Onderwijs in relatie tot P2P/Market Pricing

Vraag en aanbod curve

Market pricing, het Engels voor ‘markt prijsstelling’ is een economisch proces waar vraag en aanbod op elkaar afgestemd zijn en de economische prijs waarvoor goederen en diensten worden aangeboden op de markt, wordt vast gesteld. Het begrip is vooral van belang in de micro-economie. Deze manier van prijsvorming is er één van de zuiverste economische vorm en wordt gebruikt in het kapitalisme. Het is de prijs die de consument en producent overeen zijn gekomen om in de open markt te gebruiken als aankoop- of verkoop prijs (Marktprijsvorming, 2012). Het is een instrument waarmee productie en consumptie worden aangestuurd door de markt.

Market Pricing en P2P

De drie bekendste en verschillende systemen waarop een samenleving zaken kan produceren zijn: Kapitalisme, communisme en recenter peer-to-peer (P2P). Het begrip market pricing is gericht op verhouding, zoals prijzen, lonen, interesten… die een maatschappelijke betekenis hebben.

Het eerste systeem waar een samenleving op kan draaien, is het communisme (Communistische staat, 2014). Hier wordt alles georganiseerd door de overheid. Het communisme kenmerkt zich door de klasseloze maatschappij die het met zich meebrengt, waar iedereen produceert naar vermogen en consumeert naar behoefte (communisme, 2014). Hier is er dus geen sprake van market pricing aangezien alles door de staat wordt bepaald.

Het tweede systeem is het kapitalisme, wat in de huidige maatschappij van toepassing is (Wat is het kapitalisme, 2014). Hier wordt market pricing bepaald door de vraag en aanbod van de markt in de maatschappij. Deze markt wordt een vrije markt genoemd, aangezien de deelnemers aan de markt, koper en verkoper, de prijs in zeker zin zelf bepalen (Vrijmarkt, 2014). Het gevolg hiervan is dat bedrijven minder kwaliteitsvolle producten afleveren om de vraag hoog te houden. Zo zullen consumenten herhaaldelijk nieuwe producten moeten aankopen. Dit is echter geen duurzame productie methode. Bauwens (2013) geeft aan dat dit principe gebaseerd is op extrinsieke zelfmotivatie. In een kapitalistische samenleving wordt er aan een soort van uitwisseling gedaan, er zijn mensen die producten afleveren en zij krijgen hier een bepaald loon voor. De reden waarom er dus geproduceerd wordt is omdat de arbeiders een loon krijgen. De vraag is of deze nog zouden werken als er geen geld aan te pas kwam? Het antwoord hier op is volgens Bauwens (2013) dat het systeem bijgevolg niet meer functioneert.

Op basis van deze nadelen van het kapitalistische systeem kwam P2P aan het licht. “Peer-productie is een systeem waarbij elk individu op vrijwillige basis bijdraagt aan een project dat hij wil ondersteunen” (p. 26) (Bauwens & Lievens, 2013). Net zoals bij het communisme kan hier ook niet worden gesproken van het principe market pricing. Aangezien de productie hier op vrijwillige basis gebeurt, is er geen verhouding waardoor er een bepaalde prijs kan ontstaan. Hoe verloopt de peer-productie dan? Hier wordt de markt namelijk onderworpen aan het algemeen belang, er is dus geen vaste prijs die geldt voor de markt ten opzichte van de vraag. De producten worden geproduceerd door verschillende commons en zijn bestemd voor de hele samenleving. ‘Commons’ volgens Bauwens (2013) zijn: “Hulpbronnen die onder het gezamenlijke beheer van een groep of organisatie vallen en waarop geen afgebakende rechten bestaan” (p. 92) (Bauwens & Lievens, 2013). Iedereen in de samenleving kan hier aan deelnemen om iets te produceren en iedereen kan hier ook gebruik van maken. Ze verspreiden kennis en producten zonder vergoedingen te vragen of patenten hier op te nemen. In tegenstelling tot het kapitalisme waar er op een niet duurzame manier geproduceerd wordt, is dit bij peer-productie wel de bedoeling. De P2P economie heeft tot doel alle producten te laten ontwerpen door de commons op lokaal vlak. Aangezien de deelname aan de commons op vrijwillige basis gebeurd, kan er bijgevolg geen geld worden gevraagd voor de producten. De mensen produceren iets op basis van hun intrinsieke motivatie. Bijgevolg valt de marktprijs, gebaseerd op vraag en aanbod, die in het kapitalisme zo belangrijk is, weg. Uiteraard zijn er verschillende externe kosten die verbonden zijn aan productie. Bauwens (2013) heeft hier een oplossing voor, namelijk ‘crowdfunding’. Dit is een alternatieve wijze om een bepaald project te financieren (Crowdfunding, 2014) en bestaat uit vele kleine bedragen die worden opgehaald en die samen voldoende kapitaal bijeenbrengen om een plaatselijk project op te starten.

