Humanature/Vrijheid

De menselijke natuur is gevormd door vrijheid. Vrijheid is een essentieel onderdeel van de menselijke ervaring, die ons helpt om onszelf te ontwikkelen, te groeien en onze levens te verrijken. De vrijheid om te kiezen, te beslissen en te handelen in overeenstemming met onze waarden en overtuigingen stelt ons in staat om onze eigen identiteit te vormen en te bepalen hoe we de wereld om ons heen zien. Deze vrijheid is essentieel voor het menselijk welzijn en kan alleen worden bereikt door persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen voor onze keuzes en acties.

Leren

"Hieruit blijkt heel duidelijk dat voor het leren van die dingen de vrije nieuwsgierigheid meer vermag dan het benauwde moeten.", Augustinus van Hippo

Vrij leren

Vrij leren als concept is het proces waarbij leerlingen in staat worden gesteld om hun eigen leerproces te sturen. Door leerlingen de kans te geven zelf hun leerproces te kiezen, krijgen zij meer controle over hun leeromgeving en kunnen zij hun leerervaringen verrijken. Het verbinden van vrij leren met thema's binnen de natuurwetenschappen kan een effectieve manier zijn om leerlingen te helpen de leerstof beter te begrijpen. Vrij leren kan afhankelijk van de leervoorkeuren van de lerende (de leerstijl) gegroepeerd worden in vier vormen van leren die oplopen in de mate van het nemen van verantwoordelijkheid voor de vrijheid in het leren;

model leren (reproductieve leerstijl),
ontwerpend leren (toepassingsgerichte leerstijl),
onderzoekend leren (betekenisgerichte leerstijl) en
ondernemend leren (productieve leerstijl).

Modelleren

Modelleren of model leren is een vorm van vrij leren waarbij lerenden de mogelijkheid krijgen om te observeren en te leren van anderen. In deze benadering worden de lerenden aangemoedigd om de acties en strategieën van succesvolle mensen of experts te bestuderen, om te kijken hoe ze werken en om deze te modelleren in hun eigen gedrag en aanpak. Dit kan een effectieve manier zijn om nieuwe vaardigheden en kennis te verwerven en te ontwikkelen.

Modelleren kan vooral nuttig zijn voor lerenden die graag anderen volgen en zichzelf zien als 'volgers' in plaats van leiders. Door het bestuderen en modelleren van de acties en strategieën van anderen kunnen ze vertrouwen opbouwen en hun eigen vaardigheden en kennis vergroten. Naarmate ze meer vertrouwen krijgen in hun eigen capaciteiten, kunnen ze overstappen op meer zelfstandig leren, waarbij ze hun eigen leerproces bepalen en meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen succes.

Het modelleren kan dienen als opstap naar meer verantwoordelijkheid nemen om zelf te ontwerpen en te onderzoeken. Wanneer lerenden meer zelfvertrouwen hebben en hun eigen vaardigheden en kennis hebben ontwikkeld, kunnen ze beginnen met het experimenteren met nieuwe ideeën en benaderingen en zelf onderzoeken en ontwerpen. Door zelf te experimenteren en nieuwe kennis te verwerven, kunnen lerenden uiteindelijk doorgroeien naar de ultieme vorm van vrij leren, namelijk ondernemend leren. Bij ondernemend leren nemen lerenden de volledige verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces, nemen ze risico's en creëren ze hun eigen kansen en oplossingen. Zo kan het modelleren dienen als een opstap naar het ontwikkelen van meer zelfsturing en zelfverantwoordelijkheid bij het leren en uiteindelijk leiden tot ondernemend leren.

Onderzoekend leren

Vrij leren en natuurwetenschappen hebben veel overeenkomsten. Beide benadrukken het belang van een persoonlijke benadering van kennis en onderzoek. Een belangrijk onderdeel van vrij leren is het vermogen om te onderzoeken, waarbij de student de oorsprong van de informatie kan verifiëren en de informatie kan verwerken. Aan de andere kant benadrukken natuurwetenschappen het belang van het verzamelen van data door middel van waarneming en experimenten, waarbij de student hypotheses kan vormen, deze kan testen en de resultaten kan beoordelen. Beide benadrukken ook het belang van creativiteit. In het vrije leren volgen studenten hun eigen interesses en leren ze door middel van onderzoek en onderzoek. In de natuurwetenschappen volgen studenten het vermogen om hun eigen oplossingen te bedenken en te gebruiken om problemen op te lossen, ze leren dus onderzoekend.

