Maatschappijleer/Parlementaire democratie/Drie blokuren politiek: hoe vrij zijn we eigenlijk?/Lesplannen
De lessen
[bewerken]In de lessen hieronder wordt de Nederlandse politiek, politieke stromingen en politieke partijen vanuit een vrijheidsperspectief te behandeld. Met behulp van dit kader wordt gekeken naar de principes van de democratie, het politieke bestel en de mogelijke alternatieven.
NB. sommige video's hebben reclames vooraf (npo). Het is raadzaam om de video van te voren klaar te zetten. Zie lijst met benodigdheden.
Beginsituatie leerlingen
[bewerken]De leerlingen:
- doen mee en zijn gewend om van het (digi)bord te werken en aantekeningen te maken;
- zijn bekend met shool- en klassenregels;
- zijn bekend met de basisbegrippen uit de maatschappijleer;
- hebben de eerste twee hoofdstukken uit Thema’s Maatschappijleer vmbo kgt al gehad;
- kunnen op een paar na redelijk zelfstandig lezen in het lesboek en de hoofdzaken opschrijven;
- hebben behoefte aan afgebakende vragen in de interactie;
- hebben behoefte aan duidelijke opdrachten met visuele ondersteuning;
- zijn gewend aan (samen)werkvormen
Les 1 - De Nederlandse politiek
[bewerken]Waar bemoeien politici zich mee?
| Vakkennis en -vaardigheden | Algemene vaardigheden |
|---|---|
Aan het einde van de les kunnen de leerlingen:
|
Tijdens de les werken de leerlingen aan:
|
| Maatschappijleer begrippen | Specifieke maatschappijleer vaardigheden |
| algemeen belang, ambtenaren, overheid, openbare orde, infrastructuur, welvaart en welzijn, democratie, grondrechten, media, autocratie (dictatuur), oppositiepartijen, verkiezingsfraude | beargumenteren, onderzoeken en onderscheiden, waarden benoemen en vergelijken, conflicten beschrijven |
Benodigdheden
[bewerken]- PC met beamer opstelling & whiteboard/-stiften of digiboard.
- Geen lesmethode nodig, eventueel de docentenportal van Essener (Thema’s Maatschappijleer vmbo kgt).
- Eventueel lijntjes papier voor de leerlingen.
- Door het hart van China, afl. 2 (vanaf 27 min.) voor les 1
- Opmerkelijke verkiezingsposters, voor les 2
- Nederlandse Grondwet (les 2 en 3)
- Website om snel namen te loten (voor pitch), bijv.: namenloten.nl
- Schrijfplan voor de slotopdracht: betoog over macht, geprint voor elke leerling.
Eventueel printen voor activerende werkvormen:
[bewerken]- Kenmerken autocratie
- Liberalisme, sociaal-democratie en christen-democratie
- Wat doen politieke partijen?
- Groepen in de samenleving
- Parlementaire democratie
- Politieke partijen
- De VVD, de PvdA en het CDA
Procedure-doelen
[bewerken]Afgesproken (school)regels: leerling heeft (schrijf)materiaal bij zich, niet eten en alleen water drinken, telefoon helemaal stil en in de tas, tassen op de grond, jas aan de kapstok, pet in de tas, respectvolle omgang, een persoon tegelijk naar het toilet, lokaal netjes houden.
Welkom heten en presenties opnemen, lesagenda bespreken, lokaal in bus-opstelling achterlaten.
Les eindigt met een korte vooruitblik.
Lesplan 1: de Nederlandse politiek
[bewerken]Waar bemoeien politici zich mee?
