Vruchtbrengend woordenboek/Romaanse woorden in het Nederlands met een Germaans alternatief
Dit is een lijst van Romaanse woorden in het Nederlands met een Germaans alternatief. De Engelse en Franse cognaten staan er tevens bij. De (oorspronkelijke) Latijnse woorden staan ernaast.
De Germaanse woorden worden vooral in het dagelijks taalgebruik gebezigd, terwijl de Romaanse woorden meer in formele contexten voorkomen. Een uitzondering hierop vormen namen van (politieke) stromingen, die in vrijwel elke taal Romaans zijn (communis/communisme, libertas/liberalisme, populus/populisme, socialis - socialisme, imperialis - imperialisme). Het Nederlands kent ook Romaanse woorden waar heden ten dage geen Germaans equivalent voor bestaat, zoals keuken (<coquina), keizer (<caesar) en initialen (<initialis).
Opgemerkt moet worden dat sommige vervoegingen van deze woorden zeer ongebruikelijk zijn en in weinig publicaties vermeld worden. Zo vermeldt het Van Dale Basiswoordenboek wel het woord "maturiteit", maar niet het woord "matuur", en wel het woord "accusatie" maar niet het woord "accuseren".
Een aantal mensen en groeperingen, zoals de Bond Tegen Leenwoorden en het Algemeen-Nederlands Verbond, wijst (onnodige) Romaanse woorden in het Nederlands resoluut af, omdat het Nederlands van oorsprong een Germaanse taal is. Dit radicaal afkeuren van alle Romaanse leenwoorden is een vorm van taalpurisme. De meeste organisaties, zoals de Taalunie en het Genootschap Onze Taal, hebben er echter geen problemen mee.
N.B. in onderstaande lijst staan ook woorden die via het Grieks in het Latijn terecht zijn gekomen, zoals "fysica". Sommige woorden hadden in het Latijn nog niet de vorm en betekenis die ze in het Frans kregen (bijvoorbeeld population komt niet van populatio, dat in het Latijn 'plundering' betekende, maar van populus, dat echter slechts 'volk' betekende en nog niet 'bevolking'[1]), en sommige verwante woorden betekenen niet (meer) geheel hetzelfde; deze staan tussen haakjes. Nederlandse leenwoorden met meerdere betekenissen hebben genummerde Germaanse alternatieven (bijvoorbeeld "profaan", 1. wereldlijk, aards 2. ontwijd).
Romaans woord (Nederlands) |
Frans woord | Engels woord | Latijns woord | Germaans woord (Nederlands) |
---|---|---|---|---|
abbreviatie | abréviation | abbreviation | abbreviatio | afkorting |
abdicatie | abdication | abdication | (abdicare) | troonsafstand |
abnormaal | anormal | abnormal | (abnormis) | ongewoon |
abrupt | abrupt | abrupt | abruptus | plotseling |
absent | absent | absent | absentis | afwezig |
absoluut | absolut | absolute | absolutus | volstrekt |
accent | accent | accent | accentus | 1. klemtoon 2. tongval 3. uitspraakteken |
accentueren | accentuer | accentuate | (accentus) | beklemtonen |
acceptabel | acceptable | acceptable | acceptabilis | aanvaardbaar |
accepteren | accepter | accept | acceptare, accipere | aanvaarden |
accusatie | accusation | accusation | accusare | beschuldiging |
acquireren | acquérir | to acquire | acquirere | verwerven |
acquisitie | acquisition | acquisition | acquisitio | verwerving |
actie | action | action | actio | handeling, daad |
actief | actif | active | activus | bezig |
activiteit | activité | activity | activitas | 1. bezigheid 2. bedrijvigheid |
additie | addition | addition | additio | toevoeging |
adjectief | adjectif | adjective | adjectivum | bijvoeglijk naamwoord |
administratie | administration | administration | administratio | bestuur, beheer |
adoreren | adorer | to adore | adorare | aanbidden, verafgoden, beminnen |
advies | avis | advice | advisum | raad, tip |
alliantie | alliance | alliance | alligare | bondgenootschap, (ver)bond |
alliteratie | allitération | alliteration | (ad + littera) | stafrijm |
alteratie | altération | alteration | (alter) | verandering |
altruïsme | altruisme | altruism | (alter)[2] | onbaatzucht(igheid), onzelfzucht(igheid) |
anemie | anémie | anemia | anaemia | bloedarmoede |
animaal | animal | animal | animalis | dierlijk |
annexatie | annexion | annexation | annexio | inlijving, aanhechting |
annexeren | annexer | to annex | annectere | inlijven, aanhechten |
annonceren | announcer | to announce | adnuntiare | aankondigen |
appetijt | appétit | appetite | appetitus | eetlust, honger |
applicatie | application | application | applicatio | toepassing |
