Onderwijs in relatie tot P2P/Prototype

Een prototype is het oorspronkelijk model, een voorbeeld of ideaal van een product (Van Dale, 2014). Een prototype wordt gebouwd om de werking van onderdelen te testen en de productie ervan voor te bereiden. Het is geen afgewerkt product, verschillende details kunnen ontbreken bij het lanceren van een prototype. Een prototype kan geëvalueerd worden door systeemanalisten en klanten. Testen, verbeteren en hertesten zijn steeds belangrijke processen.

Prototype en P2P

In de p2p-samenleving wordt het woord prototype op twee manieren ingevuld:

Als eerste wordt het woord prototype in het boek “De wereld redden” van Michel Bauwens, grondlegger van de P2P Foundation, gebruikt op pagina 47. Bauwens (2013) heeft het over de overgang van het desintegrerende Romeinse systeem (met slavernij en dwang) naar het feodale systeem (met lijfeigenen, die voor hun landheer werken maar ook gedeeltelijk voor zichzelf kunnen werken). Er is minder dwang aanwezig in het feodale systeem. Binnen het desintegrerende Romeinse systeem is reeds het prototype aanwezig van een nieuw systeem, het feodale systeem. Een politieke en sociale revolutie zorgt ervoor dat het nieuwe systeem kan doorbreken, het prototype dat reeds aanwezig is kan dan getest en verbeterd worden. Het feodale systeem vertoont nieuwe elementen maar staat nog steeds in verbinding met het oude systeem. Beide zijn niet onafhankelijk van elkaar. Het begrip prototype wordt door Michel Bauwens dus gebruikt met de volgende betekenis: in het bestaande systeem zitten fouten en die zullen leiden tot een nieuw systeem, in het bestaande systeem zitten dus al de kiemen die zullen leiden tot de ontwikkeling van een nieuw systeem.

Ten tweede ontwikkelen mensen in de huidige samenleving een eerste model, een prototype van een product en nemen hier een patent op. Dit wil zeggen dat, wanneer andere mensen dit product willen maken, ze hiervoor moeten betalen aan de oorspronkelijke producent. Binnen p2p is er nooit echt sprake van een prototype zoals dit in het woordenboek staat. Als mensen binnen p2p een product gaan ontwikkelen is iedereen vrij om hieraan mee te werken en zal het oorspronkelijke model (prototype) telkens verbeterd worden. Niet één persoon maar meerdere personen verkrijgen toegang tot het prototype. Elke deelnemer in het p2p-netwerk kan immers op het prototype (voor zover je dit woord kan gebruiken) verder werken en het verbeteren. Er is dus nooit sprake van één definitief model dat men zal gebruiken voor verdere productie. Er is immers een voortdurende ontwikkeling, die niet samen gaat met de massaproductie of met eigendomsrechten zoals die in het kapitalisme bestaan. Wel is het zo dat elk prototype leidt tot verdere verbetering en tot nieuwe prototypes, die ook weer verbeterd worden. In die zin kan het woord prototype ook gebruikt worden zoals Michel Bauwens het in zijn boek gebruikt : in het oude systeem zitten elementen die tot het nieuwe systeem zullen leiden; het nieuwe systeem kan niet zonder het oude systeem.

Voorbeeld

Voorbeeld 1: een website

Bij het maken van een website wordt een eerste oorspronkelijk model geconstrueerd. Er wordt een plan opgesteld hoe de website eruit zal zien. Hierbij is de structuur van de website het belangrijkste: het moet duidelijk worden welke elementen je kan aanklikken, hoe de pagina’s worden ingedeeld, welke blokken je kan openklappen,… Het prototype van de website zorgt voor een volledig werkende website. De lay-out van de website is op dit moment ondergeschikt aan de structurele elementen en komt pas in een latere fase aan bod. Door het ontwerpen van een prototype kunnen klanten zich een duidelijk beeld vormen van hoe de website er later zal uit zien, zonder op dit moment rekening te houden met de lay-out. Daarnaast kunnen ze zich een mening vormen over de werking van de website. Van daaruit zal het prototype veranderd worden en kan ook verder gesleuteld worden aan de vormgeving van de website (Verstuyf, 2013).

Voorbeeld 2: de zelfrijdende auto

Google stelde een eerste prototype op van de zelfrijdende auto. Er werden 100 testwagens gebouwd zonder stuur en pedalen die via elektrische aandrijving kunnen rijden. De prototypes bieden plaats aan twee personen en hebben geen spiegels, geen radio, geen handschoenenkastje,…. De testwagens hebben enkel een start- en stopknop. Het prototype doet denken aan een mix tussen een Smart en een speelgoedauto. Via het laten testen van deze prototypes wil Google nagaan wat het betekent om een zelfrijdende auto te hebben en kunnen problemen worden opgespoord. Dit prototype is een voorbeeld van een zelfrijdende auto die gemaakt werd van standaard auto-onderdelen, maar staat zeker en vast nog niet op punt. Het is een eerste model, een voorbeeld van een zelfrijdende auto (Poort, 2014).

Theoretische duiding

Het woord prototype is afkomstig vanuit het Grieks en heeft verschillende betekenissen (Harper, 2014):

• Prototypon: een eerste of primitieve vorm
• Prototypos: origineel, primitief
• Protos: eerste
• Typos: impressie, vorm, patroon

Het begrip prototype komt ook voort vanuit de theorie van het ontwerp. “Ontwerpen is het aangeven van de beste oplossingen om aan een behoefte te voldoen met behulp van beschikbare middelen en met inachtneming van maatstaven van natuurkundige en maatschappelijke aard" (Vanlanduit, n.d., p.3).

