Nieuwgrieks/Syntax/Werkwoord/Soorten ww

Ενεργητικά ρήματα (actieve werkwoorden)

Actieve werkwoorden drukken het verrichten van een handeling of het overgaan van de ene toestand in de andere uit. In het Grieks hebben actieve werkwoorden niet noodzakelijkerwijs ook een actieve morfologie.

Soorten actieve werkwoorden

Actieve werkwoorden worden onderscheiden in transitieve werkwoorden (μεταβατικά ρήματα) en intransitieve werkwoorden (αμετάβατα ρήματα). Transitieve werkwoorden gaan vergezeld van een object waarop de handeling invloed heeft. In het Grieks is dit niet noodzakelijkerwijs een lijdend voorwerp.

Zinnen met transitieve werkwoorden met een actieve morfologie kunnen over het algemeen omgezet worden naar een zin met een lijdende vorm. Indien de passieve vorm echter de intransitieve betekenis van het werkwoord verwoordt of de reflexieve betekenis, is dit echter niet het geval.

Dit betekent overigens weer niet dat er geen passief tegenwoordig deelwoord zou kunnen bestaan.

transitieve werkwoorden met een lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp kan ook de vorm aannemen van een lijdendvoorwerpszin.

werkwoorden met één of twee objecten

In het Nederlands is het tweede object over het algemeen het meewerkend voorwerp.

werkwoorden met één object

in de accusativus

Dit is over het algemeen het lijdend voorwerp.

in de genitivus

Dit is over het algemeen het meewerkend voorwerp.

Nb Een meewerkend voorwerp kan vervangen worden door een voorzetselbepaling (εμπρόθετος προσιορισμός)

werkwoorden met twee objecten

Indien een werkwoord vergezeld gaat van twee objecten dan zijn dat over het algemeen het lijdend voorwerp (άμεσο αντικείμενο) en het meewerkend voorwerp (έμμεσο αντικείμενο).

met twee accusatieven

Η γενική προσωπική

Het Grieks onderscheidt nog de ‘persoonlijke genitivus’. In het Nederlands zouden we deze als meewerkend voorwerp benoemen.

Μέσα ρήματα ('mediale' werkwoorden)

Deze werking wordt gekenmerkt door het feit dat de actie van het werkwoord direct of indirect wordt uitgevoerd op het onderwerp zelf. De (Nederlandse) wederkerende werkwoorden (αυτοπαθές ρήματα) behoren tot deze soort.

De vorm van de werkwoorden is echter niet noodzakelijkerwijs passief.

Mέσα ρήματα met een passieve morfologie kennen geen passieve werking. Daarvoor moet zo nodig, net als bij de deponentia, een omschrijving gebruikt worden.

Παθητικά ρήματα (passieve werkwoorden)

Onder passieve werkwoorden worden zowel de werkwoorden men een actieve morfologie en een passieve werking, als ook de werkwoorden met een passieve morfologie verstaan.

De werkwoorden met een passieve morfologie en een actieve werking (deponentia), de αποθετικά ρήματα, behoren dus formeel tot de παθητικά ρήματα.

Onder passieve werkwoorden worden de werkwoorden verstaan die een passieve werking hebben. Dat wil niet zeggen dat zij ook een passieve morfologie hebben.

Om de werking van passieve werkwoorden met een passieve morfologie en een actieve werking passief te maken moet een omschrijving worden gebruikt.

Actieve en passieve syntax

Omdat er in het Grieks werkwoorden zijn die een actieve morfologie met een passieve werking combineren, is er geen éen op één overeenstemming met het Nederlands. Zowel in het Grieks als in het Nederlands wordt soms gebruikgemaakt van een voegwoord (από respectievelijk door). Sjabloon:Lev2Pars

Omzetting van actieve syntax naar passieve syntax

werkwoorden die zowel een actieve als passieve werking kunnen hebben

Dit is de gebruikelijke situatie waarin transitieve werkwooren ook passief gebruikt kunnen worden.

werkwoorden met een passieve morfologie en een actieve werking (deponentia)

In dit geval kan in het Grieks de passieve werking alleen door een omschrijving vorm gegeven worden.

Ουδέτερα ρήματα ('neutrale' werkwoorden)

Het Grieks onderscheidt verder nog werkwoorden met een neutrale werking (ουδέτερη διάθεση).

Deze laten zich vanuit het Nederlands gezien probleemloos onderbrengen bij de overige categorieën.

Aπρόσωπα ρήματα (onpersoonlijke werkwoorden)

Het gebruik van onpersoonlijke werkwoorden verschilt in het Grieks niet wezenlijk van dat in het Nederlands.