Go leer je zo

Een cursus voor beginnende spelers in het denkspel go.

Voorwoord

Deze beginnerscursus is uitgekristalliseerd op basis van vele beginnerscursussen die in de jaren '80 werden georganiseerd door Ger Hanssen van de Drienerlose Go Vereniging op de Universiteit Twente. De cursus is daarom gericht op een geschoold publiek, maar de ervaring leert dat iedereen het goed kan volgen.

De cursus is rond 1992 een keer helemaal uitgeschreven, maar sindsdien niet veel gebruikt. Een keer of 8 hooguit. Er was in 2009 tijd om hem uit het stof te halen toen er een beetje tijd voor was. In 2012 is de uitgeschreven versie op Wikibooks gezet. Dank aan eenieder die destijds hielp, waarbij met name dank aan Peter Visser, die heel wat puntjes op de i heeft gezet. En veel succes aan hen die in het vrije domein van de cursus gebruik willen maken.

Introductie

Geschiedenis van go

Go komt uit China, waar het zo'n 4000 jaar geleden is ontstaan. Niemand weet hoe, het zou ook wel 1000 jaar ouder of jonger kunnen zijn. De eerste optekeningen over go stammen uit 200 voor Christus, maar ze duiden op een veel hogere ouderdom. Er doen dan ook vele legendes de ronde over go. Soms lijkt het er op dat voor elk beginnersboek weer een nieuwe legende bedacht wordt. Daar doen wij niet aan mee.

Voor ons geen bedienden die de koning plezieren door een spel te bedenken waardoor de strijd op een go-bord uit gevochten kan worden in plaats van op het slagveld. En ook geen beloning in de vorm van verdubbelende graankorrels bij elk volgende vakje. En ook al geen astrologen die het go-bord gebruiken als voorspellend medium.

Voor ons komt go uit het oude China van voor ver onze jaartelling. Sinds de eerste keizer van China Qin Shi Huangdi in 221 voor Christus alle oude boeken verbrandde en er nieuwe voor heeft laten schrijven, is er geen zinnig woord te zeggen over go voor die tijd, maar dat geldt niet alleen voor go. Dat is overigens dezelfde keizer die het beroemde terracottaleger liet maken. Een beetje hoog in de bol had hij het zeker.

Het is wel duidelijk dat go door Boeddhistische monniken rond 800 na Christus naar Japan is gebracht via Korea. In Japan is go echt tot bloei gekomen. Go genoot in Japan vanaf rond 1400 een door de Shogun beschermde positie. Dit heeft geleid tot een grote populariteit onder de bovenlagen van de samenleving. Uiteindelijk leidde dat tot de oprichting van een aantal "go-huizen" rondom sterke spelers. Hieruit zijn grote proforganisaties ontstaan. Dat heeft in de jaren '70 en '80 indirect de positie van go ook in Korea en China (ook Taiwan) weer versterkt. Zo sterk zelfs dat ze geduchte concurrenten van elkaar zijn heden ten dage.

Rond 1900 is go in Europa geïntroduceerd in Oostenrijk en Duitsland en heeft zich vervolgens verspreid over Europa. Dat is een heel interessant verhaal op zich, waar vast wel iets over is te vinden. In Nederland is in 1956 de Nederlandse Go Bond opgericht. Die heeft sindsdien geprobeerd in Nederland go steeds bekender te maken. In België wordt pas sinds de jaren '80 in structureel verband go beoefend.

Go tegenwoordig

In Korea, Japan en China kent go tegenwoordig een grote populariteit, vergelijkbaar met schaken hier in het Westen. Sterker nog: In Korea concurreren meerdere TV-zenders om het recht go-matches te mogen uitzenden. Een van die zenders heet Baduk TV en is geheel gewijd aan go. (baduk is go in het Koreaans.)

In deze landen zijn in totaal meer dan 1000 go-spelers professioneel actief met lesgeven en toernooien spelen. Er worden zeer hoge prijzen uitgeloofd voor de toptoernooien. Denk aan tot €500.000 voor een titel. In de grote kranten wordt intensief verslag gedaan van de verrichtingen van de profs.

In Europa heeft go zich zo langzamerhand een positie weten te verwerven naast schaken en dammen, alhoewel het hier nog steeds relatief klein is. Veel mensen weten nu meer dan dat een Japans denkspel van twee letters in een kruiswoordraadsel "go" is. En daar zijn go-spelers al heel blij mee.

De Nederlandse Go Bond groeide gedurende de jaren '80 snel tot iets meer dan 1000 leden en is sindsdien steeds minder officiële leden gaan kennen. Het schommelt nu (2024) rond de 500 leden. De bond vertegenwoordigt ongeveer 30 clubs, voornamelijk in de grote steden van het land. De Belgische Go Federatie is jarenlang veel kleiner geweest dan de Nederlandse, maar dat is inmiddels bijgetrokken.