appreciëren | apprécier | to appreciate | appretiare | waarderen, op prijs stellen |
area[3] | aire | area | area | gebied |
armada | armada | armada | armata | oorlogsvloot[4] |
armée | armée | army | armata | leger, heer |
arresteren | arrêter | to arrest | arrestare[5] | aanhouden |
arriveren | arriver | to arrive | arripare | toekomen, aankomen |
arrogant | arrogante | arrogant | arrogans | verwaand, hoogmoedig, zelfgenoegzaam |
arrogantie | arrogance | arrogance | arrogantia | verwaandheid, hoogmoedigheid, zelfgenoegzaamheid |
artillerie | artillerie | artillery | (articulum) | geschut |
assumptie | supposition | assumption | assumptio | veronderstelling, aanname |
attaqueren | attaquer | to attack | attaccare | aanvallen |
attenderen | attendre | - | attendere | wijzen op |
attentie | attention | attention | attentio | aandacht |
attitude | attitude | attitude | aptitudo | houding |
attractief | attractif | attractive | attractus | aantrekkelijk |
attribueren | attribuer | to attribute | attribuere | toeschrijven |
attribuut | attribut | attribute | attributum | eigenschap, kenmerk |
associëren | associer | to associate | associare | in verband brengen, koppelen, betrekken op |
autopsie | autopsie | autopsy | autopsia[6] | lijkopening |
autoriteit | autorité | authority | auctoritas | gezag, gezagsdrager |
beest | bête | beast | bestia | dier |
benefiet | bénéfice | benefit | benefactum | voordeel |
bibliotheek | bibliothèque | - | bibliotheca[6] | boekerij[7] |
binoculair | binoculair | binoculars | biniocularis | verrekijker |
blameren | blâmer | to blame | blasphemare | beschuldigen |
calamiteit | calamité | calamity | calamitas | ramp |
calculeren | calculer | to calculate | calculus | berekenen |
casus | cas | case | casus | 1. geval 2. naamval |
cavalerie | cavalerie | cavalry | (caballus) | ruiterij |
celebratie | célébration | celebration | celebratus | viering |
centrum | centre | centre | centrum | 1. middelpunt 2. stadskern |
centurion | centurion | centurion | centurio | honderdman |
changeren | changer | to change | cambire | veranderen |
charge | charge | charge | (carrus) | stormpas |
charitatief | charitable | charitable, charity | caritativus | liefdadig |
chemie | chimie | chemistry | alchimicus | scheikunde |
chronisch | chronique | chronic | chronicus[6] | langdurig, blijvend |
cinematografie | cinématographie | cinematography | cinematographia | filmkunst |
cirkel | cercle | circle | circulus | kring, ronde |
circulatie | circulation | circulation | circulatio | omloop |
citeren | citer | cite | citare | aanhalen |
clandestien | clandestin(e) | clandestine | clandestinus | onwettig |
cliënt | client | client | cliens | klant, afnemer, koper |
collecteren | collecter | to collect | colligere | inzamelen |
commando | commandement | command | commendare | 1. bevel 2. legereenheid |
commune | communauté | community | communitas | gemeenschap |
compagnie | compagnie | company | companio | vennootschap |
comparatief | comparatif | comparative | comparativus | vergelijkend |
compatibel | compatible | compatible | compatibilis | verenigbaar |
gecompliceerd (bn)[8] | compliqué | complicated | complicare | ingewikkeld |
compliment | compliment | compliment | complere[9] | loftuiting, opsteker |
computer | - | computer | (computare) | rekenaar |
concurrentie | concurrence | competition | competition | mededinging |
conferentie | conférence | conference | (conferre) | vergadering |
configuratie | configuration | configuration | configuratio | instelling |
conflict | conflit | conflict | conflictus | onenigheid, strijd, botsing |
confuus | confus(e) | confused | confusionus | verward |
conjunctief | subjonctif | subjunctive | coniunctivus | aanvoegende wijs |
connectie | connexion | connection | connexio | verbinding |
corridor | corridor | corridor | currere | gang |
conservatief | conservateur | conservative | conservare | behoudend |
consonant | consonant | consonant | consonans | medeklinker |
constitutie | constitution | constitution | constitutio | grondwet |
content | contant(e) | content | contentus | tevre(den) |
continent | continent | continent | continens | 1. werelddeel 2. vasteland |
continueren | continuer | to continue | continuare | voortduren, voortzetten |
