Toki Pona/Les 1
Les 1 Uitspraak en het alfabet
Er zijn veertien letters in het Toki Pona alfabet: negen medeklinkers (j k l m n p s t w) en vijf klinkers ( a e i o u)
Medeklinkers
De uitspraak van de medeklinkers is hetzelfde als in veel Europese talen, en dus ook zoals in het Nederlands:
- J: jas
- K: koe
- L: laat
- M: met
- N: net
- P: pit
- S: set
- T: thee
- W: waar (Engelse uitspraak van de W)
Let er op dat de J op de Nederlandse manier wordt uitgesproken en niet op de Engelse manier, zoals bijvoorbeeld in Jungle.
Klinkers
De uitspraak van de klinkers in het Toki Pona is heel eenvoudig. Anders dan in veel andere talen waar de uitspraak van een klinker nogal eens verandert (afhankelijk van een woord, betekenis van een woord, de plaats van de klinker in het woord, enzovoort), worden de klinkers in het Toki Pona altijd op dezelfde manier uitgesproken. En gelukkig voor Nederlandstaligen lijkt de uitspraak op de Nederlandse uitspraak. Bestudeer de onderstaande uitspraakvoorbeelden:
- A: waar
- E: pet
- I: wiel
- O: voor
- U: koe
Nu je het alfabet hebt geleerd, kijk dan eens naar de afbeelding hieronder. Er staan veertien woorden in het Toki Pona, met daarbij een afbeelding van wat het woord betekent.
(Opmerking: Elena, het Toki Pona woord voor Grieks, komt eigenlijk niet in het Toki Pona-woordenboek voor. Het is hier gebruikt omdat er toen deze afbeelding gemaakt werd in het Toki Pona geen zelfstandig naamwoord was dat met de letter e begint.)
Verdieping
Als je denkt dat je de uitspraakregels goed onder de knie hebt, dan weet je voorlopig even genoeg. Er is echter nog meer te leren. Zorg er wel voor dat je het bovenstaande goed weet voordat je verder gaat. Mocht het leren van de uitspraakregels je goed zijn afgegaan, dan kun je verder.
1. De klemtoon van een woord ligt altijd op de eerste lettergreep.
2. Geen enkel officieel Toki Pona woord krijgt ooit een hoofdletter. Zelfs aan het begin van een zin, staat er geen hoofdletter!
3. De enige woorden die met een hoofdletter beginnen zijn onofficiële woorden, zoals namen van mensen, plaatsen, landen, religies. Enkele voorbeelden: jan Kalisija li pona. Kalisija, is de naam van een persoon en is dus het enige woord in de zin met een hoofdletter. Een ander voorbeeld: ma Elopa li suli. Elopa, wat Europa betekent, is geen officieel Toki Pona woord en heeft daarom dus een hoofdletter.
4. Omdat Toki Pona zo weinig medeklinkers heeft, is er betrekkelijk veel vrijheid in het uitspreken ervan. Als toevoeging op de eerdere oefening is hier een kort lijstje van medeklinkers welke op een alternatieve manier uitgesproken kunnen worden:
- p - als in boom
- t - als in doen
- k - als in goal
- s - als in zinken
5. Lettergrepen volgen de volgende patroon in Toki Pona: medeklinker + klinker + optionele n. De medeklinker kan weggelaten worden in de eerste lettergreep van een woord (b.v.: er staat geen medeklinker voor de woorden ali en unpa). De afsluitende n kan niet gebruikt worden in een woord als de volgende lettergreep begint met een n of een m. Verder zijn er vier combinaties niet mogelijk, doordat deze voor sprekers van sommige talen óf moeilijk uit te spreken zijn óf moeilijk te verstaan zijn. Dit zijn: ji, ti, wo en wu.