Wereldliteratuur/Chinese literatuur
De Chinese literatuur bestrijkt duizenden jaren, van de vroegste beschrijvende dynastieke rechtbankarchieven tot de lange verhalende romans die tijdens de Ming-dynastie werden geschreven om grote aantallen geletterde Chinezen te vermaken. De introductie van houtsnededruk tijdens de Tang-dynastie (618–907) en Bi Shengs uitvinding van de losse druktechnologie (990–1051) tijdens de Song-dynastie (960–1279) verspreidde het geschreven woord snel door heel China. Tegenwoordig wordt de auteur Lu Xun (1881–1936) beschouwd als de grondlegger van de Baihuawen-literatuur in China (vormen van geschreven Chinees gebaseerd op de lokale varianten van de taal die in heel China wordt gesproken).
Geschiedenis
[bewerken]De Chinese literatuur begon onder meer met voorspellingen over orakelbeenderen. Sinds de Zhou-dynastie bestaat er een uitgebreide collectie boeken, en de klassieke Chinese teksten bieden een breed scala aan materiaal, waaronder poëzie, astrologie, astronomie, kalenders, sterrenkaarten en vele andere. Enkele van de belangrijkste vroege teksten zijn de Yijing (of I Tjing) en Shi Jing binnen de Vier Boeken en de Vijf Klassiekers.
- De Vijf Klassiekers zijn
- Boek der Veranderingen
- Boek der Liederen
- Optekeningen over de riten
- Boek der Documenten
- Lente- en herfstannalen
De Song-dynastie was ook een periode van grote wetenschappelijke literatuur, en er werden werken geproduceerd als Su Song's Xin Yixiang Fayao en Shen Kuo's Dream Essay. Er waren ook enorme historische werken en grote encyclopedieën, zoals Sima Guangs Zizhi Tongjian uit 1084 of de vier grote boeken van Song, volledig samengesteld en uitgegeven in de 11e eeuw. Confucianisten, taoïsten en geleerden van alle klassen hebben in grote mate bijgedragen aan het documenteren van de geschiedenis van heilige praktijken die honderd jaar vóór hun tijd werden ontwikkeld.
- De vier grote klassieke romans
De Chinese literatuur bevat vier meesterwerken die bekendstaan als "de Vier Grote Klassieke Romans": Reis naar het Westen, Vogelvrijen van het moeras, Romance van de drie koninkrijken en De droom van de rode kamer zijn geschreven tijdens de Ming- en Qing-dynastieën. Aan het einde van de Qing-dynastie begon de Chinese cultuur een nieuw tijdperk met een Chinees geschreven volkstaal voor gewone mensen. Hu Shih en Lu Xun werden pioniers in de moderne literatuur.
- Moderne literatuur
Nadat ze in 1949 de macht hadden overgenomen, controleerde de Chinese Communistische Partij de publicatie van literatuur, wat de ontwikkeling ervan in grote mate belemmerde. Na de korte periode van de "Honderd Bloemencampagne" was het socialistisch realisme de enige literatuur die door het regime werd getolereerd en aangemoedigd. Ondanks deze opgelegde uniformiteit werden artistiek belangrijke werken in het genre geschreven door onder meer Liu Qing, Yang Mo en Qu Bu.
Aan het einde van de 20e eeuw begon een aantal auteurs, beïnvloed door het westerse modernisme, internationale aandacht te trekken. Onder hen bevonden zich de dichter Bei Dao, de prozaschrijver Mo Yan en de toneelschrijver Gao Xingjian. In 2000 werd laatstgenoemde de eerste Chinese auteur die de Nobelprijs voor de Literatuur won.
Schrijvers als Wang Meng, Zhang Xinxin en Gao Xingjian experimenteerden met modernistische verteltechnieken. Een andere groep schrijvers, waaronder Han Shaogong, A Cheng, Li Rui en Mo Yan, zijn vertegenwoordigers van de zogenaamde Xungen-literatuur die nieuwe literatuur probeert te verbinden met volksculturele tradities. De wat jongere Yu Hua en Su Tong schrijven in een meer avant-gardistische en gedesillusioneerde stijl. Yan Lianke brengt hedendaagse sociale problemen over in romans en korte verhalen.
Een aantal vrouwelijke auteurs zoals Chen Ran, Hong Ying, Wei Hui en Wang Anyi verbeelden de nieuwe Chinese samenleving met haar snelle veranderingen vaak vanuit het perspectief van jonge vrouwen. Het neorealisme met auteurs als Fang Fang, Lui Heng en Chi Li vormt een andere belangrijke trend in de hedendaagse Chinese literatuur. Invloeden van Franz Kafka en magisch realisme zijn terug te vinden bij auteurs als Can Xue.