contract | contrat | contract | contractus | overeenkomst, akte |
contradictie | contradiction | contradiction | contradictio | tegenstrijdigheid, tegenspraak |
contribueren | contribuer | to contribute | contribuere | bijdragen |
contributie | contribution | contribution | 1. bijdrage 2. lidgeld, lidmaatschapsgeld | |
converseren | converser | to converse | conversari | praten, spreken |
converteren | convertir | to convert | convertere | omzetten |
correct | correct | correct | correctus | goed, waar, klopt |
corrigeren | corriger | to correct | corrigere | verbeteren |
cultuur | culture | culture | cultura | teelt (landbouw) |
creëren | créer | to create | creare | maken, ontwerpen |
criminaliteit | criminalité | criminality | criminis | misdaad |
curieus | curieux | curious | curiosus | 1. merkwaardig, zonderling 2. nieuwsgierig[10] |
data | data | data | (data)[11] | gegevens |
decisie | décision | decision | decisio | beslissing |
decoreren | décorer | to decorate | decorare | 1. versieren 2. inrichten |
defensie | défense | defence | defendere | verdediging |
deficit | déficit | deficit | deficit | tekort, gebrek |
definitie | définition | definition | definitio | betekenis, omschrijving |
deletie | - | deletion | deletio | vernietiging, verwijdering |
dependentie | dépendance | dependence | dependere | afhankelijkheid |
desk | - | desk | desca | balie |
detentie | détention | detention | detentio | gevangenschap |
determineren | déterminer | to determine | determinare | bepalen |
detestabel | détestable | detestable | detestari | verfoeilijk |
descriptie | description | description | descriptio | omschrijving |
desolaat | désolé | desolate | desolatus | verlaten, uitgestorven |
desperaat | désespéré(e) | desperate | desperatus | wanhopig |
destinatie | destination | destination | destinatio | bestemming |
dialect | dialecte | dialect | dialectus[6] | streektaal |
dictionaire | dictionnaire | dictionary | dictionarius | woordenboek |
different | différent(e) | different | differens | verschillend |
digestie | digestion | digestion | digestum | spijsvertering |
directief | directif | directive | directus | richtinggevend |
dispuut | dispute | dispute | disputare | meningsverschil |
distinctie | distinction | distinction | distinctio | onderscheiding |
distributie | distribution | distribution | distributus | verdeling, verspreiding |
divers | divers(e) | diverse | diversus | verscheiden |
dok | dock | dock | ductia | haven |
donatie | donation | donation | donatio | schenking, gift |
duplicaat | duplicate | duplicate | duplicatus | tweede stuk |
editie | édition | edition | editio | uitgave, versie |
educatie | éducation | education | educatio | onderwijs, onderricht, lesgeven |
egoïsme | egoisme | egoism | (ego) | zelfzucht, baatzucht |
electie | élection | election | electio | verkiezing |
elektriciteit | électricité | electricity | (electrum)[6] | stroom |
eloquentie | eloquence | eloquence | eloquentia | welsprekendheid, welbespraaktheid |
emporium | emporium | emporium | emporium | warenhuis, handelsplaats |
enquête | enquête | inquest | (inquirere) | onderzoek, vragenlijst |
epidemie | épidémie | epidemy | epidemia | ziektegolf[12] |
episode | épisode | episode | epeisiodos[6] | aflevering |
equivalent (bn)[8] | équivalent | equivalent | aequivalens | gelijkwaardig |
evident | évident(e) | evident | evidens | duidelijk, ontegenzeggelijk |
exact | exact | exact | exactus | nauwkeurig, stipt, precies |
excellent | excellent | excellent | excellens | uitstekend |
excentriek | excentrique | eccentric | eccentricus | afwijkend |
exceptioneel | exceptionnel(le) | exceptional | exceptus | uitzonderlijk |
excessief | excessif | excessive | excessus | overmatig |
excitatie | excitation | excitement | excitare | opwinding |
excuseren | exuser | to excuse | excusare | verontschuldigen, verschonen |
exhibitie | exhibition | exhibition | exhibitio | tentoonstelling |
existeren | exister | to exist | existere | bestaan |
expansie | expansion | expansion | expansio | uitbreiding, omvang |
expectatief | expectatif | expectative | expectativus | afwachtend |
expireren | expirer | to expire | expirare | verlopen |
expliceren | expliquer | to explain | explanare | uitleggen |
expliciet | explicite | explicit | explicitus | uitdrukkelijk, nadrukkelijk |
