Hekserij/Wat is hekserij

Het definiëren van wat hekserij nu juist is, wordt bemoeilijkt door de verschillende ideeën en concepten die er historisch en geografisch van bestaan. Daarenboven is er niet zoiets als een gemeenschappelijk coherent systeem van geloofsartikelen die samenlevingen over hekserij gemeen hebben, want die ideeën veranderen soms radicaal en worden bijvoorbeeld vermengd met magie, tovenarij, religie, folklore en duivelsaanbidding. Sommige samenlevingen beschouwen een heks als een persoon met bovennatuurlijke krachten, maar in het westen beoordeelde men in het verleden zo iemand als een gewone persoon die er bewust voor had gekozen om een heks te worden. Ook wordt er soms onderscheid gemaakt tussen goede en slechte hekserij, waarbij de goede heks de gemeenschap tegen kwade krachten beschermt.

Het begrip wordt in Europa vaak als synoniem voor wicca opgevat, maar dit laatste verwijst dan weer uitsluitend naar een variant van hekserij die pas in de 20e eeuw is ontstaan. Ook het begrip sjamaan is niet zonder meer gelijk te stellen aan 'heks'. Zo heeft een sjamaan vooral een genezende functie binnen de samenleving en geniet een veel hogere status dan een heks. Een ander verschil is, dat een sjamaan binnen zijn gemeenschap wordt opgeleid voor zijn taak, terwijl een heks geacht wordt te beschikken over aangeboren magische krachten. Er bestaat dus geen eenduidige definitie van wat hekserij is of wat een heks is. Eén ding is zeker: de uitbeelding van de heks in de westerse literatuur, theater en film heeft weinig of niets te maken met het fenomeen van de heks in vroegere of nu nog bestaande samenlevingen.

Vermits de antropologie als wetenschap baat heeft bij een preciezere omschrijving van terminologie in verband met magie, hekserij en tovenarij, is het werk van Evans-Pritchard "Witchcraft amongst the Azande" uit 1937 van fundamenteel belang geweest.