Onderzoeken en ontwerpen hebben een sterke overeenkomst omdat beide gericht zijn op het verkennen van mogelijkheden, het genereren van nieuwe ideeën en het vinden van oplossingen voor problemen. Zowel onderzoeken als ontwerpen vereisen creatief denken, een open geest en het vermogen om vrij te denken en te experimenteren. Dit is waarom vrij leren een belangrijk onderdeel kan zijn van zowel onderzoeken als ontwerpen, omdat het deelnemers de vrijheid geeft om hun eigen kennis en ideeën te verkennen en te ontwikkelen zonder strikte regels of beperkingen.

Ontwerpend leren

Ontwerpen kunnen worden gezien als vrijheid in wat de natuur doet omdat ontwerpen vaak geïnspireerd zijn op de natuurlijke wereld en natuurlijke processen. Bijvoorbeeld, biomimicry is een ontwerpmethode die gebruikmaakt van de principes van de natuur om innovatieve en duurzame oplossingen te vinden voor menselijke problemen. Door de natuur als inspiratiebron te gebruiken, kunnen ontwerpers de vrijheid hebben om op een creatieve manier te werken en oplossingen te vinden die zowel effectief als duurzaam zijn.

Bovendien is de natuur zelf een voorbeeld van vrijheid in actie. Het leven op aarde is ontstaan door middel van evolutie, een proces dat wordt gekenmerkt door verandering, aanpassing en diversiteit. De natuur heeft de vrijheid om te evolueren en zichzelf voortdurend opnieuw uit te vinden, wat heeft geleid tot de grote verscheidenheid aan soorten en ecosystemen die we vandaag de dag zien. Deze vrijheid van de natuur kan ons inspireren om onze eigen creatieve vermogens te gebruiken en nieuwe ideeën te verkennen in het ontwerpend leren.

Ondernemend leren

Ondernemend leren, waarbij lerenden zelf initiatief nemen en verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leerproces, kan worden gezien als vergelijkbaar met ondernemerschap in de natuur. In de natuur moeten organismen vaak innovatief en creatief zijn om te overleven, en ze moeten de omgeving waarin ze leven grondig onderzoeken en analyseren om effectieve oplossingen te vinden voor de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd. Dit proces van onderzoek, ontwerp en actie kan worden gezien als een vorm van ondernemend leren.

De relatie tussen ondernemend leren en onderzoekend en ontwerpend leren is dat ze allemaal gericht zijn op het verkennen van mogelijkheden, het ontdekken van nieuwe ideeën en het vinden van effectieve oplossingen voor problemen. Bij onderzoekend leren worden lerenden aangemoedigd om te onderzoeken en te experimenteren om nieuwe kennis te vergaren en vragen te beantwoorden. Bij ontwerpend leren zijn de lerenden gericht op het ontwerpen van oplossingen voor specifieke problemen en zijn ze betrokken bij het iteratieve proces van idee-ontwikkeling, prototyping, testen en verfijnen. Beide vormen van leren vereisen een open geest, creativiteit en het vermogen om vrij te denken en te experimenteren.

Ondernemend leren bouwt voort op deze fundamenten door lerenden te stimuleren om meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces en hun eigen kansen te creëren om nieuwe ideeën en oplossingen te vinden. Het moedigt lerenden aan om een ondernemersmentaliteit te ontwikkelen, waarbij ze zelfsturend en proactief zijn, risico's durven nemen en creatieve oplossingen vinden voor problemen. Net als bij onderzoekend en ontwerpend leren kan ondernemend leren gezien worden als een vorm van vrij leren, waarbij lerenden de vrijheid hebben om hun eigen kennis en ideeën te verkennen en te ontwikkelen zonder strikte regels of beperkingen.

Chaos

Chaos-theorie

Onderwerpen binnen de natuurkunde zoals bijvoorbeeld "chaos" laten zien hoe vrij leren er in de praktijk uit kan zien. Chaos theorie beschrijft namelijk de complexiteit en de interactie tussen systemen. Een vergelijkbare complexiteit zal men ervaren als men vrij leren waarneemt.

