Geschiedenis van de filosofie/Perzische filosofie

De geschiedenis van de Iraanse of Perzische filosofie gaat terug tot de oude Indo-Iraanse filosofische tradities en gedachten die sterk werden beïnvloed door Zarathustra's leer. Volgens Oxford Dictionary of Philosophy begint de wetenschap van de filosofie met de Indo-Iraniërs vanaf 1500 v.Chr., en deze bron stelt eveneens dat Zarathustra's filosofie via het jodendom zijn invloed op de westerse traditie (op het Middenplatonisme) uitoefende.

Doorheen de Iraanse geschiedenis ontstond als gevolg van opmerkelijke politieke en sociale veranderingen, zoals de Arabische en de Mongoolse invasies van Perzië, een breed spectrum van scholen met een verscheidenheid aan visies op filosofische vragen. Daaronder vallen zowel de oude Iraanse, hoofdzakelijk zoroastrische tradities als scholen uit het pre-islamitische tijdperk, zoals manicheïsme en mazdakisme, en diverse post-islamitische scholen. Na de Arabische invasie van Perzië ontwikkelt de Iraanse filosofie zich door verschillende interacties met de oude Iraanse filosofie, de Griekse filosofie en de islamitische filosofie. Het Illuminisme en de school van de transcendente theosofie worden beschouwd als twee van de belangrijkste filosofische tradities van die tijd in Perzië.

Transendente theosofie

Transcendente theosofie werd opgericht door Mulla Sadra en bestaat tot op heden. Mulla Sadra behandelde zijn leer vanuit een intellectueel gezichtspunt. Zijn filosofie kan als transcendent worden beschouwd vanwege de metafysische aspecten en een nieuwe epistemologie. Mulla Sadra creëerde de overgang van essentialisme naar het existentialisme in de islamitische filosofie, een existentialisme dat pas in de 20e eeuw door Jean Paul Sartre werd gepopulariseerd. In tegenstelling tot de transcendente theosofie zei Sartre dat "existentie voorafgaat aan essentie" (wat iemand doet bepaalt wie hij is; hij vormt zelf een identiteit die er bij aanvang niet is).

Illuminisme

Het illuminisme is een filosofische en religieuze denkstroming uit de 18e eeuw die is gebaseerd op het idee van verlichting, het is te zeggen: een directe innerlijke inpiratie van goddelijkheid. Deze stroming is een reactie op de materialistische geest van de filosofen van de 18 eeuw, de encyclopédistes.

Het illuminisme leest christelijke teksten in het licht van het neoplatonisme en de occulte wetenschappen, met de nadruk op de innerlijkheid van de mystieke zoektocht, en afwijzing van de scholastische formaliteiten. De belangrijkste figuren zijn de Zweed Emanuel Swedenborg (1688-1772), de Fransman Antoine de La Salle (1754-1829), Martines Pasqually (1727? -1.774), Louis-Claude de Saint-Martin (1743-1803) en Antoine Joseph Pernety (dom Pernety, 1716-1796). Illuminisme is gebaseerd op het werk van de Duitse mystici Valentin Weigel (1533-1588) en Jakob Böhme (1575-1624).