Leer jezelf ecologisch tuinieren/Spar

Spar (Picea) is een geslacht uit de dennenfamilie (Pinaceae). De naaldbomen dragen bij aan de bossen op het noordelijk halfrond. Verschillende soorten van het geslacht staan niet alleen in het bos, maar worden ook gekweekt voor de sier. Voor sierdoeleinden zijn er cultivars met alle mogelijke vormen, zoals een bol, een piramide, een dwergvorm en een treurvorm. De bomen behouden het hele jaar door hun naalden.

Soorten

• 
  Blauwspar (Picea pungens)
• 
  Fijnspar (Picea abies, synoniem: Picea excelsa)
• 
  Servische spar (Picea omorika)
• 
  Sitkaspar (Picea sitchensis)
• 
  Witte spar (Picea glauca)
• 
  Zwarte spar (Picea mariana)

De slangenspar is een cultivar die zo wordt genoemd om de willekeurig kronkelende takken. De spar is van de den (Pinus) te onderscheiden doordat de naalden bij de spar afzonderlijk en bij de Den bij elkaar staan. Ook heeft de spar platte, driehoekige of vierhoekige naalden en de Den ronde. Bij de fijnspar staan de naalden rondom de twijg. Bij zilversparren (Abies) en bij de douglasspar (Pseudotsuga menziesii), staan ze in hetzelfde vlak in twee rijen aan weerskanten van de twijg. In tegenstelling tot zilversparren komen bij sparren een deel van de bast mee als een naald wordt uitgetrokken. Er zit bij sparren dus altijd een vlaggetje aan de losgetrokken naald.

De takken staan in kransen rondom de stam. De zijtakken staan in twee rijen min of meer tegenover elkaar.

De naalden van vele soorten aan de horizontale takken zijn zodanig omgekeerd dat de onderkant naar boven wijst. De bovenkant is dus eigenlijk de onderkant.

De leerachtige kegels hangen aan de takken en kleuren in de herfst bruin. De zaden zijn dan rijp, maar kunnen pas uit de kegel vallen als de schubben uit elkaar gaan staan wat pas in het volgend voorjaar gebeurt. In de daaropvolgende herfst vallen deze kegels dan af.

Van bepaalde sparrensoorten kan hars en terpentijn gewonnen worden. De hars wordt verwerkt in balsems tegen reumapijn en longaandoeningen. Ook kan van het vocht uit de naalden en takjes met toevoeging van gember, hop, stroop of suiker en gist sparrenbier gemaakt worden. Dit bier werd vroeger op de zeilschepen gedronken als middel tegen scheurbuik.

De Fijnspar wordt veel als kerstboom gebruikt en hier dan ook speciaal voor gekweekt. Duurdere kerstbomen zijn de blauwspar en de nordmann-spar (Abies nordmanniana), die trager groeien, maar waarvan de naalden minder snel uitvallen. De nordmann-spar behoort tot de zilversparren. Kerstbomen met kluit zijn veel minder brandbaar dan bomen zonder kluit.

In april 2008 maakte de Universiteit van Umeå bekend dat zij een 9550 jaar oude spar had ontdekt. Deze spar staat in Dalarna (Zweden). Wetenschappers hebben de leeftijd bepaald door de koolstof in het hout van de boom te analyseren. Deze spar is nu de oudst bekende boom ter wereld.