Onderwijs in relatie tot P2P/Equality matching

Equality Matching is volgens de relatie modellen theorie, één van de vier manieren waarop mensen zich tot elkaar verhouden in sociale relaties. Equality kan letterlijk vertaald worden als gelijkheid, gelijkwaardigheid. Matching kan dan weer vertaald worden als evenaren, bijpassing, corresponderen. Daarom kan equality matching het best omschreven worden als een relatie op basis van gelijkwaardige uitwisseling, dus waarbij van alle deelnemers een gelijke bijdrage wordt verwacht.

Equality matching en P2P

In het boek “De Wereld Redden” (p 62) verwijst Bauwens naar de “theorie van de relationele modellen” van Alan P. Fiske. Volgens Fiske bestaan er vier soorten relatievormen die altijd aanwezig zijn, onafhankelijk van tijd en ruimte: community sharing, authority ranking, equality matching en market pricing. Volgens Michel Bauwens wordt elk type maatschappij of beschaving gekenmerkt door een mix van deze vier modellen, waarbij één model prominent aanwezig is en haar stempel drukt op de andere “ondergeschikte” productiemodellen of relatievormen. Historisch gezien, was het eerste “overheersende” model dat van “verwantschap” of “op afkomst gebaseerde wederkerigheid: de zogenaamde “tribale gifteconomieën”. Het belangrijkste in dit relationele verband was “ergens bijhoren”. In dit systeem werden relaties gecreëerd door “geschenken” te geven. Bij deze stammen hield dit ook in dat er verplichtingen waren tegenover elkanders naasten (wederkerigheid). (Bauwens 2014) Deze verplichte wederkerigheid is net typisch voor equality matching. Hierdoor verruimde het ruilgebied. Agrarische of feodale maatschappijen werden dan weer gedomineerd door een systeem van authority ranking, wat neerkomt op trouw naar de hiërarchische oversten. Tot slot, is er de kapitalistische economie die duidelijk gedomineerd wordt door market pricing. (Bauwens 2014) Bauwens verwijst naar deze theorie van relationele modellen omdat ook productiewijzen worden gekenmerkt door bijzondere relationele verbanden of modellen. Daarom schept deze theorie volgens Bauwens een noodzakelijk kader om P2P te onderscheiden van andere relatievormen. Bauwens, 2014 en Lievens 2012)

In een relatie gebaseerd op equality matching wordt er van alle deelnemers een gelijke bijdrage verwacht, bij voorbeeld een gelijk aantal uren werk of aantal taken verrichten. Zoals bij de tribale gifteconominiën, is er sprake van wederkerigheid: een geschenk in ruil voor een andere gift/dienst. Bij equality matching moet men als het ware evenveel geven als men ontvangen heeft. Er moet dus een evenwicht zijn tussen geven en nemen. Daarom ontstaan er systemen om de giften te noteren en het evenwicht tussen geven en nemen te registreren, om de rekening bij te houden als het ware. Dit kan in de vorm een punten saldo (zie voorbeelden), of een soort (niet) financiële balans van bijvoorbeeld het aantal uren dat elke deelnemer heeft gewerkt, of men stelt een beurtrol op (iedereen kuist om de beurt de trap in bvb een studentenhuis).

Toch mag men equality matching niet verwarren met P2P. P2P wordt vaak vergeleken met equality matching of gifteconomie, wat volgens Lievens en Bauwens van de Peer 2 Peer Foundation erg misleidend is. Het grote verschil tussen P2P en equality matching ligt in de wederkerigheid van de gift of bijdrage. Bij equality matching wordt er een tegenprestatie verwacht, wat bij P2P niet het geval is. Daarom kan P2P niet als een vorm van equality matching gezien worden. Bij P2P gaat het om eenzijdige schenkingen die geen compensatie vereisen. Het benutten van peer-geproduceerde gebruikswaarde schept geen wederzijdse verplichting: “iedereen draagt bij volgens eigen vermogen en bereidheid, en iedereen neemt naargelang eigen noden" (Lievens, 2012). In de pure vormen van peer-productie worden de producenten niet betaald. Peer-productie differentieert zich niet alleen door het gebrek aan “wederkerigheid” maar ook doordat het het best gedijt in de wereld van immateriële goederen, waar de input vrije tijd is en het beschikbare overschot aan IT-middelen. De andere stelsels zoals die gebaseerd zijn op wederkerigheid en coöperatieve productie zijn noodzakelijk in de materiële wereld waar ook de kost van kapitaal een rol speelt. Momenteel biedt peer-productie geen oplossing voor het bestaansonderhoud van haar deelnemers.