De chaos-theorie leert ons dat kleine veranderingen in een complex systeem grote en onvoorspelbare gevolgen kunnen hebben. Dit geldt ook voor de leeromgeving en het leerproces. Vrijheid in het leren kan leiden tot een complex systeem van interacties tussen lerenden, leeractiviteiten en -middelen, en omgevingsfactoren, en kleine aanpassingen of veranderingen kunnen onverwachte en belangrijke effecten hebben op het leerproces.

Vrij leren

Vrij leren vereist daarom flexibiliteit en aanpassingsvermogen om op veranderingen te kunnen reageren en het leerproces bij te sturen wanneer dat nodig is. Het biedt ook de mogelijkheid om te experimenteren met verschillende leermethoden en benaderingen om te ontdekken wat het beste werkt voor de individuele leerling. Het kan echter ook leiden tot onzekerheid en onvoorspelbaarheid, en vraagt daarom om verantwoordelijkheid en eigenaarschap van de lerenden in hun eigen leerproces. De film "The Butterfly Effect" uit 2004 illustreert enkele principes van de chaos-theorie en de toepassing op vrij leren. Kortom, de chaos-theorie herinnert ons eraan dat vrijheid en complexiteit hand in hand gaan, en dat vrij leren vraagt om flexibiliteit, aanpassingsvermogen, verantwoordelijkheid en eigenaarschap van de lerenden.

Adviezen

Hier zijn enkele richtlijnen of adviezen uit de chaos-theorie die ons kunnen helpen bij het effectiever en efficiënter leren:

Wees flexibel en pas je leerstrategieën aan: kleine aanpassingen in je leerstrategieën en -methoden kunnen soms grote veranderingen in je leerproces teweegbrengen.
Experimenteer en probeer nieuwe dingen uit: gebruik trial-and-error-methoden om nieuwe manieren van leren te ontdekken die voor jou het beste werken.
Wees open-minded: sta open voor nieuwe ideeën en benaderingen, en vermijd starheid in je denken en leerstrategieën.
Focus op wat belangrijk is: concentreer je op de belangrijkste aspecten van het leerproces en richt je energie en tijd op wat echt belangrijk is.
Wees verantwoordelijk en neem de leiding over je eigen leerproces: wees proactief en neem de verantwoordelijkheid voor je eigen leerproces in plaats van passief te wachten op instructies.
Leer van feedback en fouten: gebruik feedback en fouten als leermomenten en mogelijkheden om je leerproces te verbeteren en te groeien.

Door deze richtlijnen en adviezen toe te passen, kunnen lerenden hun leerproces effectiever en efficiënter maken en meer controle hebben over hun eigen leerervaringen.

Adaptatie

In de natuurwetten wordt het concept "vrij leren" meestal geïllustreerd door het proces van evolutionaire adaptatie. Dit is het proces waarbij organismen zich schijnbaar vrij aanpassen aan hun omgeving door middel van mutatie, selectie en overdracht. Door deze processen veranderen organismen om te overleven en zich te voegen naar hun omgeving, wat een vorm van vrij leren is.

Het idee dat er mogelijk leven bestaat buiten onze planeet suggereert dat er een uitgestrekte en diverse kosmos is die vrij is om te evolueren en te ontwikkelen op manieren die we nog niet begrijpen. Dit kan ons helpen onze eigen plek in het universum te begrijpen en ons begrip van wat vrijheid betekent uit te breiden.

Verantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid kan worden gezien als een deel van de liefde die we moeten hebben voor de vrijheid die we krijgen. We worden verondersteld verantwoordelijkheid te nemen voor onze eigen daden en omgeving, en we moeten respect hebben voor de vrijheid van anderen. Dit betekent dat als je je vrijheid gebruikt om een negatieve invloed op anderen te hebben, je verantwoordelijk bent voor de gevolgen.

Structuur

Verantwoordelijk omgaan met vrij leren is een vaardigheid die kan worden aangeleerd door leerlingen. Dit proces vereist vaak een combinatie van strategieën, waaronder het verstrekken van structuur, het vergroten van verantwoordelijkheidsbesef en het stimuleren van zelfdiscipline. Het verstrekken van structuur is van cruciaal belang om leerlingen te helpen verantwoordelijk om te gaan met vrijheid. Schoolleiders en leraren kunnen structuren implementeren die helpen om leerlingen te helpen hun verantwoordelijkheid te begrijpen en hun vrijheid op een verantwoordelijke manier te gebruiken. Dit kan worden bereikt door het instellen van duidelijke verwachtingen en grenzen, het verstrekken van leerlingen met een kader om hun gedrag te kunnen verantwoorden, en het verstrekken van consequent gedrag en feedback.

