Quenya/U-stammen
Substantieven op -o die deze -o in alle gevallen behouden
[bewerken]Ze worden als volgt verbogen (we gebruiken carpo "kikker"):
| enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
|---|---|---|---|---|
| nominatief | carpo | carpor | carpot | carpoli |
| genitief | carpo | carporon | carpoto | carpolion |
| possessief | carpova | carpoiva | carpotwa | carpolíva |
| datief | carpon | carpoin | carpont | carpolin |
| ablatief | carpollo | carpollon(r) | carpolto | carpolillo(n)(r) |
| allatief | carponna | carponnar | carponta | carpolinna(r) |
| locatief | carpossë | carpossen | carpotsë | carpolisse(n) |
| instrumentalis | carponen | carpoinen | carponten | carpolínen |
| respectief | carpos | carpois | carpotes | carpolis |
De u-dualen uit deze groep worden als volgt verbogen (we gebruiken ondo "steen"):
- Nom. ondu, Gen. onduo, Poss. onduva, Dat. ondun,
- Abl. ondullo, All. ondunna, Loc. ondussë, Instr. ondunen, Resp. ondus.
Substantieven op -u die deze -u in alle gevallen behouden
[bewerken]Er zijn ook substantieven die in de nominatief enkelvoud op –u eindigen, dit zijn echter geen U-stammen. Ze verschillen van de echte U-stammen in de nominatief en de genitief meervoud. Ze hebben steeds een t-duaal.
Ze worden als volgt verbogen (we gebruiken heru "heer"):
| enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
|---|---|---|---|---|
| nominatief | heru | herur | herut | heruli |
| genitief | heru | heruron | heruto | herulion |
| possessief | heruva | heruiva | herutwa | herulíva |
| datief | herun | heruin | herunt | herulin |
| ablatief | herullo | herullon(r) | herulto | herulillo(n)(r) |
| allatief | herunna | herunnar | herunta | herulinna(r) |
| locatief | herussë | herussen | herutsë | herulisse(n) |
| instrumentalis | herunen | heruinen | herunten | herulínen |
| respectief | herus | heruis | herutes | herulis |
Substantieven op -o met een U-stam
[bewerken]Dit zijn de echte U-stammen. Er zijn echter twee bijzondere groepen: de woorden op -co en de woorden op -go.
De andere worden als volgt verbogen (we gebruiken malo, malu- "korrel"). Merk op dat deze substantieven niet de normale regel voor het meervoud volgen: ze krijgen -i als uitgang in plaats van de normale -r voor substantieven op een klinker.
| enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
|---|---|---|---|---|
| nominatief | malo | malui | malut | maluli |
| genitief | maluo | maluion | maluto | malulion |
| possessief | maluva | maluiva | malutwa | malulíva |
| datief | malun | maluin | malunt | malulin |
| ablatief | malullo | malullon(r) | malulto | malulillo(n)(r) |
| allatief | malunna | malunnar | malunta | malulinna(r) |
| locatief | malussë | malussen | malutsë | malulisse(n) |
| instrumentalis | malunen | maluinen | malunten | malulínen |
| respectief | malus | maluis | malutes | malulis |
De u-dualen uit deze groep worden als volgt verbogen (we gebruiken sito, situ- "gewoonte"):
- Nom. situ, Gen. situo, Poss. situva, Dat. situn,
- Abl. situllo, All. situnna, Loc. situssë, Instr. situnen, Resp. situs.
Merk hierbij op dat deze vormen alle, op de nominatief na, gelijk zijn aan het enkelvoud.
Het substantief tuo "spier" gedraagt zich nogal vreemd omdat het een Oud-Elfse stam túu- had. Deze lange ú verschijnt telkens de uitgang met een enkele medeklinker begint; als de uitgang met een medeklinkergroep of een klinker begint, dan vinden we u in plaats van ú, bvb.
- Datief enkelvoud: tún
- Ablatief enkelvoud: tullo
U-stammen op -co
[bewerken]Het bijzonder in deze groep is dat cui in qui verandert. Als voorbeel bekijken we urco, urcu- "schurk":
| enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
|---|---|---|---|---|
| nominatief | urco | urqui | urcut | urculi |
| genitief | urcuo | urquion | urcuto | urculion |
| possessief | urcuva | urquiva | urcutwa | urculíva |
| datief | urcun | urquin | urcunt | urculin |
| ablatief | urcullo | urcullon(r) | urculto | urculillo(n)(r) |
| allatief | urcunna | urcunnar | urcunta | urculinna(r) |
| locatief | urcussë | urcussen | urcutsë | urculisse(n) |
| instrumentalis | urcunen | urquinen | urcunten | urculínen |
| respectief | urcus | urquis | urcutes | urculis |
De u-dualen zijn net als bij sito, behalve in de nominatief, alle gelijk aan het enkelvoud.
Er zijn twee onregelmatige substantieven:
- rauco "demon" is enkel in het enkelvoud, het partitief meervoud en het duaal een U-stam. Het meervoud wordt gevormd met de stam rauca-.
- telco "been, stam" is enkel in het meervoud en het duaal een U-stam. Het enkelvoud en het partitief meervoud worden met de stam telco- gevormd (zie hoger onder substantieven op -o).
U-stammen op -go
[bewerken]Hier is het bijzondere dat gui in gwi verandert. Als voorbeeld bekijken we ango, angu- "slang":
| enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
|---|---|---|---|---|
| nominatief | ango | angwi | angut | anguli |
| genitief | anguo | angwion | anguto | angulion |
| possessief | anguva | angwiva | angutwa | angulíva |
| datief | angun | angwin | angunt | angulin |
| ablatief | angullo | angullon(r) | angulto | angulillo(n)(r) |
| allatief | angunna | angunnar | angunta | angulinna(r) |
| locatief | angussë | angussen | angutsë | angulisse(n) |
| instrumentalis | angunen | angwinen | angunten | angulínen |
| respectief | angus | angwis | angutes | angulis |
De u-dualen zijn net als bij sito, behalve in de nominatief, alle gelijk aan het enkelvoud.
>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/U-stammen