De opkomst van P2P kan wel samengaan met het ontstaan van nieuwe vormen van de gifteconomie die steunen op wederkerigheid zoals LETS (Local Exchange Trading System). LETS of een lokale ruileconomie is een economie die is gebaseerd op directe of indirecte ruilhandel. Vroeger werden de goederen en diensten in een lokale ruileconomie direct geruild. Tegenwoordig verlopen dit soort ruilnetwerken via een eenheden-systeem of betalen de deelnemers in een lokale ruileconomie elkaar in een interne munt (complementaire munteenheid) die centraal wordt beheerd. Zo zijn de activiteiten niet beperkt tot een-op-eenruilhandel, dus men is niet verplicht direct iets terug te doen voor de persoon die net iets voor jou deed. Deze systemen kunnen echter niet gezien worden als een vorm van peer-productie.

Voorbeeld

In de verschillende lagen van de maatschappij kan men de principes van equality matching terugvinden,van sport tot rechtspraak. Equality matching bij sport en spelen uit zich onder de vorm van regels en procedures. Iedereen moet dezelfde spelregels respecteren, maar ook dezelfde procedures hanteren met betrekking tot de uitrusting en het terrein. Iedereen gelijk voor de wet.

Een ander voorbeeld is een coöperatieve voor baby-sitting. In de Verenigde Staten bestaan zo enkele voorbeelden, waarbij een aantal families zich verenigen om hun kinderopvang te organiseren zonder geldelijke vergoedingen. In dit systeem wordt er met punten in plaats van met munten gewerkt. Voor elk half uur opvang krijgt men punten. Als familie A de kinderen van familie B opvangt, krijgt de familie A hiervoor punten. Als familie A dan weer opvang nodig heeft, betaalt ze met die punten. Zo wordt het saldo punten bijgehouden en de balans blijft in evenwicht. Men geeft dus aan de gemeenschap maar niet zonder verplichting, zoals bij P2P. Er wordt van alle gezinnen een gelijke bijdrage verwacht.

Ook in de rechtspraak vindt men het concept equality matching terug, bijvoorbeeld met betrekking tot vergoeding in natura . Als de ene partij schade heeft berokkend aan een andere partij, is de eerste verplicht het beschadigd voorwerp te herstellen tot de toestand waarin het zich bevond voor de schade was toegebracht.

Theoretische duiding

In 1991 publiceerde Alan Page Fiske, Professor Antropologie aan de UCLA zijn “Relational Models Theory”, in zijn werk “The Structure of Social Life”. Hij baseert zich hierbij op 150 jaar vergelijkend en experimenteel onderzoek uit verschillende disciplines zoals sociologie, antropologie, psychologie en filosofie. De theorie van de relationele modellen gaat over de psychologische fundamenten in het sociale leven en schept een kader voor onderzoek naar sociaal gedrag binnen de verschillende disciplines. Fiske concludeert dat onafhankelijk van de activiteit (het uitvoeren van religieuze rituelen, het dorsen van de oogst, huwelijksvoorbereidingen treffen, beslissen hoe een vuur te blussen ...) het menselijk gedrag zich altijd volgens vier modellen verhoudt: community sharing, authority ranking, equality matching en market pricing. Community sharing is een relatie waarin mensen een dyade (tweestel) of een groep als evenwaardig behandelen, zonder onderscheid op sociaal vlak. In het geval van authority ranking (AR) nemen mensen asymmetrische posities in binnen een lineaire hiërarchie, waarbij ondergeschikten hun hiërarchische oversten laten voorgaan, respecteren en (misschien) gehoorzamen, terwijl omgekeerd de leidinggevenden voorrang genieten en pastorale verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van hun ondergeschikten. Relaties die steunen op market pricing (MP) zijn gericht op maatschappelijk betekenisvolle verhoudingen of tarieven zoals prijzen, lonen, interesten, rente, tienden of kosten-batenanalyses. (Lievens, Jean. 2012.)