exploderen | exploser | to explode | explodere | (ont)ploffen |
exploreren | explorer | to explore | explorare | verkennen |
exporteren | exporter | to export | exportare | uitvoeren |
expositie | exposition | exposition | expositio | tentoonstelling |
expressie | expression | expression | (expressio?) | uitdrukking |
extensie | extention | extension | extentio | uitbreiding, afmeting |
fabuleus | fabuleux | fabulous | fabula | geweldig |
facie | face | face | facies | gezicht |
faciliteit | facilité | facility | facilitas | voorziening |
fameus | fameux | famous | famosus | beroemd, heel erg |
familie | famille | family | familia | sibbe |
farmacie | pharmacie | pharmacy | pharmacia[6] | geneesmiddelenwinkel, apotheek |
feest, festijn | fête | feast | festa | viering, (festijn ook:) gastmaal |
feminien | féminin | feminine | femininus | vrouwelijk |
filosofie | philosophie | philosophy | philosophia[6] | wijsbegeerte |
filosoof | philosophe | philosopher | philosophus [6] | wijsgeer |
finaal | final | final | finalis | laatst(e), eind- |
fluïdum | fluide | fluid | fluidus | vloeistof |
fondant | fondant | - | fundere | glazuur |
fortuinlijk | - | fortunately | fortuna | rijkelijk |
fractie | fraction | fraction | fractio | deel, smaldeel[13] |
fractuur | fracture | fracture | fractura | 1. breuk 2. botbreuk |
fragiel | fragile | fragile | fragilitas | kwetsbaar, breekbaar |
frêle | frêle | frail | fragilitas | broos, tenger |
frase | phrase | phrase | phrasis[6] | volzin |
fraterniteit | fraternité | fraternity | fraternitas | broederschap |
frequent | fréquent | frequent(ly) | frequens | regelmatig, vaak |
futurologie | futurologie | futurology | futurus[14] | toekomstleer |
fysica | physique | physics | physica | natuurkunde |
fysiek | physique | physical | physicalis | lichamelijk, tastbaar[15], reëel |
geografie | géographie | geography | geographia[6] | aardrijkskunde |
gender | genre | gender | genus | geslacht |
generaal (bn)[8] | general | general | generalis | algemeen |
globe | globe | globe | globus | wereldbol |
globaal | global | global | 1. wereldwijd 2. algemeen | |
gouvernement | gouvernement | government | gubernatio | regering, overheid |
gravitatie | gravité | gravity | gravitatis | zwaartekracht |
habitude | habitude | habit(ual) | habitus | gewoonte |
helaas | hélas | alas | lassus | jammerlijk |
heremiet | ermite | hermit | ermita | woudbroeder |
historicus | historien | historian | historicus[6] | geschiedkundige |
historie | histoire | history | historia[6] | geschiedenis |
historiografie | historiographie | historiography | historiographia[6] | geschiedschrijving |
hospitaal | hôpital | hospital | hospitalis | ziekenhuis |
hostiliteit | hostilité | hostility | hostilitas | vijandelijkheid, vijandigheid |
humaan | humain(e) | human | humanus | menselijk |
humus | humus | humus | humus | teelaarde |
identiteit | identité | identity | identitas | eigenheid |
ignorant | ignorant(e) | ignorant | ignorantia | onwetend |
illegaal | illégal(e) | illegal | illegalis | onwettig |
illusie | illusion | illusion | illusio | 1. waarnemingsvervalsing 2. zinsbegoocheling, waanvoorstelling, gezichtsbedrog |
illustratie | illustration | illustration | illustratio | tekening |
imperatief | impératif | imperative | imperativus | gebiedende wijs |
imperium | empire | empire | imperium | (groot) rijk |
important | important(e) | important | importans | belangrijk |
importeren | importer | to import | importare | invoeren |
includeren | inclure | to include | includere | inhouden, insluiten |
inclusief | inclusif | inclusive, including | inclusive[16] | inbegrepen[17] |
indicatief | indicatif | indicative | indicativus | aantonende wijs |
individu | individu | individual | individualis | enkeling |
infanterie | infanterie | infantry | (infans) | voetvolk |
infinitief | infinitif | infinitive | infinitivus | onbepaalde wijs |
info(rmatie) | information | information | informatio | inlichting |
initieel, initiaal[18] | initial(e) | initially | initialis | aanvankelijk |
initiëren | initier | to initiate | initiare | invoeren, beginnen, in gang zetten |
intentie | intention | intention | intentio | bedoeling |
interessant | intéressant | interesting | interest | boeiend, belangstellend |
interesse | intérêt | interest | - | belang(stelling) |
