Toki Pona/Les 18

De Officiële Woordenlijst

Hieronder staat de lijst van 123 officiële woorden van Toki Pona. Korte uitleg of ezelsbruggetjes staan tussen haakjes. Achter een aantal woorden staan nog slechts vraagtekens. Over de exacte betekenis van die woorden wordt nog gediscussieerd. Onder de woordenlijst staan de betekenissen van de afkortingen.

a	t aah, oh, oei, ach (geeft emotie aan)
akesi	z reptiel, amfibie, dinosaurus, draak
ala	b niet, nee, on- z niets, ontkenning, nul t nee!
alasa	ww verzamelen van voedsel e.d. om te overleven, oogsten ww jagen en doden van dieren om als voedsel e.d. te dienen. bijv: jan alasa: jager-verzamelaar
ale of ali	beiden zijn juist z alles, leven universum b al, ieder, compleet, heel
anpa	z onderkant, bodem, vloer b laag, onder
ante	z verschil b verschillend la of anders, aan de andere kant ww veranderen
anu	vw of
awen	ww wachten, blijven, houden b blijvend, permanent
e	d (introduceert een lijdend voorwerp)
en	vw en
esun	z beurs, een gebeurtenis waar mensen bij elkaar komen voor producten of ideeën: tentoonstelling, markt, reünie, receptie, etc. z een plaats waar wordt gehandeld: winkel, markt, mall
ijo	z ding, iets, object b van iets w objectiveren
ike	b slecht, negatief, verkeerd, ongezond t oh jé! z slechtheid, kwaad, negativiteit ww slecht worden, slecht zijn, negatief effect hebben
ilo	z gereedschap, machine, ding met een specifiek doel
insa	z binnenkant, centrum, maag b binnen, intern (vgl. Engelse inside)
jaki	b vies, smerig z vuil, vervuiling, vuilnis ww vervuilen t jakkes!
jan	z mens, persoon, wezen, iemand b menselijk, persoonlijk, iemand's ww personificeren, personaliseren, vermenselijken
jelo	b geel, licht-groen (vgl. Engelse yellow)
jo	ww hebben, bezitten, bevatten kama ontvangen, krijgen, nemen, bevatten
kala	z vis, zee-wezen
kalama	z geluid, herrie, stem ww herrie maken, luiden, bellen, instrument spelen
kama	ww komen, worden, arriveren, gebeuren, starten z gebeurtenis, aankomst, kans, begin b toekomstige, komende
kasi	z plant, blad, boom, kruid, hout
ken	ww kunnen, mogen, mogelijk maken, toestaan z mogelijkheid, toestemming la is het mogelijk dat
kepeken	ww gebruiken v met
kili	z fruit, zachte groente, champignon
kin	b ook, zelfs, inderdaad (benadrukt het woord ervoor)
kipisi	ww snijden
kiwen	b hard, solide, steenachtig, gemaakt van steen of staal z hard ding, rots, steen, metaal, mineraal, klei
ko	z semi-harde substantie, zoals pasta, dikke zalf, poeder of lijm
kon	z lucht, wind, geur, geest b luchtig, gasachtig
kule	z kleur, verf b kleurig ww kleuren, verven
kute	ww luisteren, horen
kulupu	z groep, gemeente, gemeenschap, gezelschap (vgl. club) b gemeenschappelijk, gedeeld, publiek
la	d (tussen bijwoord of bijzin en de zin)
lape	z slaap, rust ww slapen, rusten (vgl. slapen) b slapend, rustend
laso	b blauw, blauw-groen
lawa	z hoofd b hoofd, leidend ww leiden, controleren, sturen
len	z kleren, kleding, stof
lete	z koude b koud, niet gaar ww afkoelen, verkleumen
li	d (Tussen ieder onderwerp en werkwoord, behalve bij mi en sina. Ook gebruikt om nieuw ww te introduceren voor het onderwerp.)
lili	b klein, jong, een beetje, kort, weinig ww inkorten, reduceren, krimpen
linja	z lang, dun, slap ding, bijv. een touw, haar, draad, koord, ketting
lipu	z plat en buigzaam ding, zoals papier, kaart, kaartje
loje	b rood (vgl. rode)
lon	v in, op ww er zijn, present zijn, echt zijn, bestaan, wakker zijn
luka	z hand, arm
lukin	ww zien, kijken, lezen, uitkijken, kijken naar b visueel (vgl. Engelse looking)
lupa	z gat, raam, opening
ma	z land, aarde, gebied
mama	z ouder, vader, moeder b ouderlijk, vaderlijk, moederlijk
mani	z geld, materiële rijkdom, kapitaal, geldeenheid, dollar (vgl. Engelse money)
meli	z vrouw, meisje, echtgenote, vriendin b vrouwelijk
mi	z ik, wij b mij, ons
mije	z man, jongen, echtgenoot, vriend b mannelijk
moku	z eten, voedsel, maaltijd ww eten, drinken, slikken, innemen, consumeren
moli	z dood ww sterven, doden b dood, dodelijk, fataal
monsi	z achterkant, achterwerk b achter
mu	t woef! miauw! boe! enz. (dierengeluid)
mun	z maan
musi	z plezier, spel, recreatie, kunst, vermaak ww spelen, plezier hebben, amuseren
mute	b veel, heel erg, verschillende, meer (vgl. multi) z aantal ww vermeerderen