Er is een verschil tussen kapitalisme en P2P op basis van het gegeven van market pricing. Waar er in het kapitalisme duidelijk sprake is van market pricing, is dit bij P2P niet het geval. De prijzen die worden bepaald door de markt, aan de hand van vraag en aanbod is een systeem waar er een bepaalde verhouding aanwezig moet zijn tussen producent en consument. In P2P is er eerder sprake van communal sharing waar er geen onderscheid wordt gemaakt op sociaal vlak en waar iedereen gebruik kan maken van de zogenaamde commons. De externe kosten worden door de staat of crowfunding opgelost. In de huidige maatschappij domineert het systeem waarin market pricing de bovenhand neemt. Volgens Bauwens (2013) zou hier een overgang moeten komen naar een model waar de communal sharing zal domineren.

Voorbeeld/illustratie

Een voorbeeld van market pricing dat aantoont hoe de prijszetting in de samenleving vandaag door de markt wordt aangestuurd, is het principe van de verkoop en aankoop van tomaten in Europa. De tomaat is een goed dat door verschillende landen over heel Europa geproduceerd wordt. Door landen in het zuiden, zoals Spanje en landen in het noordelijke deel zoals België. De tomaat is een seizoen product waarvan de vraag in het voorjaar begint te stijgen en terug daalt in het najaar. De producenten proberen aan deze vraag te voldoen en op die manier de prijs min of meer constant te houden. Door de gunstigere weersomstandigheden zullen de tomaten uit het zuiden eerder op de markt komen en later van de markt verdwijnen. Bijgevolg zijn de tomaten die uit het noorden komen, minder lang op de markt. In volle zomer zal het aanbod veel groter zijn dan de vraag omdat de productie in heel Europa op een hoogtepunt is, hierdoor zullen de prijzen dalen. Omdat de productie kosten in het zuiden lager liggen, zal dit ook een zekere invloed hebben op de prijs en zullen die tomaten sneller verkocht worden. Dit heeft als gevolg dat de tomaten uit het noorden weinig of niet verkocht raken of zelfs niet geplukt worden. Dit is een voorbeeld van de wijze waarop de vraag en aanbod de prijs bepalen van een bepaald product. Deze vraag en aanbod worden verder bepaald door de markt en al zijn verschillende spelers.

Theoretische duiding

Het begrip ‘Market pricing’ is onlosmakelijk verbonden met de begrippen vraag en aanbod. De totstandkoming van de marktprijs (evenwichtsprijs), met andere woorden de prijszetting, hangt af van het samenspel tussen de twee voorgaande begrippen. Hoe groter het aanbod is van een bepaald product op de markt, hoe sterker de prijs zal dalen. De marktprijs kan worden voorgesteld aan de hand van twee curven, de vraagcurve en aanbodcurve. De eerste heeft een dalend verloop en de tweede een stijgend verloop. Zoals je in de afbeelding kan zien, bevindt de marktprijs zich op het punt waar de twee curven elkaar kruisen. Dit is logisch, het kruispunt zou een mooi evenwicht tussen vraag en aanbod moeten weergeven en zou dus overeen moeten komen met de marktprijs. Dit is de prijs waar de consument evenveel wil kopen als de producent wil verkopen, ook wel de evenwichtsprijs genoemd. Wanneer een product niet tegen de marktprijs wordt verkocht kan dit twee dingen betekenen. Op de eerste plaats kan bij een te hoge prijs een overschot aan producten zijn en zullen er aanbieders overblijven die bepaalde producten aan prijs willen verkopen. Bij gevolg is er sprake van een aanbodoverschot. Ten tweede is er bij een te lage prijs een tekort aan producten en zullen er vragers overblijven. Dit noemt men een vraagoverschot.

Er zijn verschillende soorten van market pricing: kosten georiënteerde prijsstelling, concurrentiegeoriënteerde prijsstelling, vraaggeoriënteerde prijsstelling, geïntegreerde prijsstelling. Belangrijk bij prijsvorming is dat het gaat om een redenering die gebaseerd is op markten waar er relatief veel aanbieders en veel consumenten zijn. Een ander punt hierbij is dat de goederen ook niet van elkaar te onderscheiden mogen zijn. Dit omdat een consument gemakkelijk verwisselt van producent als de prijs of kwaliteit van een goed niet overeen komt met zijn of haar verwachtingen. Wanneer er dus van eenzelfde goed, zeer veel verschillende soorten zijn, zal de consument nog meer wisselen van producent (Pijsstellingen, n.d.).

