Huishouden/Economie

Economie is ook: van tevoren een boodschappenlijstje maken

Bij economie gaat het om de keuzes tussen oneindige behoeften en beperkt beschikbare middelen om die behoeften te bevredigen. Ook in een huishouden worden dergelijke keuzes gemaakt: welke behoeften en wensen worden wel en niet bevredigd, welke middelen worden daarvoor opgeofferd, wie maakt die keuzes, wie zorgt ervoor dat de gekozen behoeften inderdaad worden bevredigd? Bij behoeften kun je bijvoorbeeld denken aan onderdak, voeding, een schoon huis, kleding en uitgaan. Middelen zijn uiteraard geld, maar ook arbeid, inzet en tijd van de bewoners.

In dit hoofdstuk worden suggesties gedaan om efficiënt met de beschikbare middelen om te gaan. (Ook in andere hoofdstukken worden daarvoor weliswaar tips gegeven, maar is het niet het hoofdonderwerp.)

Een efficiënt huishouden kan worden gedefinieerd als:

een huishouden draaiende houden met zo weinig mogelijk middelen; of
met een bepaald aantal middelen zoveel mogelijk doelen (bevredigde behoeftes) in het huishouden bereiken.

Hier zullen we beide definities gebruiken, net zoals het uitkomt.

Doelen en taken

De intentie om bepaalde behoeften te bevredigen, kan gelijk gesteld worden met 'het stellen van doelen'. In de rest van dit hoofdstuk gaat het over doelen stellen in plaats van over behoeften bevredigen. Iedereen kan zelf of samen met huisgenoten bepalen welke concrete doelen in het huishouden worden nagestreefd. In dit boek wordt ervan uitgegaan dat huishoudens hun doelen hebben gekozen, die worden in de rest van dit boek als een gegeven beschouwd. Daarbij worden wel veronderstellingen gemaakt: dat huishoudens kiezen voor gezond eten en op een verantwoorde manier met het milieu willen omgaan.

Doelen kunnen zijn: het verschaffen van onderdak, voedsel, kleding en veiligheid, en zorgen voor een prettig leefklimaat voor alle bewoners van een huis. Dit zijn brede doelen, die kunnen worden onderverdeeld in bijvoorbeeld: het bevorderen van ieders gezondheid, goed eten, een schoon huis, voldoende kleding voor alle bewoners en voor alle jaargetijden (èn schoon en heel), zo min mogelijk zorgen hebben die gerelateerd zijn aan huishouden.

Als er eenmaal keuzes zijn gemaakt, komt het aan op de uitvoering, ervoor zorgen dat de gekozen doelen worden bereikt. Maar daarvoor zullen de doelen eerst moeten worden vertaald in 'taken'. Het doel 'voeding verschaffen' kan worden vertaald naar taken als: boodschappen doen, voorraadbeheer, maaltijden bereiden, tafel dekken en verwante taken als afwassen en de keuken opruimen. Andere taken kunnen zijn: zorgen voor een prettig ingericht huis met voor iedereen een eigen plekje èn ruimtes om samen te eten en activiteiten te ondernemen, faciliteiten bieden voor voldoende lichaamsbeweging, schoonmaken, kleren kopen en onderhouden, goed financieel beleid voeren, gezamenlijke activiteiten ondernemen.

De focus in dit hoofdstuk ligt op taken, de organisatie van die taken, efficiëntie en zuinig omgaan met geld en energie (zowel persoonlijke energie als brandstof). De preciezere invulling van de taken komt in de andere hoofdstukken aan bod, uitgezonderd financiën (die één van de onderdelen van dit hoofdstuk is).

Middelen

Om taken te kunnen uitvoeren, zijn middelen nodig. Bij middelen gaat het om:

Arbeid; daarvoor zijn tijd en persoonlijke energie (fut) nodig; hoe energieker iemand is en hoe meer tijd iemand beschikbaar heeft, hoe meer werk hij/zij kan verzetten.
Grondstoffen/materialen, zoals leidingwater, electriciteit, gas, vers voedsel, planken om een schutting te timmeren.
Organisatie: planning, wie doet wat, wanneer en hoe, maar ook huisregels en de handhaving ervan.
Gereedschappen (ruim gedefinieerd, ook de keukenuitrusting hoort daar bijvoorbeeld bij). Een investering als een wasmachine (gereedschap) betekent bijvoorbeeld dat er in de toekomst minder arbeid nodig is voor een huishoudelijke taak als wassen (je hoeft niet zelf alle vuile was met de hand te doen, wat tijd bespaart, of elke keer naar de wasserette te gaan, wat niet alleen tijd maar ook geld bespaart), maar het vergt wel een flinke hoeveelheid geld om een wasmachine te kunnen kopen èn je moet hem onderhouden.
Informatie: met de juiste informatie kun je huishoudelijke taken beter of efficiënter uitvoeren; bijvoorbeeld schoonmaken: als je weet met welke schoonmaakmiddelen en/of schoonmaakmethode een schoonmaakklus een fluitje van een cent wordt, bespaar je tijd omdat je dat niet zelf hoeft uit te vinden.
Geld, om alles te kunnen kopen wat je niet zelf kunt vervaardigen maar wel nodig hebt om te leven.

Middelen kunnen soms tegen elkaar worden uitgewisseld. Hoe meer geld iemand heeft, hoe meer uitbesteed kan worden om gebrek aan tijd en/of energie (fut) te compenseren. Iemand met veel energie en tijd kan gebrek aan geld compenseren door veel zelf in huis te doen.

Indeling

Dit hoofdstuk bevat de volgende onderdelen:

Organisatie: taken benoemen, zorg voor de benodigde middelen om taken te kunnen uitvoeren, het koppelen van taken aan mensen (taakverdeling) en tijden, en dus het maken van planningen
Financiën: hoe verantwoord om te gaan met geld
Energiebesparing: hoe energiegebruik tot een minimum te beperken.