namako	z kruiden, specerijen (onder meer: zout) b additioneel; nieuw ww kruiden
nanpa	z nummer a -ste -de (rangtelwoorden)
nasa	b gek, dom, stom, raar, vreemd ww gek maken
nasin	z weg, manier, gebruik, straat, pad, doctrine, systeem, methode
nena	z bult, neus, heuvel, berg, knop
ni	b deze, die, dat
nimi	z woord, naam
noka	z been, voet
o	d O (gebiedende wijs of aanroepend) t hé! (iemands aandacht trekken)
oko	z oog
olin	z liefde b lief ww (een persoon) liefhebben
ona	z zij, hij, het, zij (meervoud) b haar, zijn, hun
open	ww openen, aanzetten
pakala	z blunder, ongeluk, vergissing, vernietiging, schade, breuk ww verpesten, ruïneren, breken, kapot maken, uit elkaar vallen, pijn doen, verwonden, knoeien t shit! godverdomme!
pali	z activiteit, werk, project, daad b actief, werkend, werk-gerelateerd ww doen, maken, bouwen, werken, creëren, functioneren
palisa	z lang, meestal hard voorwerp, bijv. een stok, tak
pan	z graan, graanproducten, brood
pana	ww geven, plaatsen, zenden, laten, veroorzaken z uitwisseling, overdracht
pi	d van, behoort aan
pilin	z gevoelens, emotie, hart ww voelen, denken, aanraken
pimeja	b zwart, donker z duisternis, schaduw ww verduisteren
pini	z einde, punt b afgeronde, beëindigde, verleden, (lang) geleden ww eindigen, sluiten, eindigen, afzetten
pipi	z insect, spin
poka	z zijkant, heup v naast, (samen) met b naburig
poki	z container, doos, kom, kop, mok, glas
pona	z goede, eenvoud, positivisme b goed, simpel, positief, aardig, correct, juist t geweldig! goed! OK! cool! joepie! ww verbeteren, maken, repareren, goed maken (vgl. bonus)
pu	??? ??
sama	b zelfde, gelijk, gelijkwaardig, soortgelijk v als, dan
seli	z vuur, warmte, hitte b heet, warm, gekookt ww opwarmen, koken, verhitten
selo	z buitenkant, buiten, oppervlakte, huid, schelp, bast, vorm, schil
seme	a wat, welke, wie (vragend voornaamwoord)
sewi	b hoger, superieur, bovenmenselijk, goddelijk
sijelo	z lichaam, fysiek
sike	z cirkel, wiel, bal, ronde, bol globe b rond, cyclisch
sin	b nieuw, fris, ander, meer ww vernieuwen, renoveren, opwekken
sina	z jij, je, jou; jullie b je, jouw; jullie
sinpin	z voorkant, borst, romp, gezicht, muur
sitelen	z foto, afbeelding, plaatje ww tekenen, schrijven
sona	z wetenschap, wijsheid, intelligentie, begrip ww weten, begrijpen, weten hoe kama leren, studeren
soweli	z dier, landzoogdier, schattig beest
suli	b groot, lang, volwassen, belangrijk ww vergroten, verlengen z maat, grootte
suno	z zon, licht
supa	z horizontaal oppervlakte, bijv. meubel, tafel, stoel, kussen, vloer
suwi	z snoep, zoet eten b zoet, lief ww zoet maken
tan	v van, door, omdat, sinds z oorsprong, oorzaak
taso	b enkel, slechts v maar
tawa	v naar, tot, teneinde, toe, want ww gaan (naar), lopen, reizen, verplaatsen, vertrekken, bewegen z beweging, transport b mobiel, bewegend
telo	z water, vloeistof, sap, saus ww wassen met water, water geven
tenpo	z tijd, periode, moment, duur, situatie (vgl. tempo)
toki	z taal, spraak, toespraak, communicatie b verbaal, sprekend ww zeggen, spreken, kletsen, communiceren t hallo! hoi!
tomo	z geconstrueerde ruimte, zoals, huis, kamer, gebouw b stedelijk, huishoudelijk
tu	b twee z duo, paar ww verdubbelen, in twee delen
unpa	z seks, seksualiteit b erotisch, seksueel ww seks hebben, slapen met
uta	z mond b oraal
utala	z conflict, competitie, verdeeldheid, gevecht, oorlog, slag, fysiek of lichamelijk geweld ww slaan, aanvallen, strijden tegen
walo	b wit, lichte kleur z wit ding, witheid, lichtheid
wan	b één, een z onderdeel, element, deel, gedeelte ww verenigen, een maken (vgl. Engelse one)
waso	z vogel, gevleugeld dier (vgl. Franse oiseau)
wawa	z energie, sterkte, kracht b sterk, intens, dynamisch, zeker, fel ww versterken
weka	b weg, absent, kwijt z absentie ww weggooien, verwijderen, eruit werken
wile	ww willen, nodig hebben, wensen, moeten, zouden z wens, noodzaak, wil, nood b noodzakelijk

Verklaring

• z: zelfstandig naamwoord
• b: bijwoord of bijvoeglijk naamwoord
• d: deelt zin in twee
• ww: werkwoord
• t: tussenwerpsel
• v: voorzetsel
• kama: samengesteld werkwoord voorafgegaan aan kama
• la: woord voorafgegaan aan la
• vw: voegwoord
• a: ander, speciaal woord
• vgl.: vergelijk