Papier/Papierproductie

Papier is een massaproduct en wordt ook als zodanig geproduceerd. Papierfabrieken zijn groot en papiermachines ook. Binnen de papierindustrie hebben vele fabrieken zich bij elkaar gesloten. Grote papierconcerns zijn onder andere International Paper, Georgia Pacific met hun basis in Noord-Amerika en Stora Enso en UPM Kymmene in Europa.

Papierfabrieken kunnen afhankelijk van het type papier dat ze produceren verschillend zijn. Dat begint in de stofvoorbereiding. Indien oud papier of maagdelijke vezels als grondstof wordt gebruikt, wijkt de stofvoorbereiding af. De papiermachines voor tissue, karton of fijnpapier zijn niet hetzelfde.

Hier wordt voornamelijk het productieproces voor fijnpapier en karton beschreven.

De ontwikkeling van de papierfabriek

De eerste papierfabrieken in Europa ontstonden in Italië en Spanje. De grondstof voor papier was voor de eerste papierfabriek vooral katoen uit lompen. Papiermaken was handwerk en er werden vellen papier gemaakt. Het productieproces bestond in die tijd uit:

prepareren van de vezels: Het preparen van de vezels werd gedaan door lompen (zoals oude kleren) te verscheuren in kleinere delen. Deze delen werden gekookt in een wateroplossing waar wat loog aan was toegevoegd, waardoor de lompen zacht werden. De vezels moesten daarna uit de rest van de lompen worden gehaald door het mechanisch te bewerken. Dit gebeurde in een hamerbak; dit is een bak moet grote houten hamers, die op de lompen stampten, aangedreven door waterkracht of windkracht.
het scheppen van papier uit een bak: De geprepareerde vezels werden in een bak gedaan en gemengd met water. Dit geheel werd goed geroerd, zodat de vezels goed verdeeld waren in het water. Een schepraam wordt dan door het mengsel gehaald. Dit is een raam waar een gaas ingespannen is, waarvan de openingen groot genoeg zijn om het water door te laten, maar de vezels terug te houden.
het persen van papier in een pers: De vellen papier werden vanaf het gaas op een stapel gelegd. Deze stapel bestaat uit papiervellen afgewisseld met een vochtopnemend materiaal. De stapel werd tussen een pers gebracht en de pers werd aangeschroefd. Water wordt daardoor uit het papiervel geperst en in het vochtopnemend materiaal getransporteerd.
het drogen van papier: Dit werd gedaan door vellen papier na het persen op te hangen op drooglijnen, buiten of op een droogzolder. Na verloop van tijd was dan het papier droog en klaar om verkocht en gebruikt te worden.

In Nederland kan men op verschillende locaties bekijken hoe vroeger papier werd gemaakt:

Papiermolen "De Schoolmeester" in Westzaan ^[1]
Papierfabriek "De Middelste Molen" in Loenen op de Veluwe ^[2]
De Papiermolen in het Nederlandse Openluchtmuseum in Arnhem ^[3]

Consolidatie

Het papier dat het meest gebruikt wordt is een "commodity". Waar vroeger vele papierfabrieken zelfstandig waren, zijn veel papierfabrieken nu onderdeel van een concern.

De grootste papierfabrieken anno 2017 ter wereld zijn:

Plaats	Bedrijf	Land
Wereld
1	International Paper	USA
2	Nine dragons Paper	China
3	Westrock	USA
4	UPM	USA
5	Stora Enso	Finland
6	Oji Papier	Japan
7	Sappi	Zuid-Afrika
8	Smurfit-Westrock	Ierland / USA
9	DS Smith	UK
10	Solidus	Nederland

Het alternatief voor de grootschaligheid is het specialiseren in specialiteiten. Met specialiteiten zijn hogere marges te halen, waardoor het gebrek aan schaalgrootte kan worden gecompenseerd.

Waar gaat het naar toe?

Nieuwe papiermachines worden steeds sneller en groter. De grootste papiermachineproducenten ter wereld zijn Voith uit Duitsland en Metso uit Finland. De papierfabriek Palm in Duitsland heeft bij Voith een papiermachine voor krantenpapier besteld die 400.000 ton papier per jaar produceert (stand aug 2007). Aan de andere kant worden telkens weer kleinere onrendabele papiermachines gesloten. Er bestaan nog maar weinig onafhankelijke papierproducenten en deze kunnen dan nog meestal alleen bestaan dankzij het feit dat ze specialiteitenpapier produceren, dat een hogere marge opbrengt.

De consolidatie in de papierindustrie zal verder doorgaan. Schaalgrootte is van groot belang in een industrie waar de marges laag zijn en de prijzen zo volatiel.

De papiervraag groeit nog steeds jaarlijks met ongeveer 2% Europawijd. Dit ondanks, of juist dankzij, automatisering en internet. Al jaren wordt het papierloze kantoor voorspeld, en dunne flexibele beeldschermen waarvan je de informatie kan lezen alsof het papier is. Alle voorspellingen zijn nog op niets uitgelopen. Ook in de nabije toekomst blijft papier zijn plaats houden en zal het gebruik wellicht verder doorgroeien.