Pools/Naamvallen/Instrumentalis

Instrumentalis

De instrumentalis (Latijn: dare, datum = geven, gegeven, Pools: Narzędnik) is een naamval waarvan de functie gedeeltelijk overeenkomt met die van de Latijnse ablativus. De instrumentalis heeft de volgende hoofdbetekenissen:

Met.. (bij transportmiddelen en hulpmiddelen)

Naamwoordelijk deel van het gezegde (hij is Amerikaan, zij is tandarts)

Onzijdig zelfstandig naamwoord

Bij onzijdige zelfstandige naamwoorden wordt de instrumentalis in het algemeen gevormd door in het enkelvoud -em en in het meervoud -ami achter de stam van het woord te plaatsen: piwo → piwem. Na een k wordt de uitgang -iem(ciastko → ciastkiem).

Pools	Nederlands
To jest piwem	Dit is bier
Które są krzesłami?	Wat zijn de stoelen?

Mannelijk zelfstandig naamwoord

De vorming van de instrumentalis bij mannelijke zelfstandige naamwoorden lijkt erg op die van onzijdige woorden: inżynier → inżynierem, kot → kotem. Er zijn enkele onregelmatige vormen zoals psem (van pies, "hond").

Pools	Nederlands
To jest kotem	Dit is een kat
To jest psem	Dit is een hond
Jestem Amerykaninem	Ik ben Amerikaan

Vrouwelijk zelfstandig naamwoord

Bij vrouwelijke zelfstandige naamwoorden wordt de instrumentalis in het algemeen gevormd door de uitgang -a te vervangen door -ą.

Pools	Nederlands
Maria jest studentką	Maria is studente
Maria jest kobietą	Maria is een vrouw

De signalerende voorzetsels voor de instrumentalis zijn:

Pools	Nederlands
z	met
razem	samen
przed	op de voorgrond, achter
nad	boven
pod	onder
za	achter