Naar inhoud springen

Quenya/Speciale stamvormen

Uit Wikibooks

Woorden met een misleidende eindletter

[bewerken]

Volgende woorden lijken op -r te eindigen, maar het zijn eigenlijk woorden op -s:

cár, cas- "hoofd"
cor, cos- "oorlog"
fandor, fandos- "monster"
mar, mas- "huis, woonst"
nier, nies- "honingbij"


Ze hebben enkel in de nominatief enkelvoud een -r, in alle andere naamvallen volgen ze cos (zie Quenya/Verbuigingsparadigma's).


En deze woorden lijken op -s te eindigen maar het zijn feitelijk woorden op -t:

ceres, ceret- "aardewerk"
hes, het- "gezinsgenoot"
palis, palit- "gazon, grasveld"


Ze hebben enkel in de nominatief enkelvoud een -s, in alle andere naamvallen volgen ze sarat (zie Quenya/Verbuigingsparadigma's).



Verdubbelde t-stammen

[bewerken]

Verdubbeling op ts

[bewerken]

Bij een aantal woorden op -t vinden we geen echte verdubbeling maar echter een extra -s:

helet, helets- "pelsmantel"
henet, henets- "raam"
orot, orots- "grot"
quelet, quelets- "lijk"


Ook enkele woorden op -s behoren tot deze groep:

aris, arits- "dochter"
cangaris, cangarits- "wever"
fas, fats- "kwast"
nos, nots- "damp"
oaris, oarits- "zeemeermin"


En één uitzonderlijk woord op -ë:

vitë, vits- "sap"


Deze woorden hebben een afwijkende locatief en possessief enkelvoud, ze hebben alle een u-duaal:


enkelvoud meervoud duaal part. meerv.
nominatief helet heletsi heletsu heletseli
genitief heletso heletsion heletsuo heletselion
possessief heletwa heletsiva heletsuva heletselíva
datief heletsen heletsin heletsun heletselin
ablatief heletsello heletsillon(r) heletsullo heletselillo(n)(r)
allatief heletsenna heletsinnar heletsunna heletselinna(r)
locatief heletsë heletsissen heletsussë heletselisse(n)
instrumentalis heletsenen heletsinen heletsunen heletselínen
respectief heletses heletsis heletsus heletselis



Verdubbeling op tt

[bewerken]
calumet, calumett- "lamp"
cehtecet, cehtecett- "kuiken"
lat, latt-, "flap, deksel"
lequet, lequett- "scharnier, gewricht"
mat, matt- "maal"
nat, natt- "ding"
tecet, tecett- "brief"


Ze worden verbogen als henet, henets-.


Verdubbeling op ht

[bewerken]
cecet, ceceht- "fazant"
met, meht- "doel"
mut, muht- "vuil"
sarat, saraht- "plank"
teret, tereht- "boor"
tet, teht- "plek, plaats"
welet, weleht- "zweer, tumor"
yat, yaht- "nek"

Ze worden verbogen als henet, henets-.

Klinkerverkorting

[bewerken]

Sommige substantieven hebben een lange klinker die in de stamvorm verkort wordt, ze worden verder verbogen als woorden met een korte klinker:

lár, lar- "oor"
nén, nen- "water"
nér, ner- "man"
quén, quen- "persoon"
tál, tal- "voet"
yár, yar- "bloed" ^

^ het normale woord voor bloed is sercë.

Het woord yén "Elfs jaar" is een uitzondering, want de é blijft in alle naamvallen lang: yéni.


Klinkerverlenging

[bewerken]

In enkele woorden vinden we de omgekeerde situatie, het zijn echter alle eigennamen:

Eruhin, Eruhín- "Kind van Eru"
Valatar, Valatár- "Valar-koning"
Atanatar, Atanatár- "Voorvader"
Casar, Casár- "Dwerg"

Klinkerwijziging

[bewerken]

In sommige woorden vinden we een compleet andere klinker. Het meest voorkomend is dit bij de U-stammen en de I-stammen.

Er zijn 2 woorden met een stamvorm op –a maar met een nominatief op –o:

rauco, rauca- "demon"
sundo, sunda- "wortel"

Merk op: rauco is in het enkelvoud en het duaal een U-stam.

Er zijn ook 2 woorden op –a met een stamvorm op –i:

hína, híni- "kind"
ónona, ónoni- "tweeling"


Woorden met speciale tussenklinker

[bewerken]

Zoals we eerder reeds konden zien: als een naamvalsuitgang toegevoegd wordt aan een woord op een medeklinker dan voegen we een extra –e– in tussen de stam en de uitgang, bvb.

macilen "aan een zwaard" (datief)
anarenna "naar een koning" (allatief)

Er zijn echter 4 woorden met een andere tussenklinker: met –o

tol, toll- "eiland"
Mandos, Mandost- "Mandos"
we vinden dus bvb.
tolossë "op een eiland" (locatief)
Mandostonna "naar Mandos" (allatief)

met –a

tál, tal- "voet"
umbar, umbart- "lot"
we vinden dus bvb.
talan "voor een voet" (datief)
i umbartanen "door het lot" (instrumentalis)

Onregelmatige stamvormen

[bewerken]

Eerst een groep aanverwante woorden: Alle woorden die een "kamer" aanduiden eindigen op –san. Dit is afkomstig van sambë "kamer", bvb.:

caimasan, caimasamb- "slaapkamer"

Volgende twee behoren ook tot deze groep:

han, hamb- "grond"
san, samb- "kamer"

Maar sommige woorden zijn volledig onregelmatig:

cilapi, cilapinc- "roodborstje"
hyar, hyarm- "ploeg (landbouwwerktuig)"
las, lax- "val, strik"
lencë, lenqu- "ledemaat"
oito, oiont- "gebrek"
olos, olor- "droom"
pat, papt- "blaadje"
peltas, peltax- "steunpunt"
piet, piecc- "pin"
sat, sapt- "gat"
silit, siliqu- "vuursteen"
sincë, sinqu- "mineraal, metaal"
taran, taramb- "buffet"
telin, telimb- "dak, bedekking"
tyus, tyux- "herkauwer"
ulun, ulump- "kameel"

Enkele woorden lijken op 2-letter woorden, maar ze hebben echter een stamvorm:

, ráv- "leeuw"
, nów- "idee"
, tów- "wol"

De possessief enkelvoud van deze woorden eindigt op -va, de genitief op -vo:

ráva, rávo
nóva, nóvo
tóva, tóvo



>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Stamvormen >> Quenya/Speciale stamvormen

Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.