interruptie | interruption | interruption | interruptus | onderbreking |
introduceren | introduire | to introduce | introducere | inleiden, voorstellen, invoeren |
inventief | inventif | inventive | inventus | vindingrijk |
inviteren | inviter | to invite | invitare | uitnodigen |
irriteren | irriter | to irritate | irritare | ergeren |
isoglosse | isoglosse | isogloss | -[6] | streektaalgrens |
jaloers | jaloux | jealous | (zelosus)[6] | ijverzuchtig |
juist | just | just | iustus | 1. waar 2. net 3. terecht |
justitie | justice | justice | justitia | rechtvaardigheid |
kakken | faire caca | - | cacare | schijten, (in Noord-Nederlands ook:) poepen |
kapel | chapelle | chapel | capella[19] | bidhuisje, bedehuisje, bidvertrekje |
kapitaal | capitale | capital | capitalis | 1. hoofdletter 2. vermogen |
kasteel | château | castle | castellum | burcht, slot |
klant | chaland | - | (calere) | afnemer, koper |
kolonist | coloniste | colonist, colonizer | colonus | volksplanter, nederzetter, zettelaar |
kuur | cure | cure | cura | zorg |
kwestie | question | question | quæstio | vraag(stuk), zaak |
labyrint | labyrinthe | labyrinth | labyrinthus[6] | doolhof |
legitiem | légitime | legitimate | legitimatus | toegestaan, wettig |
letaal | létal(e) | lethal | letalis | dodelijk |
letter | lettre | letter | littera, litera | boekstaaf, schriftteken, karakter (taal) |
lokaal (bn)[8] | local | local | plaatselijk | |
lokaal (zn) | - | ruimte | ||
markt | marché | market | mercatus | handelsplaats |
masculien | masculin | masculine | masculinus | mannelijk |
mathematica | mathématique | mathematics | mathematica[6] | wiskunde |
maturiteit | maturité | maturity | maturus | rijpheid, volwassenheid |
matuur | mature | mature | maturus | rijp, volwassen, volgroeid |
meester | maître | master | magister | 1. baas 2. leraar; lesgever; titularis (m) |
memorabel | mémorable | memorable | memorabilis | gedenkwaardig |
memorie | mémoire | memory | memoria | herinnering |
mentaal | mental(e) | mental | mentalis | geestelijk |
mirakel | miracle | miracle | miraculum | wonder |
miserie | misère | misery | miseria | ellende |
missie | mission | mission | missio | zending, doel |
modaal | modal | modal | modalis | gemiddeld, middelmatig |
modificeren | modifier | modify | modificare | wijzigen, aanpassen, veranderen |
monarchie | monarchie | monarchy | monarchia[6] | alleenheerschappij |
mondiaal | mondial | - | mundialis | wereldwijd |
mortaliteit | mortalité | mortality | morsus | sterftegetal |
mundaan, mondain | mondain | mundane | mundanus | wereldlijk, werelds |
municipaal | municipal | municipal | municipalis | gemeentelijk |
natie | nation | nation | natio | 1. volk, stam, staat 2. volksland |
nonkel[20] | oncle | uncle | avunculus | oom |
nonsens | non-sens | nonsense | non sensus | onzin, larie |
normaal | normal | normal | normalis | gewoon |
notoir | notoire | notorious | notorius | berucht |
obstakel | obstacle | obstacle | obstaculus | hindernis |
obstructie | obstruction | obstruction | obstructio | beletsel, verhindering |
occasie | occasion | occasion | occasio | gelegenheid, geval |
occupatie | occupation | occupation | occupatio | bezigheid, bezetting |
onfortuinlijk | - | unfortunate | unfortunatæ[21] | jammer genoeg, ongelukkig |
operatie | opération | operation | operatio | onderneming |
opinie | opinion | opinion | opinio | mening |
opponent | opposant | opponent | opponens | tegenstander |
order | ordre | order | ordo | bestelling |
origine | origine | origine | origo | oorsprong |
pagina | page | page | pagina | bladzijde |
palpabel | palpable | palpable | palpabilis | overduidelijk |
palpitatie | palpitation | palpitation | palpitatio | 1. slag, klopping 2. hartslag, hartklopping |
parachute | parachute | parachute | - | valscherm |
parasol | parasol | parasol | - | zonnescherm |
paraplu | parapluie | umbrella | - | regenscherm |
part | part | part | pars | deel |
participeren | participer | to participate | participare | deelnemen |
perfect | parfait | perfect | perfectus | volmaakt |
perfectioneren | perfectionner | perfectionate | - | vervolmaken |
permanent | permanent | permanent | permanens | blijvend |
permissie | permission | permission | permissio | toestemming |
permitteren | permettre | to permit | permittere | veroorloven |
