Ubuntu: Linux voor mensen/Wat is Linux?/Linux en GNU

“GNU is not UNIX” - spreek uit “gnoe” - is een organisatie die in het leven werd geroepen om een gratis UNIX systeem te ontwikkelen. Varianten van dit systeem, die gebruik maken van de Linux kernel zijn wijdverspreid. Deze systemen worden vaak onder de noemer “Linux” geplaatst, hoewel het eigenlijk vollediger is om ze “GNU/Linux” systemen te noemen.

Hoewel de lijst van Linuxdistributies eindeloos is, zul je vele overeenkomsten aantreffen tussen twee willekeurige distributies, omdat elke Linux machine een doos is met blokken die je volgens je eigen inzichten en behoeften kan verwerken. Het systeem installeren is slechts het begin van een lange relatie. Want net als je denkt dat je een lekker draaiend systeempje hebt, zal Linux je verbeelding en creativiteit stimuleren en ga je er weer andere zaken van verwachten. En hoe meer je kan bereiken met een systeem, hoe meer je je eigen grenzen zal willen verleggen om nog gekkere toeren uit te halen.

Distributie Een Linuxdistributie is een versie van het Linuxsysteem, bestaande uit de Linuxkernel, het GNU-besturingssysteem en bijhorende programma's. Voorbeelden zijn Ubuntu, Debian, RedHat, SuSE en Gentoo.

Linux kan er verschillend uitzien, afhankelijk van de distributie, maar ook afhankelijk van je hardware en je persoonlijke smaak. Maar het blijft allemaal gestoeld op dezelfde bouwstenen: de GNU tools. Dit is een set van standaardwerktuigen om met je systeem om te gaan. Alle GNU tools zijn Open Source, zodat ze op eender welk systeem kunnen werken. De meeste distributies bevatten kant-en-klare versies van de belangrijkste tools, zodat je geen programmeur hoeft te zijn om een pakket op je systeem te krijgen. Als je daarentegen een doe-het-zelver bent, zal je nog meer van Linux genieten omdat elke distributie een reeks ontwikkelingsgereedschappen meelevert waarmee je nieuwe pakketten zelf kan opbouwen vanuit de broncode. Daardoor is het ook mogelijk dat je software op je systeem kan krijgen, zelfs als die niet in pakketvorm voor jouw specifieke distributie bestaat.

Dit is een overzicht van de bekendste GNU software:

• Bash: de GNU shell, zoiets als de command prompt in MS Windows, maar dan veel krachtiger.
• GCC: de GNU C Compiler: maakt van broncode programma's die kunnen draaien op jouw computer.
• Coreutils: een set van basis UNIX-gereedschappen, zoals ls (bestanden in mappen tonen), cat (inhoud van bestanden tonen) en chmod (eigenschappen van bestanden veranderen).
• Findutils: een set van werktuigen om bestanden te zoeken en vinden.
• Fontutils: om fonts (lettertypes) te converteren van een formaat naar een ander of om nieuwe fonts aan te maken.
• Gimp: GNU Image Manipulation Program: het Linux-equivalent van Photoshop.
• GNOME: de GNU desktopomgeving.
• Emacs: een krachtige teksteditor.
• Ghostscript en Ghostview: om met PostScript? bestanden te werken.
• GNU Photo: een programma om met digitale camera's te werken.
• Octave: een programmeertaal om numerieke berekeningen en beeldverwerking te doen.
• GNU SQL: relationele gegevensbank.
• Radius: een authenticatie- en accounting server.
• ...

Naast alle GNU software zijn er ook nog eens vele duizenden commerciële toepassingen voor Linux. Als je daar meer wilt over weten, lees je best de meegeleverde handleidingen. Doorheen deze cursus zullen we ons toeleggen op het verkennen van het aanbod aan vrije software, bij voorkeur die met een GNU licentie.

In het begin zal het gaan over programma's die op elk systeem aanwezig zijn. Naderhand zullen we wel iets verder gaan en het hier en daar ook over extra software hebben, die niet standaard meegeleverd wordt met je systeem en die ook niet ingelezen kan worden van de gebruikte CD's bij deze cursus. Voor de installatie van deze software verwijzen we naar hoofdstuk 3 van de cursus.