelijktijdig koolstofdioxide afgeeft aan de lucht. Dit is de zgn. gaswisseling.
Multimedia[bewerken]
longblaasje[bewerken]
Een longblaasje of alveolus is de kleinste functionele eenheid van de long. In de longblaasjes waar vindt de gaswisseling plaats . CO2 wordt er afgegeven aan de lucht, O2 wordt er opgenomen door het bloed.
Multimedia[bewerken]
loofbomen[bewerken]
Bomen die een breed blad hebben, dit in tegenstelling tot de naaldbomen. De loofbomen horen tot de bedektzadigen (Angiospermae). In ons gematigd zeeklimaat verliezen loofbomen hun bladeren in de winter.
Zie Wikipedia
loofbos[bewerken]
Bos bestaande uit loofbomen en struiken die in het koude seizoen hun bladeren verliezen. Het loofbos vormt de climaxvegetatie in streken met maritiem klimaat (koudgematigd, altijdvochtig klimaat).
luchtpijp[bewerken]
De luchtpijp of trachea is de buis die de lucht leidt van de keelholte naar de luchtpijptakken of bronchi.
Multimedia[bewerken]
luchtpijptak[bewerken]
of luchtpijpvertakking
De luchtpijptakken of bronchi, zijn de twee hoofdvertakkingen van de luchtpijp die naar de twee longen leiden. Zelf vertakken de luchtpijptakken verder en verder in steeds kleiner wordende takjes. De kleinsten worden bronchioli genoemd. Deze eindigen elk in een longblaasje of alveolus.
luchtvervuiling[bewerken]
luteïniserend hormoon[bewerken]
Zie LH