Een andere strategie voor het leren van leerlingen verantwoordelijk om te gaan met vrijheid is het stimuleren van zelfdiscipline. Leerlingen kunnen worden geleerd om hun verantwoordelijkheden te nemen en hun gedrag te sturen door hen te leren om hun eigen acties te evalueren, hun gedrag te bijstellen en hun eigen gedrag te sturen door middel van hun eigen innerlijke motivatie.

Leergame

Het opleggen van een structuur door het onderwijs kan worden gezien als een beperking van de vrijheid van de lerende omdat het bepaalt wat er moet worden geleerd, hoe het moet worden geleerd en op welke manier het moet worden beoordeeld. Dit kan een gevoel van gebrek aan autonomie en keuzevrijheid veroorzaken bij de lerende, wat de motivatie en betrokkenheid bij het leerproces kan verminderen.

Een leergame kan dit gevoel van beperking wegnemen omdat het door de spelregels wel de nodige structuur biedt, maar op een manier die aansluit bij de behoeften en interesses van de speler. Het biedt een uitdagende en interactieve omgeving waarin de speler vrij kan experimenteren, fouten kan maken en feedback kan krijgen zonder het gevoel te hebben dat er bepaalde prestaties moeten worden behaald. Door de speelse en ontspannen sfeer kan de speler ook meer openstaan voor het leren van nieuwe informatie en vaardigheden.

Bovendien biedt een leergame de mogelijkheid om op maat gemaakte leerervaringen te creëren die zijn afgestemd op de individuele behoeften en leerstijl van de speler. Dit kan het gevoel van controle en keuzevrijheid vergroten en ervoor zorgen dat de speler meer betrokken raakt bij het leerproces. Door het gebruik van gamification-elementen, zoals beloningen en uitdagingen, kan de speler ook gemotiveerd blijven om door te gaan met het leerproces.

Kortom, een leergame kan de gevoelens van beperking en gebrek aan autonomie die kunnen optreden bij het traditionele onderwijs wegnemen, terwijl het toch de nodige structuur biedt om effectief te kunnen leren.

Bewustwording

Het vergroten van verantwoordelijkheidsbesef bij leerlingen is ook een sleutel om ze te helpen verantwoordelijk om te gaan met vrijheid. Leraren kunnen leerlingen helpen om bewust te zijn van hun verantwoordelijkheden door hen te leren om hun eigen keuzes te verantwoorden, te stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties, en hen te leren om hun verantwoordelijkheden te erkennen. Om leerlingen effectief te leren verantwoordelijk om te gaan met vrijheid, is het belangrijk dat leraren een open, vriendelijke en veilige leeromgeving creëren waarin leerlingen hun verantwoordelijkheid kunnen begrijpen en hun vrijheid kunnen gebruiken om hun leerdoelen te bereiken. Uiteraard kan een leergame deze rol heel goed op zich nemen en dit worden versterkt door in de leergame gebruik te maken van kunstmatige intelligentie die in de interactie zich op de speler afstemt en deze open, vriendelijk en zonder oordeel benadert zoals AI-chatbots al aantonen te kunnen.

Verantwoordelijkheid nemen geldt ook voor natuurwetenschappers zoals astronomen voor de grote vrijheid in de astronomie die ze genieten. Dit is door de impact op de maatschappij en de planeet als geheel te erkennen en aan te pakken. Bijvoorbeeld, bij het plannen en uitvoeren van ruimtemissies en het gebruik van satellieten moeten astronomen rekening houden met de impact op de atmosfeer, het klimaat, en het milieu. Astronomen moeten ook rekening houden met de mogelijkheid van ruimteafval en ervoor zorgen dat de ruimte veilig en duurzaam blijft voor toekomstige generaties.

Keuze

Elementaire deeltjes worden beschouwd als fundamentele elementen waaruit materie bestaat, en dus niet als vrije en autonome entiteiten. In de elementaire deeltjes zien we echter wel vrijheidsgraden terug in het aantal manieren waarop de deeltjes zich kunnen bewegen. Elementaire deeltjes hebben verschillende soorten vrijheidsgraden, afhankelijk van hun type. Sommige deeltjes hebben maar één vrijheidsgraad, zoals fotonen, terwijl andere meerdere vrijheidsgraden hebben, zoals quarks. De vrijheidsgraden van deeltjes worden gebruikt om hun kenmerken te beschrijven. Bijvoorbeeld: als een deeltje twee vrijheidsgraden heeft, betekent dit dat het deeltje twee verschillende manieren heeft om zich te bewegen. Er bestaan natuurwetten die de interactie en vrijheidsgraden tussen deze deeltjes reguleren. Ze hebben geen keuze of vrije wil.