pijn | (peine) | pain | (poena) | leed, smart |
pointeren | pointer | to point | pungere | richten, aanstippen |
populatie | population | population | (populus) | bevolkingsaantal |
possessie | possession | possession | possessio | bezit |
possibiliteit | possibiité | possibility | possibilis | mogelijkheid |
precederen | précéder | to precede | præcedere | voorafgaan |
precautie | précaution | precaution | præcautio | voorzorgsmaatregel |
prediceren | prédire | to predict | prædicere | voorspellen |
prefereren | préférer | to prefer | præferre | verkiezen, liever hebben, de voorkeur geven aan |
prefix | préfixe | prefix | præfixus | voorvoegsel |
pregnant[3] | - | pregnant | prægnantem | zwanger |
present (bn)[8] | present(e) | present | præsens | aanwezig |
present (znw)[22] | présent | present | inpraesent | gift, geschenk |
prepareren | préparer | to prepare | præparare | voorbereiden, in elkaar steken |
pretenderen | prétendre | to pretend | prætendere | doen alsof, zich voorwenden, veinzen |
prevaleren | prévaloir | to prevail | prævalere | overwinnen |
preventie | prévention | prevention | praeventio | voorkoming |
principe | principe | principle | (principale) | beginsel |
privaat | privé | private | privatus | persoonlijk |
privilege | privilège | privilege | privilegium | voorrecht |
probleem | problème | problem | problema | vraagstuk |
proclameren | proclamer | to proclaim | proclamare | afkondigen |
profaan | profane | profane | profanus | 1. wereldlijk, aards 2. ontwijd |
profijt | profit | profit | profectus | winst, voordeel |
prohibitie | prohibition | prohibition | prohibitio | verbod |
promissie | promission | promise | promissum | belofte |
proportie | proportion | proportion | proportio | verhouding |
propositie | proposition | proposition | propositio | voorstel |
protectie | protection | protection | protectio | bescherming, beveiliging |
provoceren | provoquer | to provoke | provocare | uitlokken, uitdagen |
gepeupel | peuple | people | populus | volk |
psyche | psyché | psyche | psyche[6] | geest |
purgatorium | purgatoire | purgatory | purgatorio | vagevuur |
queeste | quête | quest | quæsitus | speurtocht |
queue | queue | queue | cauda | wachtrij |
quoten | - | to quote | quotare | siteren |
realiseren | réaliser | to realise | realis | verwezenlijken |
realiseren (zich) | réaliser | to realise | realis | beseffen |
realiteit | réalité | reality | realitas | werkelijkheid |
recessie | récetion | recetion | (recetio) | terugval |
receptie | réception | reception | (receptio) | ontvangst, onthaal, balie, bijeenkomst |
recommanderen | recommander | to recommend | recommendare | aanbevelen |
refereren | référer | to refer | referre | verwijzen |
reflecteren | réfleter | to reflect | reflectio | terugkaatsen, weerspiegelen |
regaal, royaal | royal | regal, royal | regalis | regaal/royaal: koninklijk (royaal ook: rijkelijk) |
regeren | régner | to reign | regere | leiden, besturen |
regio | région | region | regio | streek, gewest |
regulier | régulier | regularly | regularis | regelmatig, doorgaans |
rejectie | rejet | rejection | rejectio? | verwerping |
rekruteren | récruter | to recruit | (re + crescere) | (aan)werven |
religie | religion | religion | religio | geloof |
remedie | remède | remedy | remedium | genezing |
renovatie | rénovation | renovation | renovation | hernieuwing |
repetitie | réprise | repetition | repetition | herhaling, oefening |
represaille | représaille | reprisal | (reprehensio)[23] | vergeldig, weerwraak |
representeren | représenter | to represent | repræsentare | vertegenwoordigen |
repressie | répression | repression | repressio | onderdrukking |
residentie | residance | residence | residentia | verblijf(plaats) |
respecteren | respecter | to respect | respicere/respectare | eerbiedigen |
respons | résponse | response | responsus | antwoord |
restrictie | restriction | restriction | restrictio | beperking |
restitutie | restitution | restitution | restitutio | teruggave |
retributie | rétribution | retribution | retributio | (terug)betaling |
reversie | réversion | reversion | reversio | omkering |
revisie | révision | revision | revisio | herziening |
revolutie | révolution | revolution | revolutio | omwenteling, opstand |
ridicuul | ridicule | ridiculous | ridiculus | belachelijk |