Om een product te ontwerpen wordt gebruik gemaakt van een ontwerpproces. Tijdens dit proces wordt een planning opgesteld waarbij elementen als budget, personeel, materieel,... aan bod komen. Daarnaast wordt in de planning ook vermeld hoeveel en in welke vorm er prototypes uitgevoerd zullen worden. Afhankelijk van het product dat gemaakt wordt, kunnen verschillende modellen van prototypes aan bod komen. Een eerste model is het proof-of-concept prototype, waarbij het concept centraal staat. Dit prototype is een schets van het product om na te gaan of het zou aanslaan bij de klanten. De vorm en het materiaal zijn bij dit model nog niet van belang. Een tweede model is het proof-of-product prototype, waarbij de onderdelen en samenhang van het product verfijnd worden. De vorm (lay-out) en functie worden hierbij belangrijker. Een derde model is het proof-of-process protoype. Dit model gaat vooraf aan het functioneel testen. Bij dit model gaat alle aandacht naar de details en het productieproces. Een vierde model is het proof-of-production prototype. Dit wordt gebruikt om het volledige productieproces uit te testen. In het eerste, tweede en derde model wordt het prototype voorgesteld aan de hand van tekeningen. Bij het vierde model gaat het over een 3D voorstelling van het product. Welke modellen aan bod komen, hangen af van product tot product (Vanlanduit, n.d.).

Vroeger werden prototypes manueel ontworpen en via tekeningen en/of 3D producten voorgesteld. Meer en meer wordt gebruik gemaakt van 3D computerprogramma’s zodat meer realistische en ingewikkelde ontwerpen van prototypes ontwikkeld kunnen worden. Daardoor kunnen deze sneller aan betrokkenen worden doorgegeven en hoeft het voorafgaande proces niet zo zwaar te zijn. Daarnaast wordt ook gebruikt gemaakt van rapid prototyping of 3D-printen. Het model wordt stap voor stap gevormd door gebruik te maken van informatie op de computer. Dit zorgt voor een besparing qua tijd en kosten die normaal gepaard gaan aan het produceren van een prototype ("What is a prototype", n.d.).

Een ander systeem waarbij gebruik gemaakt wordt van een prototype is het prototype pattern. Vroeger, wanneer de drukkunst nog niet bestond, gebruikten mensen houten postzegels om tekst en afbeeldingen op papier te drukken. Na vele jaren beseften mensen dat het veel sneller en goedkoper zou zijn om steeds dezelfde postzegels te gebruiken bij het overbrengen van dezelfde informatie op papier. Dit wordt gedaan door gebruik te maken van prototypes en deze steeds te klonen. De prototypes bepalen hoe het eindproduct eruit zal zien, maar dit kan verschillen qua kleur en vorm ondanks ze gekloond worden van eenzelfde prototype. Bij voorwerpen die erg duur zijn of complex zijn om te maken wordt via dit klonen van prototypes gewerkt (Chung, 2011).

Externe links

Voor meer informatie rond het begrip prototyping zie: http://nspyre.nl/blogs/4233/prototyping-is-dit-wat-je-bedoelt-

Voor een filmpje over de zelfrijdende auto van Google zie: http://www.standaard.be/cnt/dmf20140530_01124442

Voor meer informatie rond de ontwerpmethodologie zie: http://mech.vub.ac.be/teaching/info/Ontwerpmethodologie/Cursusnota's%20Ontwerpmethodes%20les%201.pdf

Voor meer informatie rond het begrip 3D printen zie: http://home.howstuffworks.com/product-prototyping-process.htm

Voor meer informatie rond het begrip prototype pattern zie: http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4302-3331-2_3

Referenties

Bauwens, M., & Lievens, J. (2013). De wereld redden. Met peer-to-peer naar een postkapitalistische samenleving. Antwerp, Belgium: Uitgeverij Houtekiet.

Chung, C. (2011). Pro objective-c design patterns for ios. Retrieved from http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4302-3331-2_3

Harper, D. (2014). Prototype (n.). Retrieved from http://www.etymonline.com/index.php?term=prototype

Poort, F. (2014). Google toont zelfrijdende auto zonder stuur. Retrieved from http://www.nu.nl/tech/3787561/google-toont-zelfrijdende-auto-zonder-stuur-.html

Van Dale. (2014). Betekenis 'prototype'. Retrieved October 26, 2014, from http://www.vandale.be/en/opzoeken?pattern=prototype&lang=nn#.VIw4KTGG-So

Vanlanduit, S. (n.d.). Ontwerpmethodologie. Retrieved from http://mech.vub.ac.be/teaching/info/Ontwerpmethodologie/Cursusnota's%20Ontwerpmethodes%20les%201.pdf

Verstuyf, W. (2013). Wat en waarom start een website met een prototype? Retrieved October 26, 2014, from http://www.webflow.be/blog/detail/wat-en-waarom-start-een-website-met-een-prototype

What is a prototype? (n.d.). Retrieved October 26, 2014, from http://home.howstuffworks.com/home-improvement/construction/planning/what-is-a-prototype.htm