Onderwijstechnologie/Voorbeelden onderwijstechnologische realisaties/Rapport PsyEduAgo 1 2012-2013

1. Groepsleden

Onze groep bestaat uit Kim Umans, Laura Jonville, Inge Boon, Laura Van Haesendonck (SLO Psychologie), Paulien Wauters en Griet Vandervelde (SLO Agogische wetenschappen).

2. Inleiding

Als studenten SLO Psychologie en SLO Agogische Wetenschappen kozen we er voor om een tool te maken voor leerlingen uit de humane wetenschappen. Tijdens de les gedragswetenschappen worden er maatschappelijke thema’s behandeld. Het gaat daarbij niet om abstracte, droge materie maar om lesinhouden die nauw aansluiten bij de actualiteit. Als leerkrachten in spe vinden we het belangrijk dat leerlingen ook in hun dagelijkse leven attent zijn voor de thema’s die besproken worden in de klas. We willen deze gevoeligheid van leerlingen voor maatschappelijke thema’s aanwakkeren door gebruik te maken van de sociale netwerksite Pinterest. Je zou Pinterest kunnen beschrijven al een digitaal prikbord waar je afbeeldingen, artikels, cartoons, ed. kan koppelen aan je persoonlijk pinterest-account. Niet alleen kunnen leerlingen op deze manier relevante informatie met betrekkingen tot de lesonderwerpen pinnen, het is ook mogelijk om de gevonden informatie met elkaar uitwisselen en bespreken.

3. Wat is pinterest?

Pinterest werd in 2009 opgericht door Ben Silberman. Hij wou een manier vinden om mensen met dezelfde interesses samen te brengen. Om te voorkomen dat het de zoveelste sociaalnetwerksite werd bracht hij een creatieve toets aan: de site fungeert als visueel prikbord. Zo kan de gebruiker over het hele web afbeeldingen, video’s en artikelen opslaan (pinnen) om ze vervolgens in een van de aangemaakte categorieën (moodboards) te plaatsen. Je kan het vergelijken met de bladwijzers die je opslaat op je computer. Op deze afbeeldingen, video’s en artikelen kunnen andere bezoekers weer reageren en ze opslaan op hun eigen prikbord (repinnen). Pinterest deelt immers automatisch alles wat jij deelt met de personen die jou volgen. Omgekeerd kan jij ook personen zoeken om te volgen. Dan zie je voortaan al zijn pins op je homepage verschijnen. Je kan ze repinnen op je eigen prikborden.

3.1 Pinterest als educatieve toepassing

Pinterest kan gebruikt worden, zowel als een ondersteunend middel (bijvoorbeeld als inleiding van een nieuw hoofdstuk), als een evaluatiemiddel (bijvoorbeeld voor een taak), maar ook om de leerlingen warm te maken voor een bepaald thema. Pinterest kan zowel tijdens de lessen gebruikt worden, als naschools. Zo leren leerlingen op een speelse creatieve manier met de lessen bezig te zijn die bovendien zeer nauw aansluit bij hun leefwereld. Gebruik maken van Pinterest heeft een educatieve waarde: de leerlingen leren omgaan met het internet, het bevordert hun creativiteit, ze leren relevante van irrelevante dingen onderscheiden (wat pinnen wat niet) en ze leren hun gedachten te verantwoorden (beschrijven waarom ze iets pinnen, een pin becommentariëren kan slechts met maar 455 tekens). Deze redenen sluiten bovendien aan bij enkele vakoverschrijdende eindtermen, geformuleerd voor het go-onderwijs. We zien Pinterest ook als een manier om het leren te bevorderen. Leren gebeurt, volgens de dual-channel theory, immers niet enkel via een auditief/verbaal kanaal (informatie die ons aangeboden wordt via het gesproken woord en die we dus horen), maar ook via een pictorieel/visueel kanaal (informatie die ons bereikt via beelden en die we dus zien) (Paivio, 1986). Informatie komt dus langs beide kanalen binnen (ibid.). Het is daarom belangrijk dat je beide kanalen ook tracht te stimuleren (Sun, 2002). Aangezien dat Pinterest zeer visueel is, wordt aan deze voorwaarde voldaan. Aanvullend blijkt uit onderzoek ook dat concepten sneller en intenser begrepen worden als ze visueel gerepresenteerd worden (Sternberg, 2003). Je bent op die manier immers in staat om verbindingen en relaties te leggen tussen ideeën, waardoor ook langer onthouden worden (ibid.). Gebruik van Pinterest maken heeft ook een praktische waarde: leerlingen en leerkrachten kunnen elkaar voortdurend, snel en eenvoudig benaderen, ze moeten niet wachten tot het volgende contactmoment. Leerlingen en leerkrachten kunnen vervolgens hierop reageren wanneer het hen uitkomt, ze zijn niet gebonden aan een bepaalde tijdsbepaling.

