Periodiek systeem/Koolstofgroep, geschiedenis
Ontdekkingen en toepassingen in de oudheid
[bewerken]Koolstof, tin en lood horen, samen met zwavel, ijzer, koper, kwik, zilver en goud, bij de elementen die ook in de oudheid al goed bekend waren.[1]
Silicium in de vorm van bergkristal of kwarts was bekend bij de predynastieke Egyptenaren die het gebruikten voor kralen en kleine vazen en ook in het oude China en waarschijnlijk in veel andere culturen uit die tijd. Het maken van kwartshoudend glas gaat in Egypte en Fenicië de in ieder geval terug tot 1500 jaar voor de start van de jaartelling. Veel van de natuurlijk voorkomende silicaten zijn gebruikt als mortel in de behuizing van deze mensen.
|
|
De ontdekking van tin als metaal is verloren gegaan in de schemering van de geschiedenis. Wel is duidelijk dat het gebruik van brons, een legering van koper en tin, vooraf ging aan het gebruik van tin als zelfstandig materiaal. Brons in verschillende samenstellingen was wijd verbreid in het vroege Mesopotamië, de Indusvallei, Egypte, Kreta, Israel en Peru. Veel van het tin dat in laer tijden door de mediterrane volken werd gebruikt was afkomstig uit Cornwall, de zuidwestpunt van de Britse eilanden, en de daar in de buurt liggende Scilly-eilanden waar de tinmijnen 200 tot 300 jaar voor de jaartelling operationeel werden..[2] In Midden- en Zuid-Amerika waren voor de Spaanse verovering al timijnen actief, zowel in het rijk de Azteken als dat van de Inca's.
Lood wordt al in Bijbelse tijden genoemd en gebruikt door de Babyloniërs, die platen van het metaal gebruikten om inscripties vast te leggen. Tijdens de Romeinse Republiek en het latere keizerrijk werd lood, naast het bij de Babyloniërs al genoemde gebruik, ook toegepast munten, waterleidingen en kookgerei. Al in de tijd van keizer Augustus (27 voor tot 14 na het begin van de jaartelling) werd de hiermee samengaande loodvergiftiging herkend. De synthese en het gebruik van de verbinding loodwit als decoratief pigment, of make-up, gaat in ieder geval terug tot 200 jaar voor de gewone jaartelling.
Ontdekkingen na 1800
[bewerken]Nadat in 1811 een onzuivere vorm van silicium was gemaakt, lukte het de Zweedse chemicus Berzelius in 1824 voor het eerst zuiver amorf silicium te bereiden. Pas in 1854 lukte het, via elektrolyse, zuiver kristallijn silicium te maken.
Germanium is een van de drie elementen waarvan Mendelejev in 1869 het bestaan en een aantal eigenschappen voorspelde bij de presentatie van zijn periodielk systeem. De eigenlijke ontdekking van het element duurde nog tot 1885 toen een mijnwerker een onbekend mineraal ontdekte in een zilvermijn. Via de manager van de mijn belande het mineraal bij Clemens Winkler. Die stelde vast dat het mineraal 75% zilver, 18% zwavel en 7% van een tot dan toe onbekend element bevatte. Na een aantal maanden kon Winkler het element isoleren en vaststellen dat het om element 32 ging, Mendelejev's ekasilicium.[3]
De eerste, onsuccesvolle, poging element 114 te maken was in 1969 in het Gezamenlijk Instituut voor Kernonderzoek. Acht jaar later werd aan het zelfde instituut opnieuw geprobeerd flerovium te synthetiseren door plutonium-244 te bombarderen met calcium-48. Ook deze poging faalde.
In 1998 werd deze laatste reactie nogmaals, maar nu wel succesvol, uitgevoerd.[3]
De in het Nederlands gebruikelijke naam voor element 6, koolstof, verwijst net als de stam van de naam die gebruikt wordt voor zouten van koolzuur, carbonaten, naar houtskool. De Nederlandse naam is hier direct in, de naam van de carbonaten verwijst via het Latijn naar deze stof.
De naam van het volgende element in deze groep, silicium, is afgeleid van het Latijnse woord voor vuursteen, silex of silicis.
Tin en lood zijn al dusdanig lang bekende elementen dat hun namen afgeleid zijn van de oude woorden in de germaanse oertaal.[3]
Flerovium is vernoemd naar de Russische kernfysicus Georgi Fljorov.
Bronnen
[bewerken]- ↑ Dit is een (gedeeltelijke) vertaling van de tekst in, of gebruikte gegevens zijn ontleend aan het lemma Carbon_group op de Engelse Wikipedia, paragraaf "History" zoals dit op 3 november 2023 aanwezig was.
- ↑ Dit is een (gedeeltelijke) vertaling van de tekst in, of gebruikte gegevens zijn ontleend aan het lemma Carbon_group op de Engelse Wikipedia, paragraaf "Etymologies" zoals dit op 3 november 2023 aanwezig was.
Verwijzingen in de tekst
[bewerken]- ↑ Chemical Elements, geraadpleegd op 20 January 2013}}
- ↑ Online Encyclopædia Britannica, Tin]
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Citefout: Onjuist label
<ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamNature's Building Blocks