Onafhankelijk van de cultuur, tijd of ruimte, is elke maatschappij of beschavingsmodel een unieke combinatie van deze modellen, om zo tot een identiteit, waarden en normen te komen. Ook relaties met anderen, sociale rollen, groepen en instellingen worden aan de hand van deze modellen gevormd. Fiske stelt zelfs dat net zoals kinderen taal aanleren, ze ook een aanleg hebben bij het herkennen van de modellen en zich daardoor laten leiden. Op deze manier kunnen ze het gedrag van anderen interpreteren en voorspellen, sociale acties op elkaar afstemmen en een moreel oordeel vellen. Bauwens hanteert deze theorie van relationele modellen of verbanden als kader voor vergelijking. Dit omdat productiemodellen gekenmerkt zijn door bijzondere relationele verbanden en de theorie dus een kader schept om P2P te onderscheiden van andere relatievormen.

Linken

Essay rond de inleiding tot de “Theorie van Relationele modellen” van Alan Page Fiske, met onderbouwend bewijsmateriaal: http://www.sscnet.ucla.edu/anthro/faculty/fiske/relmodov.htm

Michel Bauwens' interpretatie van de “Theorie van Relationele modellen”: http://p2pfoundation.net/Relational_Model_Typology_-_Fiske

Nederlandstalig vertaling van de Michel Bauwens' 2005 essay “The Political Economy of Peer Production” door Jean Lievens: ttp://www.jeanlievens.be/van_B2B_naar_P2P/Dutch/Artikelen/2012/12/21_De_politieke_economie_van_peer-productie.html

Het originele essay “The Political Economy of Peer Production” gepubliceerd december 2005 in Ctheory: http://www.ctheory.net/articles.aspx?id=499

References

Bauwens, M. & Lievens, J. (2013). De wereld redden. Met peer-to-peer naar een postkapitalistische samenleving. Antwerpen, België: Uitgeverij Houtekiet.

Bauwens, Michel. 2005. “The Political Economy of Peer Production” retrieved from http://www.ctheory.net/articles.aspx?id=499

Fiske, Alan Page. Structures of social life: The four elementary forms of human relations: Communal sharing, authority ranking, equality matching, market pricing. New York, NY, US: Free Press. (1991). xii 480 pp. Retrieved from http://psycnet.apa.org/psycinfo/1991-97016-000

Fiske, Alan Page. Human Sociality. The Inherent Sociability of Homo sapiens. Retrieved from http://www.sscnet.ucla.edu/anthro/faculty/fiske/relmodov.htm

LETS. Retrieved from http://www.letsvlaanderen.be/Topmenu2011/FAQ/1Principesenfilosofie/tabid/2124/Default.aspx

Lievens, Jean. 2012. De Politieke Economie van Peer Productie. Retrieved from http://www.jeanlievens.be/van_B2B_naar_P2P/Dutch/Artikelen/2012/12/21_De_politieke_economie_van_peer-productie.html

Steward, Marcia. How to Form a Community Babysitting Co-op. Retrieved from http://www.nolo.com/legal-encyclopedia/how-form-community-babysitting-co-op.html

“Theorie van Relationele modellen” volgens Michel Bauwens. Retrieved from http://p2pfoundation.net/Relational_Model_Typology_-_Fiske

Wikipedia. Lokale ruileconomie. Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Lokale_ruileconomie