Een belangrijk begrip dat meespeelt in de definiëring van het concept ‘market pricing’, is vrije markt. Dit wil zeggen dat de prijzen in deze economie tot stand komen door vraag en aanbod. Deze economie onderscheidt zich met een gesloten of gemengde economie waar de prijzen op een andere manier worden bepaald en waar de individuen geen inspraak hebben in de prijs. Een synoniem voor vrijmarkt economie is bottom up economy. Hier wordt uitgegaan van een soort piramide waar de consument zich onderaan bevindt en de economie bepaalt. Dit doen ze door producten wel of niet aan te kopen.

Verder is er in het kader van Market pricing een link met Adam Smith en zijn idee van de ‘invisible hand’. Het idee van Adam Smith bedreft dat het maatschappij ten goede zou komen wanneer iedereen zijn eigenbelang nastreeft. Deze onzichtbare hand zou het zelfregulerende effect van de markt beschrijven waar iedereen uiteindelijk naar eigenbelang streeft. In een vrije markt heerst het idee dat de overheid geen invloed heeft in de prijsstelling en dat iedereen vrij is in het bepalen van de prijs. Individuen kunnen winst maken zonder de tussenkomst van de overheid (Invisible hand, 2014). Bij peer-productie is dit anders. Het is echter niet tegenstrijdig aan de theorie van Adam Smith, maar bij P2P willen ze het eigenbelang van de mens laten samen vallen met het gemeenschappelijk belang. Iedereen hoort bij te dragen tot een gemeenschappelijk goed, wat je motivatie ook is.

Tot slot wordt market pricing terug gevonden in de relationele grammatica van Alan Page Fiske (Bauwens & Lievens, 2013). Volgens hem zijn de verschillende productiewijzen ingebed in intersubjectieve relaties. Dit wil zeggen dat ze worden gekenmerkt door relationele verbanden. De vier soorten intersubjectieve dynamische processen zijn volgens Fiske: Community sharing, authority ranking, equality matching en market pricing. Het eerste dynamische proces wordt gekenmerkt door groepen of mensen die elkaar evenwaardig behandelen. Dit wil zeggen dat er geen onderscheid wordt gemaakt en iedereen als gelijke wordt gezien. Bij authority ranking worden er asymmetrische posities ingenomen binnen een lineaire hiërarchie. De ondersten in de hiërarchie gehoorzamen aan hun oversten waar bij deze ook van deze macht genieten. Het volgende intersubjectieve dynamische proces is equality matching, wat in houdt dat er verschillen zijn tussen mensen, maar dat de deelnemers moeite doen om het evenwicht opnieuw waar te maken. Tot slot geeft Fiske market pricing aan. Zoals eerder vermeldt gaat het hier om de verhoudingen of tarieven die een maatschappelijke betekenis hebben. Deze vier relationele processen komen voor in elke maatschappij of gemeenschap. Vaak is het een combinatie waar er één overheerst.

Externe Links

Voor extra informatie over 'Communistische staat': http://nl.wikipedia.org/wiki/Communistische_staat

Voor extra informatie over 'Adam Smith' en 'the invisible hand': ttp://en.wikipedia.org/wiki/Invisible_hand

Voor extra informatie over het 'Kapitalisme': http://www.leerwiki.nl/Wat_is_het_kapitalisme

Voor extra informatie over 'Commons': http://p2pfoundation.net/Commons

Voor extra informatie over 'Soorten prijsstellingen': http://www.investeringsplein.nl/default.asp?ElementID=114&Level1=6&Level2=20&menuid=kennisbank

Voor extra informatie over 'Crowdfunding': http://nl.wikipedia.org/wiki/Crowdfunding

Referenties

Bauwens, M., & Lievens, J.(2013). De wereld redden : Met peer-to-peer naar een postkapitalistische samenleving. Antwerpen, Belgium : Houtekiet

Communisme. (2014). Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Communisme

Communistische staat. (2014). Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Communistische_staat

Crowdfunding. (2014). Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Crowdfunding

Invisible hand. (2014). Retrieved from http://en.wikipedia.org/wiki/Invisible_hand

Leyssens, J. (2013). Wat is de peer-to-peer economie. Retrieved from http://www.plan-c.eu/2013/06/14/wat-is-de-peer-to-peer-economie/

Marktprijsvorming. (2012). Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Marktprijsvorming

Prijsstellingen. (n.d.). Retrieved from http://www.investeringsplein.nl/default.asp?ElementID=114&Level1=6&Level2=20&menuid=kennisbank

Prijsvorming. (2013). Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Prijsvorming

Vrije markt. (2014). Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrije_markt

Wat is het kapitalisme. (2014). Retrieved from http://www.leerwiki.nl/Wat_is_het_kapitalisme