| min | onderdeel | leerlingen | leerkracht | werkvorm & materialen |
|---|---|---|---|---|
| 0 | entree | gaan zitten pakken spullen voor zich | ontvangen, begroeten | dia: aandachtsrichter en inleiding |
| 5 | Leviathan: de staat als noodzakelijk kwaad | kijken, volgen, meedenken, vragen stellen | kort vertellen over Hobbes en zijn visie op de staat | idem |
| 10 | verkenning: wat is er nodig voor vrijheid? | voorstellen, herinneren, reflecteren, schrijven | opdracht uitleggen, voorbeelden geven, ingaan op vragen | dia: voorwaarden vrijheid |
| 20 | belangen: video-opdracht | gericht kijken, aantekeningen maken, opdracht maken | opdracht uitleggen, voorbeelden geven, ingaan op vragen | dia: video-opdracht |
| 30 | democratie: de meerderheid bepaalt? | maken aantekeningen, stellen vragen, geven visie op vraagstelling, beargumenteren | vertellen over voorwaarden voor democratie, vragen stellen | dia: voorwaarden democratie |
| 40 | werkvorm: parlementaire democratie | samenwerken, analyseren, uitleggen | opdracht uitleggen, voorbeelden geven, ingaan op vragen | dia: werkvorm PD |
| 60 | autocratie | luisteren, meedenken, meepraten, vragen stellen | vragen stellen, voorbeelden geven, gesprek gaande houden | dia: leider van Nederland |
| 70 | kenmerken autocratie | luisteren, meedenken, meepraten, vragen stellen | voorbeelden geven, bevragen, doorvragen | dia: kenmerken autocratie |
| 85 | evaluatie (werkvorm) | schrijven, mening geven, beargumenteren | opdracht uitleggen, bevragen, ingaan op vragen, rondlopen, mensen aanwijzen om voor te lezen, gesprek leiden | dia: evaluatie les 1 |
| 95 | afsluiting | spullen inpakken, werkplek netjes achter laten | vooruitblik geven (in een zin), lokaal netjes achter laten |
Les 2 - Politieke stromingen
[bewerken]Welke soorten vrijheid kennen we?
| Vakkennis en -vaardigheden | Algemene vaardigheden |
|---|---|
Aan het einde van de les kunnen de leerlingen:
|
Tijdens de les werken de leerlingen aan:
|
| Maatschappijleer begrippen | Specifieke maatschappijleer vaardigheden |
| ideologie, waarden en normen, verdeling van welvaart, machtsverdeling, progressief (vooruitstrevend), conservatief (behoudend), reactionair (terug naar vroeger), links (gelijkwaardigheid), rechts (eigen verantwoordelijkheid), liberalisme, socialisme, confessionalisme | beargumenteren, onderzoeken en onderscheiden, waarden benoemen en vergelijken, conflicten beschrijven |
Benodigdheden
Zie boven.
Procedure-doelen
Zie boven.
Lesplan 2: politieke stromingen
[bewerken]| min | onderdeel | leerlingen | leerkracht | werkvorm & materialen |
|---|---|---|---|---|
| 0 | entree | gaan zitten pakken spullen voor zich | verwelkomen, begroeten, absenties registreren | dia: aandachtsrichter |
| 5 | inleiding: ideologie als utopie | luisteren, volgen, opdracht maken | vertellen over ideologie, voorbeelden geven, opdracht uitleggen, op vragen ingaan | dia: ideologie als utopie |
| 20 | kenmerken ideologie | luisteren, volgen, aantekeningen maken | vertellen over ideologie (waarden, normen, rol overheid, idealen Franse Revolutie), voorbeelden geven, op vragen ingaan | dia: kenmerken van een ideologie |
| 30 | links en rechts | beredeneren (welke waarden en vrijheden passen bij links en/of rechts) | uitleggen, voorbeelden geven, bevragen, gesprek gaande houden | dia: links en rechts |
| 40 | progressief en conservatief | standpunten beargumenteren (progressief en/of conservatief) | voorbeeld geven van een uitgesproken progressief en conservatief standpunt, vervolgens standpunten bespreken | dia: progressief en conservatief |
| 50 | stromingen in de politiek | de vier vrijheden aan de politieke stromingen toekennen, beargumenteren | vertellen over de vier vrijheden van Roosevelt, toelichten, bevragen | dia: stromingen in de politiek |
| 60 | werkvorm: verschillende soorten vrijheid | volgen, vragen stellen, opdracht uitvoeren, analyseren, standpunt innemen, beargumenteren, samenwerken | dilemma bespreken (discriminatieverbod vs vrijheid meningsuiting) binnen context vrij-van/vrij-tot, opdracht uitleggen, ingaan op vragen, twee-/drietallen maken | dia: vormen van vrijheid |
| 75 | werkvorm bespreken | reflecteren, luisteren, reageren, discussiëren, beargumenteren | leerlingen laten spreken, vragen stellen, ingaan op vragen | idem |
| 85 | evaluatie | reflecteren, schrijven/formuleren, pitchen | opdracht uitleggen, namen invoeren (onlinenaamloten), tijd bewaken | dia: evaluatie les 2 |
| 95 | afsluiting | spullen inpakken, werkplek netjes achter laten | vooruitblik geven (in een zin), lokaal netjes achter laten |
Les 3 - Politieke partijen
[bewerken]Wie hebben in Nederland de macht?
