Leer jezelf ecologisch tuinieren/Tongorchis

Tongorchis (Serapias) is een klein geslacht uit de orchideeënfamilie dat bestaat uit een tiental terrestrische orchideeën die voornamelijk in het Middellands Zeegebied voorkomen.

Het geslacht dankt zijn naam aan de opvallende tongvormige bloemlip.

Naamgeving en etymologie

De botanische naam van het geslacht is ontleend aan de Egyptische god van de vruchtbaarheid, Serapis, vanwege de veronderstelde potentie verhogende werking van de wortelknollen.

Kenmerken

Tongorchissen zijn terrestrische, overblijvende planten (geofyten), die overwinteren met ondergrondse wortelknollen.

De bloem is roze tot paars. De sepalen en bovenste petalen vormen een helm. De opvallende tongvormige lip is verdeeld in een basale hypochiel met twee zijlobben, die samen met de helm een buis vormt, en een distale epichiel die uit de buis steekt en er meestal een hoek mee maakt. De hypochiel heeft een karakteristieke verdikte en donkerrode tot bruine plek aan de basis.

Voortplanting

In de holte die gevormd wordt door de hypochiel en de helm is de temperatuur steeds iets hoger dan er buiten. Vooral solitaire bijen en wespen maken daarvan gebruik om te schuilen tijdens regenbuien en frisse nachten. Bij het verlaten van de bloem nemen ze de plakkerige pollinia mee zodat bij een volgend bezoek de bloem bestoven wordt.

Habitat

Tongorchissen komen voornamelijk voor op graslanden, in bermen, bosranden en lichte naaldbossen.

Voorkomen

De soort komt voor in het Middellandse Zeegebied in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In Frankrijk komt de soort ook voor aan de Atlantische kust. Hoewel de plant bijna nooit ten noorden van de Alpen te zien is, werd de orchidee in de zomer van 2008 gespot in Oost-Nederland.

Soort

• 
  Lange tongorchis (Serapias vomeracea)