Amerikaanse literatuur/John Dos Passos

John Roderigo Dos Passos (Chicago, Illinois, 14 januari 1896 – Baltimore, Maryland, 28 september 1970), was een Amerikaans romanschrijver, dichter, toneelschrijver, politiek activist en beeldend kunstenaar. In zijn bittere, impressionistische romans viel hij de hypocrisie en het materialisme van de Verenigde Staten in de jaren 1920 en 1930 aan. De U.S.A.-trilogie wordt als zijn hoofdwerk beschouwd. Na de publicatie van deze roman zwakte Dos Passos zijn radicale filosofie af en werd steeds conservatiever. Tegelijkertijd werd zijn schrijven minder gepassioneerd en werd zijn stijl meer direct en eenvoudig. Hij zou echter nooit meer zo succesrijk worden als in de jaren 1920 en 1930.

Dos Passos zette zijn literair talent in om de turbulente gebeurtenissen van de 20e eeuw te commentariëren, waardoor hij in de VS de reputatie kreeg een harde criticus te zijn van de Amerikaanse politiek en levensstijl. Precies doordat hij zichzelf in de eerste plaats zag als de chroniqueur van zijn eigen tijd, laat zijn schrijven zich niet makkelijk in een traditionele categorie - fictie of non-fictie - vangen. Dat bleek reeds uit zijn eerste experimentele roman, Manhattan Transfer uit 1925, waarin hij in een heel eigen stijl fictie en non-fictie vermengt. Hij was een van de "Lost Generation"-schrijvers, expatriates zoals Ernest Hemingway en F. Scott Fitzgerald die na de Eerste Wereldoorlog verkozen in Parijs te blijven. Gedurende zijn lange en succesvolle carrière schreef Dos Passos tweeënveertig romans, maar ook gedichten, essays en toneelstukken, en daarnaast creëerde hij meer dan 400 kunstwerken. Hoewel hij in de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw communistische sympathieën koesterde, veranderde hij van koers toen een van zijn beste vrienden door de communisten werd terechtgesteld in de Spaanse Burgeroorlog. Vanaf de jaren 1950 voerde hij in de VS zelfs campagne voor republikeinse presidentskandidaten. In 1967 werd hij uitgenodigd naar Rome om de prestigieuze Antonio Feltrinelli Prijs voor internationale onderscheiding in de literatuur in ontvangst te nemen. Hij overleed op 28 september 1970, als een schrijver die in het buitenland meer geëerd werd dan in zijn eigen land. De John Dos Passos Prize is naar hem vernoemd.