| Vakkennis en -vaardigheden | Algemene vaardigheden |
|---|---|
Aan het einde van de les kunnen de leerlingen:
|
Tijdens de les werken de leerlingen aan:
|
| Maatschappijleer begrippen | Specifieke maatschappijleer vaardigheden |
| politieke partij, actiegroepen, belangenorganisaties, ideologie, one-issuepartijen, protestpartijen, populistische partijen, PvdA Partij van de Arbeid, CDA Christen Democratisch Appèl , VVD Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, solidariteit, uitkeringen, referendum, progressief, conservatief, links, rechts | beargumenteren, onderzoeken en onderscheiden, waarden benoemen en vergelijken, conflicten beschrijven |
Benodigdheden
Zie boven.
Procedure-doelen
Zie boven.
Lesplan 3: politieke partijen
[bewerken]| min | onderdeel | leerlingen | leerkracht | werkvorm & materialen |
|---|---|---|---|---|
| 0 | entree | binnen komen, plaatsnemen en spullen pakken | verwelkomen, absenties opnemen | dia: aandachtsrichter |
| 5 | inleiding: politiek partijen | luisteren, volgen/meedenken, aantekeningen maken, vragen stellen | vertellen, voorbeelden geven, ingaan op vragen | dia: de eerste politieke partijen |
| 15 | werkvorm: groepen in de samenleving | samenwerken, benoemen, beschrijven, analyseren, ordenen | opdracht uitleggen, voorbeelden geven, ingaan op vragen, twee-/drietallen maken | dia: groepen in de samenleving |
| 25 | nabespreken: actie- en belangengroepen | meedenken, vragen stellen | nabespreken, verschil uitleggen, voorbeelden geven | dia: actie- en belangengroepen |
| 30 | werkvorm: politieke partijen | samenwerken, benoemen, beschrijven, analyseren, ordenen, sorteren | opdracht uitleggen, voorbeelden geven, ingaan op vragen | dia: politieke partijen |
| 40 | werkvorm: politieke partijen (standpunten VVD, PvdA & CDA) | samenwerken, benoemen, beschrijven, analyseren, ordenen | opdracht uitleggen, naderhand de belangrijkste standpunten van de VVD, PvdA en CDA bespreken | dia: VVD, PvdA & CDA |
| 45 | nabespreken: stromingen en politieke partijen | meedenken, vragen stellen | nabespreken, uitleggen, voorbeelden geven | dia: politieke partijen |
| 50 | wat doen politieke partijen? | meedenken, analyseren, vragen stellen, aantekeningen maken | verschillende functies bespreken, wie doet wat?, wat doen burgers zelf? | dia: wat doen politieke partijen? |
| 60 | zelf doen of uit handen geven? | vragen uitwerken, dilemma beschouwen: hoe wordt het (goed) gedaan? | opdracht toelichten (collectieve actie probleem), vragen behandelen, rondlopen | dia: zelf doen of uit handen geven? |
| 70 | evaluatie: kort betoog over macht in Nederland (taalsteun) | een kort betoog schrijven aan de hand van een schrijfplan | opdracht uitleggen, checklisten toelichten, vragen beantwoorden, tijd bewaken | dia: betoog schrijven |
| 85 | evaluatie: lezen en beoordelen andermans betoog | doorgeven naar rechts, betoog lezen en beoordelen aan de hand van checklist | opdracht uitleggen, vragen beantwoorden, tijd bewaken | dia: idem |
| 95 | afsluiting van de serie | kort reageren op de vragen in de terugblik, spullen inpakken, werkplek netjes achter laten | gericht vragen stellen a.d.h.v. dia, lokaal netjes achter laten | dia: terugblik |