Oudgrieks/Blok 1/1-Tekst

Herakles als slaaf

1.	Ἡρακλῆς ουκ ἐστίν ἄνθρωπος	Herakles is geen mens
2.	Ἡρακλῆς ἐστίν Ἡρως	Herakles is een held
3.	Εὐρυσθεύς δούλον έχει	Eurystheus heeft een slaaf
4.	ὁ δούλος ἐστίν Ἡρακλῆς ὁ Ἡρως	de slaaf is Herakles de held
5.	Εὐρυσθεύς τον δούλον πέμπει εις Nεμεαν	Eurystheus stuurt zijn slaaf naar Nemea
6.	ἐνθάυθα λέων ὀικέι	daar woont een leeuw
7.	ὁ λέων φτειρει την χώραν	de leeuw verwoest het land
8.	αλλ' ὁ Ἡρακλῆς φόβον ουκ έχει	maar Herakles is niet bang

Declinaties

Het Grieks heeft drie declinaties:
De woorden op -α, -ῆ en op -ῆς;
de woorden op -ος en op -ον;
andere uitgangen dan bovenstaande.
De 1e declinatie.

De eerste declinatie: nominativus, genitivus, dativus en accusativus

Elk naamwoord kan worden verbogen in naamvallen. Elk van deze naamvallen geeft de functie van het zelfstandig naamwoord in de zin aan. We behandelen er nu twee:

De nominativus een zelfstandig naamwoord staat in de nominativus (nom) als het het onderwerp of het naamwoordelijk deel van het gezegde is.

de genitivus een zelfstandig naamwoord staat in de genitivus (gen) als het een bezit aanduidt.

de dativus een zelfstandig naamwoord staat in de dativus (dat) als het meewerkend voorwerp is.

De accusativus een zelfstandig naamwoord staat in de accusativus (acc) als het het lijdend voorwerp is of na bepaalde voorzetsels(dit zal worden aangegeven in de woordenlijst).

In deze les behandelen we de 1e declinatie. Hierin zitten de woorden op -η -α en op -ης

De geslachten van al deze woorden staan vast. De woorden op -α en -η zijn vrouwelijk (F) en de woorden op -ης zijn mannelijk (M).

Als de stam van een vrouwelijk woord op een rho (ρ), epsilon (ε), of jota (ι), krijgt het woord de uitgangen van het -α rijtje, en anders de uitgangen met nominativus ev op -η.

De woorden op -α worden zo verbogen:

	enkelvoud	meervoud
nominativus	χώρα	χώραι
accusativus	χώραν	χώρας

De woorden op -η worden zo verbogen:

	enkelvoud	meervoud
nominativus	μάχη	μαχαί
accusativus	μάχην	μάχας

De woorden op -ης worden zo verbogen:

	enkelvoud	meervoud
nominativus	δεσπότης	δεσπόται
accusativus	δεσπότην	δέσποτας

Vergis je niet met het woord Ἡρακλῆς, dit is de derde declinatie en wordt anders verbogen.

Het lidwoord

Het Oudgrieks heeft net als het Nederlands lidwoorden. Deze zijn heel belangrijk, want ze geven aan wat het geslacht van een zelfstandig naamwoord is en in welke naamval het staat. Het lidwoord staat altijd voor het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. Het lidwoord is verdeeld in drie rijtjes: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. Het mannelijk lidwoord wordt zo verbogen:

	enkelvoud	meervoud
nominativus	ὁ	οἱ
accusativus	τὸν	τοὺς

Het vrouwelijk lidwoord wordt zo verbogen:

	enkelvoud	meervoud
nominativus	ἡ	αἱ
accusativus	τὴν	τὰς

Het onzijdig lidwoord wordt zo verbogen:

	enkelvoud	meervoud
nominativus	τὸ	τὰ
accusativus	τὸ	τὰ

εἶναι

Het werkwoord zijn in het Grieks is εἶναι en net als in het Nederlands en veel andere talen is de vervoeging van dit werkwoord onregelmatig. Dit is de vervoeging van εἶναι in de tegenwoordige tijd:

εἰμί	(ik) ben
εἶ	(jij) bent
ἐστί(ν)	(hij/zij/het) is
ἐσμέν	(wij) zijn
ἐστέ	(jullie) zijn
εἰσί(ν)	(zij) zijn
εἶναι	(te) zijn

Bij de derde persoon komt er een ν bij als het staat voor een woord dat begint met een klinker of aan het einde van een zin.