Mindfulness/Onderwijs

Dit boek is in ontwikkeling. Volg de wijzigingen door bij elk hoofdstuk op de ster te klikken of gebruik de toetscombinatie [alt+shift+w].

"Het brein onderwijzen zonder het hart te onderwijzen, is helemaal geen onderwijzen" - Aristoteles

Organisatie

Onderwijs kan worden gezien als de organisatie van het leren. Echter in de praktijk richt zich het onderwijs als zijnde de plek (school of opleiding) of de methode van onderwijs (ondernemend onderwijs) of het proces uitgevoerd door de onderwijsgevende, zich meestal op zichzelf. Dus op de kwaliteit van de organisatie. Als het doel primair niet het leren zelf is dan zal de effectiviteit van leren per definitie (effectief = doelgericht) afnemen. Daarnaast zal als de inspanning gericht is op de organiseren van de organisatie dit eveneens automatisch leiden tot een centrale regie die de vrijheid van leren ondermijnt en daarmee de drive om zelf zich in te zetten. Men krijgt dan het effect wat men bijvoorbeeld kan zien in de oorlog tussen Rusland en de Oekraïne. Waarbij een sterk centraal gestuurd leger tegenover een leger met autonome eenheden staat en veel minder effectief en efficiënt blijkt te zijn. Deze situatie ineens omkeren werkt niet omdat men niet gewend is om zelfstandig en zelfverantwoordelijk te opereren.

Leergame

Een leergame kan wel deze situatie wel snel omkeren omdat daarin de mogelijkheid kan worden ingebouwd dat de leergame de sores die ontstaat als men zelf de vrijheid aangereikt krijgen kan opvangen op een manier die zich aanpast bij de specifieke wensen en persoonlijkheid van de speler. Vervolgens kan de speler door mindfulness met het daarmee verworven inzicht in de eigen conditionering en aanleg, in kleine stappen de regie naar zich toe trekken. De leergame zorgt er in dit proces voor dat de nog lerende speler geen brokken maakt. Omdat de leergame hiermee ook de onderwijzende ontlast, kan ook deze een meer persoonlijke benadering kiezen en meer ruimte bieden voor individuele leerpaden. De onderwijzende kan dus meer de rol van persoonlijke leercoach op zich nemen. De lerende staat centraal zoals het in het onderwijs idealiter zou dienen te zijn.

Reflectie

Socrates beschouwt het kind in hem

Een kernbekwaamheid van een docent is reflectie. De hoogste niveau van leren is reflecteren. Reflectie is synoniem aan bezinning, overdenking, beschouwing, overpeinzing, bespiegeling, overweging en zelfbeschouwing. Allemaal activiteiten die mindfulness impliceren, het beschouwen van je eigen denken (gedachten en emoties). Mindfulness oefenen in het onderwijs is dus het oefenen van de sterkste vaardigheid als het gaat om het leren leren (reflectief leren). Het is een mentale training die ongebonden is aan welk vak dan ook, en het leren van elk vak een stuf effectiever, efficiënter, duurzamer, diepgaander en creatiever maakt.

Om te komen tot mindfulness moeten we rust nemen en onthaasten. Hetzelfde geldt voor reflecteren. Het vraagt als docent om rustig waar te nemen wat er gebeurt. Als student om van een afstandje te kijken naar de eigen gedachtes en emoties.

Socratisch

Een techniek die kan helpen mindfulness in het onderwijs te versterken is door topische vragen te stellen (Socratische methode) als docent aan de klas of aan zichzelf als reflectieve vraag. Open vragen passen beter bij de effectieve lerende houding van het niet weten. Met name een vraag die begint met hoe is krachtig. Hoe houdt je in het hier en nu en zijn minder snel oordelend van karakter, terwijl bijvoorbeeld waarom vragen sneller leidden tot een verdediging waarbij men zich gedwongen voelt argumenten uit het verleden naar voren te halen. Hoe nodigt meer uit tot verkenning omdat hoe een nadenkproces bevraagt, terwijl wat meer een vaststellende vraag is.

Bronnen

Verdieping

De volgende open en gratis bronnen kunnen helpen bij verdere verdieping in deze materie:

Soort	Bron	Link	Beschrijving

Verwijzingen

Personen

Organisaties

Begrippen

Referenties