Nieuwgrieks/Lidwoorden

Het Nieuwgrieks kent zowel een bepaald als een onbepaald lidwoord.

De uitgangen van de lidwoorden zijn afhankelijk van de naamval waarin ze staan en de diverse verbuigingen verschillen per geslacht.

Het bepaald lidwoord (το οριστικό άρθρο)

Bepaald lidwoord

	Mannelijk	Vrouwelijk	Onzijdig
Nom. Enk.	ο	η	το
Gen. Enk.	του	της	του
Acc. Enk.	το(ν)	τη(ν)	το
Nom. Mv.	οι	οι	τα
Gen. Mv.	των	των	των
Acc. Mv.	τους	τις	τα

Opmerkingen:

• Het bepaald lidwoord kent geen vocatief.
• Voor een bespreking van de eind-ν van de accusatief enkelvoud verwijzen we naar de pagina over Fonologie.

Gebruik van het bepaald lidwoord

Indien het Nederlands een bepaald lidwoord gebruikt dan ook het Grieks. Er zijn echter een aantal situaties waar het Grieks wel het bepaald lidwoord gebruikt maar het Nederlands niet.

• Voor eigennamen vinden we steeds een bepaald lidwoord:

η Ολλανδία   "Nederland"

ο Παύλος   "Paul"

o Φεβρουάριος   "februari"

• Een bijstelling begint steeds met een bepaald lidwoord, behalve als de zin zelf met een bepaald lidwoord begint:

Χτες ο Κώστας, ο ψωμάς, ήταν εδώ.   "Gisteren was Kostas de bakker hier."

Ο Κώστας, ψωμάς, είναι εδώ.   "Kostas de bakker is hier."

• Het lidwoord gaat alle adjectieven vooraf behalve όλος:

σ'όλο το κέντρο   "in heel het centrum"

en staat ook achter de aanwijzend voornaamwoorden αυτός, τούτος en εκείνος:

αυτός ο άντρας   "deze man"

εκείνα τα παιδιά   "die kinderen"

• Het bepaald lidwoord staat steeds tussen de namen van vorsten en het rangtelwoord:

Γεώργιος ο Πέμπτος   "George V"

Afkapping van het bepaald lidwoord

In bepaalde situaties wordt de eindklinker van het bepaald lidwoord of de beginklinker van het volgende woord afgekapt. Deze afkappingen zijn echter nooit verplicht.

• το (nominatief en accusatief onzijdig enkelvoud):

als het volgende woord met α of o begint, verdwijnt de o van το:

το αχούρι  →  τ'αχούρι "de stal"

το όνειρο  →  τ'όνειρο "de droom"

als het volgende woord met ε of ει begint, dan verdwijnen die beginklinkers:

το έλκος  →  το'λκος "de zweer"

• τα (nominatief en accusatief onzijdig meervoud):

als het volgende woord met α begint, verdwijnt de α van τα:

τα αφτιά  →  τ'αφτιά   "de oren"

Het onbepaald lidwoord (το αόριστο άρθρο)

Onbepaald lidwoord

	Mannelijk	Vrouwelijk	Onzijdig
Nom. Enk.	ένας	μια	ένα
Gen. Enk.	ενός	μιας	ενός
Acc. Enk.	ένα(ν)	μια(ν)	ένα

Opmerkingen:

• Het onbepaald lidwoord kent geen meervoud en ook geen vocatief.
• Voor een bespreking van de eind-ν van de accusatief enkelvoud verwijzen we naar de pagina over Fonologie.
• De vrouwelijke vormen worden door sommige Griekssprekenden geaccentueerd: μία, μίας, μία(ν) (let op het verschil in uitspraak met de niet-geaccentueerde vormen).

Gebruik van het onbepaald lidwoord

Het onbepaald lidwoord wordt veel minder gebruikt dan in het Nederlands, eigenlijk enkel om een algemeenheid uit te drukken:

ένα τόσο μεγάλο σπίτι   "zulk een groot huis"

• De betekenis is dezelfde als het Nederlandse onbepaald lidwoord.
• Het telwoord ένας wordt identiek als het onbepaald lidwoord verbogen.

Het voorzetsel σε

Dit is een voorzetsel met vrij veel betekenissen, daarom spreekt men wel eens over het supervoorzetsel.

Het wordt zowel gebruikt om het meewerkend voorwerp uit te drukken

δίνεις το κρασί στον πατέρα   "jij geeft de wijn aan vader"

als om een plaats, dus "in" of "op", weer te geven:

βάζω τα λουλούδια στο τράπεζι   "ik zet de bloemen op tafel"

χύνει νερό σ'ένα φλυτζάνι   "hij giet water in een kopje"

en ook om een richting aan te geven:

πάω στους φίλους μου   "ik ga naar mijn vrienden"

Het vervangt dus eigenlijk zowel de datief, de locatief als de allatief.

Omdat het zo dikwijls voorkomt vertoont het volgende samentrekkingen met de accusatief van de lidwoorden:

	Mannelijk	Vrouwelijk	Onzijdig
Bepaald Enk.	στο(ν)	στη(ν)	στο
Bepaald Mv.	στους	στις	στα
Onbepaald	σ'ένα(ν)	σε μια(ν)	σ'ένα

---

>> Nieuwgrieks >> Lidwoorden