rotatie | rotation | rotation | rotatio | omwenteling |
sacraal | sacré | sacred | sacer | heilig |
salaris | salaire | salary | salarium | loon, wedde |
satisfactie | satisfaction | satisfaction | satisfactio | voldoening |
secuur | (sécurisé) | (secure) | (securus) | zorgvuldig[24] |
semen | - | semen | semen[25] | zaadvocht |
sekse | sexe | sex | sexus | geslacht |
separaat | séparé | separate | separatus | afzonderlijk |
serieus | sérieux/se | serious | serius, seriosus | ernstig |
sessie | session | session | sessio | zitting |
signatuur | signature | signature | signatura | handtekening |
significant | significatif | significant | significantia | veelbetekenend |
situatie | situation | situation | situatio | toestand, omstandigheid |
solide | solide | solid | solidus | vast, sterk, stevig |
solutie | dissolution | solution | solutio | oplossing |
specialist | spécialiste | specialist | specialitas | deskundige |
spektakel | (grand) spectacle | spectacle | spectaculum | schouwspel |
sperma | sperme | sperm | sperma | zaadvocht |
staat | état | state | status | toestand |
stress | stress | stress | stress | drukte, spanning |
stupide | stupide | stupid | stupidus | stom |
subiet | subit | sudden [26] | subito | plotseling |
substantief | substantif, nom | substantive, noun | substantivus, nomen | zelfstandig naamwoord |
subtiel | subtle | subtle | subtilis | fijnzinnig, fijntjes |
successie | succession | succession | successio | opvolging |
sufficiënt | suffisant | sufficient | sufficere | toereikend, voldoende |
suffocatie | suffocation | suffocation | suffocatio | verstikking |
suffix | suffixe | suffix | suffixum | achtervoegsel |
suggestie | suggestion | suggestion | suggestio | voorstel |
suïcide | suicide | suicide | suicida | zelfmoord |
supporteren | supporter | to support | supportare | steunen |
surprise | surprise | surprise | prendere[27] | verrassing |
syllabe | syllable | syllable | syllaba | lettergreep |
taks | taxe | tax | (taxare) | belasting, heffing |
temporeel | temporaire | temporary | temporarius | tijdelijk |
temptatie | tentation | temptation | temptatio | verleiding |
televisie | télévision | television | (visio)[28] | beeldbuis, kijkkast |
tempel | temple | temple | tempula | gebedshuis, bedehuis |
temperatuur | temperature | temperature | (temperaturus) | warmtegraad[29] |
tensie | - | tense | tensus | spanning |
termineren | terminer | to terminate | terminare | beëindigen |
terreur | terreur | terror | terror | schrikbewind |
territorium | territoire | territory | territorium | grondgebied |
terrorisme | terrorisme | terrorism | (terror) | schrikgeweld |
testikel | testicle | testiculus | teelbal, zaadbal | |
theologie | théologie | theology | theologia | godgeleerdheid |
tolerantie | tolérance | tolerance | tolerantia | verdraagzaamheid |
toreador | toréador, toréro | toreador | (taurus) | stierenvechter |
totaal (bn)[8] | total | total | totalis | geheel, volledig, helemaal |
toucheren | toucher | to touch | toccare | aanraken |
transferabel | - | transferable | transferre | overdraagbaar |
transitief | transitif | transitive | transitivus | overgankelijk |
translatie | translation | translation | translatus | vertaling |
transparant | - | transparent | transparens | doorzichtig |
transpireren | transpirer | to transpire | transpirare | zweten |
triangel | triangle | triangle | triangulum | driehoek |
unificeren | unir, unifier | to unite, unify | unire (postklass.) | verenigen |
urine | urine | urine | urina | pis |
urineren | uriner | urinate | (urina) | pissen |
utiliseren | utiliser | to utilise | utilis | benutten, gebruiken |
valide | valide | valid | validus | 1. geldig 2. gezond |
variëteit | varieté | variety | varietas | verscheidenheid |
vehikel | véhicule | vehicle | vehiculum | voertuig |
verbaal | verbal | verbal | verbalis | mondeling |
victorie | victoire | victory | victoria | overwinning, zege |
violeren | violer | to violate | violatus | schenden |
visibel | visible | visible | visibilis | zichtbaar |
visie | vision | vision | visio | 1. beeld 2. zicht |
visiteren | visiter | to visit | visitatio | bezoeken |
zot | sot | sot | sottus | 1. gek, dwaas, mal 2. nar |
- ↑ Harm Pinkster e.a., Woordenboek Latijn/Nederlands (2003). Amsterdam University Press.
