Wereldliteratuur/Deense literatuur

Deense literatuur omvat de literatuur geschreven door Denen, in Denemarken of in het Deens. De eerste sporen komen uit runeninscripties uit de IJzertijd en de Vikingtijd, maar beginnen pas echt in de Middeleeuwen en de moderne tijd. De Deense literatuur omvat auteurs als Saxo Grammaticus, Søren Kierkegaard, HC Andersen, Henrik Pontoppidan en Karen Blixen. Omdat Denemarken gedurende een deel van zijn geschiedenis ook de suprematie over Noorwegen had, delen de twee naties een gemeenschappelijke cultuur en literatuur en daarom een aantal schrijvers.

De Deense literatuur onderzoekt vaak thema's als individuele en nationale identiteit, sociale en existentiële kwesties en de wisselwerking tussen realiteit en verbeelding. De invloed van folklore, geschiedenis en het natuurlijke landschap is vaak zichtbaar in de werken van Deense auteurs. Over het geheel genomen weerspiegelt de Deense literatuur een diepe betrokkenheid bij culturele en existentiële vragen, gekenmerkt door een mix van realisme en fantastische elementen. Zij blijft evolueren terwijl zij een duidelijk nationaal karakter behoudt

Overzicht

Middeleeuwen en Renaissance

• Saxo Grammaticus (ca. 1150–1220): Zijn Gesta Danorum (Daden van de Denen) is een monumentaal werk uit de Deense geschiedenis en mythologie, geschreven in het Latijn.
• Ballades en volksliederen: Mondelinge tradities speelden een belangrijke rol, met volksballaden en liederen die legendarische helden en gebeurtenissen documenteerden.

18e en 19e eeuw

• Ludvig Holberg (1684–1754): Holberg wordt vaak beschouwd als de vader van de Deense literatuur en schreef komedies, satirische werken en filosofische essays. Zijn toneelstukken, zoals Jeppe på Bjerget (Jeppe op de heuvel) en Erasmus Montanus, worden geroemd om hun humor en sociaal commentaar.
• Adam Oehlenschläger (1779–1850): een sleutelfiguur in de Deense romantiek, bekend om zijn toneelstukken en poëzie, waaronder Aladdin en Guldhornene (Gouden hoorns).
• Hans Christian Andersen (1805–1875): Internationaal bekende sprookjes zijn werken als De kleine zeemeermin, Het lelijke eendje en De nieuwe kleren van de keizer.
• Nikolaj Frederik Severin Grundtvig (1783–1872): deze theoloog, dichter en historicus had een diepgaande invloed op de Deense cultuur en het onderwijs, waarbij hij het belang van de volkscultuur en de nationale identiteit benadrukte.

Modernisme en de 20e eeuw

• Johannes V. Jensen (1873–1950): Jensen, bekroond met de Nobelprijs voor de Literatuur in 1944, omvat onder meer de epische roman Den lange Rejse (De lange reis), waarin de menselijke ontwikkeling en migratie worden onderzocht.
• Karen Blixen (1885–1962): Internationaal bekend onder haar pseudoniem Isak Dinesen, toont met Den afrikanske Farm (De Afrikaanse boerderij) en Syv fantastiske Fortællinger (Zeven fantastische vertellingen) haar vaardigheden als verteller van verhalen met diepgang.
• Tom Kristensen (1893–1974): Kristensens roman Hærværk (Vandalen), een leidende figuur in het Deense modernisme, is een baanbrekend werk dat thema's als existentiële wanhoop en zelfvernietiging onderzoekt.
• Tove Ditlevsen (1917–1976): Bekend om haar autobiografische werken en poëzie, geeft Ditlevsens "Kopenhagen trilogie" (Kindertijd, Jeugd en Afhankelijkheid) een aangrijpende kijk op haar persoonlijke worstelingen en leven in Kopenhagen.

Hedendaagse literatuur

• Peter Høeg (geb. 1957): Bekend om zijn roman Frøken Smillas fornemmelse for sne (Miss Smilla's gevoel voor sneeuw), waarin misdaadfictie wordt gecombineerd met diepgaande sociale en filosofische thema’s.
• Jussi Adler-Olsen (geb. 1950): een vooraanstaand misdaadromanschrijver, verwierf met zijnAfdeling Q-serie internationale bekendheid met zijn aangrijpende plots en complexe karakters.
• Helle Helle (geb. 1965): Helle's werken worden gevierd vanwege haar minimalistische stijl en richten zich vaak op het dagelijkse leven en de interne strijd van gewone mensen.