Wikijunior:Kriebelbeestjes/Vlinder

Vlinder

Wat is dit voor beestje?

De vlinder is een insect met grote vleugels. Er bestaan heel veel verschillende soorten, vlinders zijn misschien wel de bekendste insecten. Veel vlinders hebben de prachtigste kleuren en zijn heel mooi.

Hoe ziet dit beestje eruit?

Vlinders hebben een dun, lang en harig lichaam en grote, mooie vleugels. Aan de voorzijde van het lichaam zit de kop met twee voelsprieten. Bij dagvlinders hebben de sprieten keine verdikkingen aan het uiteinde, een beetje zoals een speldenknopje. Bij nachtvlinders (wat de meeste mensen 'motten' noemen) zit er zo geen verdikking aan het uiteinde.

Een vlinder heeft vier grote vleugels, die vaak mooie kleuren hebben, de voor- en de achtervleugel hangen met kleine haakjes aan elkaar en bewegen tegelijk. Hierdoor lijkt het vaak alsof vlinders maar twee vleugels hebben! Sommige vlinders hebben vleugels van meer dan 20 centimeter. Maar er zijn ook uitzonderingen, zoals vlinders met heel kleine vleugels. Een sommige vlinders hebben helemaal geen vleugels, dit zijn vaak vrouwtjes.

Waar vind je dit beestje?

Vlinders leven overal, er zijn zowel vlinders die overdag leven als soorten die 's nachts actief zijn. Vrijwel alle vlinders halen hun voedsel uit bloemen, waar ze meestal te vinden zijn. Als het slecht weer is kunnen vlinders moeilijk vliegen en schuilen ze tussen planten.

Wat eet het?

Vlinders eten nectar. De vlinder zuigt het nectar met zijn roltong uit de bloem. Als vlinders hun tong niet gebruiken is deze opgerold onder hun kopje. Er zijn wel meer insecten die nectar eten en een lange tong hebben, zoals de zweefvlieg. Deze insecten hebben echter geen oprolbare tong.

De larven van vlinders kennen we als rupsen. Rupsen eten planten (gras, blaadjes).

Hoe groeit het op?

Vlinders zetten de eitjes af op planten, als de eitjes uitkomen komt de jonge vlinder of larve tevoorschijn. De larven van vlinders worden rupsen genoemd. Ze eten de bladeren van de plant en groeien heel snel. Als de rups zich helemaal heeft volgegeten, spint hij een cocon, dit wordt de pop genoemd. Na een tijdje komt de vlinder tevoorschijn, die zich uit de pop werkt, de vleugels laat drogen en wegvliegt. De meeste vlinders leven niet zo lang, enkele dagen tot weken.

Hoe verdedigt het zichzelf?

Vlinders hebben vaak kleuren en patronen op hun vleugels om vijanden te misleiden. Sommige soorten hebben grote vlekken aan de binnenzijde van de vleugels die doen denken aan ogen. Als de vlinder uitrust zijn de vlekken niet te zien, bij gevaar spreidt de vlinder zijn vleugels en komen de vlekken tevoorschijn. Veel dieren die graag vlinders eten zoals vogels denken dat ze worden aangekeken door twee grote ogen en vluchten snel weg.

Wat is er speciaal aan dit beestje?

Vlinders zijn kleine dieren, maar ze kunnen heel goed ruiken. Bijzonder is dat ze geen neus hebben, ze nemen geuren waar met de antennes. De mannetjesvlinders en de vrouwtjes laten geurstoffen achter om elkaar op te sporen zodat ze kunnen paren. Vooral nachtvlinders hebben heel speciale antennes om geuren op te vangen, deze hebben de vorm van een vogelveer. Deze geurstoffen worden ook wel lokstoffen genoemd of met een duur woord feromonen. Sommige nachtvlinders kunnen zo goed ruiken dat ze een wijfje op meer dan drie kilometer afstand kunnen ruiken!

Er zijn ook vlinders die bloed oplikken van dieren die gekwetst zijn. Mensen noemen ze daarom vampiervlinders (echt waar, zo heten ze!)

Voor de mens is er een heel belangrijke soort: de zijdevlinder. Van de cocons van deze vlinder worden de zijdedraden gehaald om zijde van te maken.

Is het gevaarlijk?

Vlinders kunnen niet steken of bijten en zijn niet giftig, ze zijn ongevaarlijk voor de mens. Sommige rupsen daarentegen zijn wel giftig en zijn schadelijk als ze worden opgegeten.