Toki Pona/Les 12

Les 12: Kleuren

Besproken vocabulaire in deze les:

• jelo - geel
• kule - kleur; schilderen, kleuren
• laso - blauw
• loje - rood
• pimeja - zwart, donker
• sitelen - foto, afbeelding; tekenen, schrijven
• walo - wit

Kleurcombinaties

Voordat we gaan beginnen is het van belang dat je goed het bovenstaande lijstje met woorden hebt bestudeerd. Je hebt, als het goed is, gemerkt dat er geen namen zijn voor paars, groen en grijs. Die woorden bestaan eenvoudigweg niet in Toki Pona. Kijk eens naar de afbeelding. Daar zie je dat paars eigenlijk een mix is van rood en blauw.

Toki Pona werkt op eenzelfde manier. Kijk maar:

• len - kleding
• len laso - blauwe kleding
• len laso loje - roodachtig blauwe kleding; dus: paarse kleding!

Volgens deze methode kun je allerlei kleuren mengen. Hier zijn de meest voorkomende:

• laso loje - paars (roodachtig blauw)
• laso jelo - groen (geelachtig blauw)
• loje jelo - oranje (geelachtig rood)
• loje walo - roze (witachtig rood)
• walo pimeja - grijs (donker wit)

Je kunt zoveel kleuren mengen als je wilt, maar overdrijf niet. Toki Pona houdt van eenvoud, dus houd het simpel.

Er is uiteraard geen logische volgorde van kleuren, dus je kunt ze op je eigen wijze mengen:

• laso loje - roodachtig blauw = paars
• loje laso - blauwachtig rood = paars
• laso jelo - geelachtig blauw = groen
• jelo laso - blauwachtig geel = groen

Kleuren en pi

Als je het bovenstaande begrijpt, dan weet je ongeveer alles wat je moet weten over Toki Pona-kleuren. Wat nu volgt wordt niet zo vaak gebruikt, dus je kunt dit gedeelte eventueel overslaan.
Kijk eens naar het shirt op de afbeelding. Dit shirt is loje en laso. Maar je kunt niet zeggen len lajo laso want dat betekent paars shirt. We moeten dus de twee kleuren scheiden met pi om te laten zien dat ze beiden invloed hebben op het shirt. Dat wordt dan:

• len pi loje en laso - shirt van rood en blauw.

Niet zo moeilijk, toch? Als je geen pi zou hebben gebruikt, dan zou je deze zin gekregen hebben:

• len loje en laso li pona. - Een rood shirt en blauw zijn goed.

Zonder pi verandert laso het shirt niet. Daarom is de zin onjuist. Je gebruikt dus pi om te laten zien dat zowel loje als laso len beïnvloeden.

kule

Dit woord is niet zo moeilijk. kule heeft twee betekenissen. Op de eerste plaats gebruik je kule om te vragen welke kleur iets heeft. Als je seme begrijpt, begrijp je dit ook.

• ni li kule seme? - Welke kleur is dat? (Letterlijk: Dat is kleur welke?)

Daarnaast is kuli ook een werkwoord dat kleuren of schilderen betekent.

• mi kule e lipu - Ik kleur het papier.

Van alles

In deze les behandelen we ook het woord sitelen. Als zelfstandig naamwoord betekent het foto of afbeelding. Als werkwoord betekent het tekenen of schrijven. En in samenstelling met een ander zelfstandig naamwoord kun je ook nog verschillende woorden maken. Bijvoorbeeld: zeg je sitelen tawa (bewegen afbeelding) dan bedoel je gewoon een film of televisie-programma. Her wat voorbeelden:

• sitelen tawa The Simpsons li pona tawa mi. - Ik vind het tv-programma The Simpsons leuk.
• sitelen tawa The Godfather li pona kin. - De film The Godfather is ook goed.

Samen met ma betekent sitelen landkaart:

• o pana e sitelen ma tawa mi.

sitelen ma betekent afbeelding (van) land.