Het christendom leert dat God de mens echter wel de vrijheid geeft om eigen keuzes te maken. Satan heeft het vermogen om mensen te verleiden. De mens kan dus kiezen of het de vrijheid neemt of dat de mens zich laat binden door verlangens. Deze "strijd" tussen verlangens en vrijheid zien we ook terug in de verhouding tussen samsara en nirvana begrippen uit het boeddhisme. Ook Boeddha onderwees dat mensen de mogelijkheid hebben om hun levensloop te veranderen en hun eigen toekomst te bepalen. Zelfkennis en verlichting maken deel uit van Boeddha's onderwijs. Door middel van meditatie en andere spirituele oefeningen, kunnen mensen hun eigen pad naar vrijheid en verlichting vinden.

Maze

Doolhof

"El mundo del hombres es un «confuso laberinto» en el que con gran dificultad y esfuerzo puede hallarse el hilo de Ariadna de la razón" ("De wereld van de mensen is een "verwarrend labyrint" waarin met grote moeite en inspanning de draad van de rede van Ariadne kan worden gevonden") Eugenio Trías

Op het schilderij is te zien hoe Theseus, gewapend met een zwaard en een schild met het hoofd van de Medusa, het monsterlijke wezen de Minotaurus verslaat. Theseus heeft zijn voet op de borst van de Minotaurus geplaatst en houdt zijn zwaard vast terwijl het monster op de grond ligt. Achter Theseus is de uitgang van het labyrint te zien, terwijl op de voorgrond de koningin van Kreta en andere personages toekijken. Het schilderij van Barye toont een dramatisch moment uit de Griekse mythologie en is geïnspireerd door de klassieke beeldhouwkunst en schilderkunst van de Oudheid. Het werk toont de moed van Theseus en zijn triomf over het monsterlijke kwaad, en is een voorbeeld van de romantische stijl die in de 19e eeuw in de kunst populair was.

Leergame

Een manier om spelenderwijs het concept vrijheid te verkennen is via de leergame Maze.

De symboliek van ontsnapping uit een doolhof kan worden gebruikt om de verwerving van vrijheid te verbeelden. Een doolhof staat hierbij voor de complexiteit en verwarring in onze geest, die ons vast houdt en belemmert in het realiseren van onze vrijheid en verlangens. Het zoeken naar de uitgang, naar vrijheid, is een puzzel waarin we vaak de verkeerde weg kiezen.

Een escaperoom biedt de mogelijkheid om uit knooppunten van deze doolhof te ontsnappen en vrijheid te verkrijgen. In een escaperoom moeten spelers op zoek gaan naar aanwijzingen, raadsels oplossen en samenwerken om uit de kamer te ontsnappen. Dit proces vergelijkt men vaak met het ontdekken van de paden en oplossingen die nodig zijn om onze eigen belemmeringen en angsten te overwinnen en vrijheid te verkrijgen.

Deze symboliek suggereert dat vrijheid verkregen kan worden door bewustzijn te creëren, door onze geest en emoties te doorgronden en door samen te werken met anderen. Het benadrukt ook het belang van doorzettingsvermogen en vastberadenheid bij het verkrijgen van vrijheid, aangezien er uitdagingen en obstakels moeten worden overwonnen om uit de doolhof te ontsnappen.

Speels leren

Spelenderwijs leren is voor veel mensen de meest natuurlijke manier van leren, omdat het aansluit bij onze aangeboren nieuwsgierigheid en drang om te ontdekken en te experimenteren. Spelen maakt leren leuk en uitdagend, en stelt lerenden in staat om op hun eigen tempo en op een interactieve manier nieuwe kennis en vaardigheden op te doen. Het biedt ook de mogelijkheid om te experimenteren met verschillende strategieën en oplossingen zonder angst voor fouten of negatieve gevolgen. Hoewel niet alle lerenden op dezelfde manier leren en sommigen meer gebaat zijn bij gestructureerde instructie, geldt voor de meeste mensen dat spelen en verkennen een effectieve en plezierige manier van leren is.