- ↑ = anders
- ↑ 3,0 3,1 Dit woord geldt enkel in medische context.
- ↑ letterlijk: 'bewapende [vloot]'. van 'arma' = wapens.
- ↑ vulgair Latijn.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 Dit woord is via het Latijn afkomstig uit het Grieks.
- ↑ https://www.encyclo.nl/begrip/boekerij
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 "bn" staat voor "bijvoeglijk naamwoord".
- ↑ Het woord "compliment" komt oorspronkelijk van het Italiaanse "complimento", dat weer is afgeleid van het Latijnse werkwoord "complere".
- ↑ van dale vermeldt:
cu·ri·eus (bn.) 1 merkwaardig, zonderling → vreemd 2 [belg., inf.] nieuwsgierig
Hieraan is te zien dat "nieuwsgierig" de minder voorname betekenis is. Deze betekenis is waarschijnlijk ontstaan onder invloed van het Franse "curieux". - ↑ Meervoud van het Latijnse datum, in de betekenis van ‘gegevens, feiten’ voor het eerst aangetroffen in 1734[1]
- ↑ https://www.encyclo.nl/zoek.php?woord=ziektegolf
- ↑ gebruikelijk in onder andere de Tweede Kamer, bijvoorbeeld het PvdA-smaldeel.
- ↑ Het -logie-suffix is er in het Nederlands bijgevoegd, en komt niet voor in het Latijn.
- ↑ De betekenis ligt aan de context.
- ↑ middeleeuws Latijn.
- ↑ Merk op dat de woordvolgorde verandert; bijvoorbeeld inclusief mijzelf wordt mijzelf inbegrepen.
- ↑ Volgens Van Dale zijn beide varianten goed (met dezelfde betekenis). ini·ti·aal2 (bn.)
1 het begin betreffend => aanvankelijk
ini·ti·eel (bn.) 1 het begin betreffend => aanvankelijk - ↑ middeleeuws Latijn, gebaseerd op het laat Latijnse "cappa"
- ↑ De "n" voor het woord "onkel" is ontstaan door het inkorten van "den onkel" of "m'n onkel", gevolgd door herinterpretatie.[2]
- ↑ "on-"/"un-" zijn Germaanse voorvoegsels, gevolgd door een Romaans woord.
- ↑ "znw" staat voor "zelfstandig naamwoord".
- ↑ = letterlijk: verwijt (oorsprong: "hetgeen je terug moet nemen")
- ↑ Dit woord heeft in het Nederlands de betekenis 'zorgvuldig' gekregen, die geheel anders is dan zijn verwanten in andere talen (sécurisé is 'beveiligd', secure is 'veilig', securus is 'zorgeloos'); het is daarmee een zogeheten valse vriend.
- ↑ "semen" betekent letterlijk "zaad". Hoe het in het Nederlands/Engels de specifieke betekenis "sperma" heeft gekregen is onbekend.
- ↑ Subit(us) Vanuit het Latijn (subitāneus/subit(us)) via het Middelfrans in het Middelengels "sodain" gekomen en uiteindelijk sudden in modern Engels geworden [3]
- ↑ "surprise" komt van het Oudfranse "surprendre". Het tweede deel komt van het Latijnse "prendere", maar het eerste deel ("sur"-) is het Franse voorzetsel sur, dat "op" betekent. Er bestaat dus geen geheel overeenkomend Latijns woord voor "surprise".
- ↑ tele- komt van het Grieks. -visie stamt uit het Latijn. televisie als geheel is ontleend van het Frans.
- ↑ [4]