4. Proces

Onze zoektocht naar een origineel onderwijs technologische realisatie begon moeizaam. We spraken op het forum af om te werken rond het thema pesten. We vonden dit allen een boeiend onderwerp en dachten afzonderlijk na over de hoe we hiermee aan de slag konden gaan. Tijdens onze eerste bijeenkomst bespraken we wat voorstellen maar konden niet op een echt origineel idee komen. Daarom besloten we dan om het over een andere boeg te gooien. We somden samen alle vrije software op die tijdens de lessen onderwijstechnologie besproken werden, en die dat we zelf kenden of al gebruikt van hadden gemaakt. We reflecteerden telkens over hoe we deze zouden kunnen gebruiken in de dagelijkse klaspraktijk. Toen kwamen we op het idee van Pinterest. Niet alle groepsleden waren hiermee bekend, maar al gauw werd iedereen geprikkeld om hier meer over te weten te komen en het ook te gebruiken. We zagen allen potentieel in het gebruik van pinterest in de humane wetenschappen. Tijdens de 2de bijeenkomst gingen we meer in op de praktische uitwerking van onze pinterest. Oorspronkelijk hadden we het idee om een gemeenschappelijke pinterest aan te maken waarop iedere leerling zich kon aanmelden onder de gemeenschappelijke naam ‘6 humaneB’. Het was de bedoeling dat leerlingen foto’s zouden pinnen in de themaborden van ‘6humane B’ met vermelding van hun naam, een korte samenvatting van het artikel en een duidelijke link met het thema (waarom pin je het?). Het vermelden van de naam achtten we nodig om de leerling te kunnen evalueren. We kwamen echter tot de bevinding dat leerlingen op die manier kunnen pinnen onder een ander naam, met als motief hun medeleerlingen te pesten of om een grapje uit te halen. We trachtten dit probleem uit de weg te gaan door te werken met een persoonlijke code (waar enkel de leerkracht en desbetreffende leerling op de hoogte van zijn). Binnen onze groep zorgde dit idee echter voor heel wat discussie. Sommige groepsleden vonden het te omslachtig, anderen maakten de opmerking dat dit voor teveel onnodige anonimiteit in de klas zorgt. Na een discussiemoment sloten allen groepsleden zich hier bij aan en gingen we pinterest verder exploreren. Elk groepslid maakte een persoonlijk bord (aangemeld via 6humaneB) aan met hun naam i.p.v. een themabord. We dachten dat als we dit elk verborgen zouden maken (er is immers een ‘verbergknop’) dat anderen dan niet in persoonlijke borden zouden kunnen pinnen, om zo pesten tegen te gaan. Al gauw hadden we door dat dit geen logische redenering was, aangezien iedereen die aangemeld is op 6 humane de ‘verborgen-knop’ weer kan uitschakelen. We kregen toen het idee om elke leerling een pinterest te laten maken door hun persoonlijk e-mailadres te gebruiken i.p.v. van dat van 6 humane B. Het is de bedoeling dat de leerlingen, nadat ze zich aangemeld hebben, een mapje ‘schoolwerk’ aanmaken waar ze vervolgens alle relevante informatie rond de verschillende thema’s in gaan pinnen. Ze voegen hier bovendien ook kort de redenen aan toe waarom ze iets pinnen. Vervolgens melden ze zich aan met de Pinterest van 6 humane B en gaan ze naar hun persoonlijk profiel (met behulp van de zoekknop) om hun mapje te repinnen in één van de mapjes van 6 humane B. Dit lijkt misschien wat complex, maar het is de enige manier om zeker te zijn dat je punten geeft aan degene die het verdient. Als je iets repint verschijnt namelijk de naam van de persoon die het oorspronkelijk pinde.

5. Gerealiseerd materiaal

5.1 Pinterest 6 Humane B

We maakten als voorbeeld een pinterest voor de klas 6 Humane B van het Koninklijk Atheneum te Meise (fictief). We besloten op deze pinterest drie prikborden aan te maken, namelijk armoede, conflicten, normen en waarden. Dit zijn thema’s die besproken worden tijdens de lessen gedragswetenschappen en komen in het leerplan aan bod. Zoals we reeds aanhaalden is de meest praktische en overzichtelijke manier om Pinterest als tool in het onderwijs te gebruiken om één account aan te maken voor de klas. Hier wordt alles verzameld op verschillende borden (ieder bord is een thema of lesonderwerp). Met hun eigen e-mailadres (of dat van de school) maakt de leerling ook zelf een pinterest-account aan. Vanuit hun eigen account gaan de leerlingen op zoek naar interessante beelden en verhalen. Deze beelden gaan ze pinnen op hun eigen prikbord. Wanneer ze tevreden zijn over wat ze gevonden hebben, melden ze zich aan met het klasaccount en ‘repinnen’ ze hun materiaal, met een verantwoording waarom ze dit beeld gekozen hebben. Per onderwerp heeft de klas dan een aantal beelden verzameld, die het startpunt kunnen zijn van een groepsgesprek, een insteek van de les, een evaluatie, ed. Je kan onze gecreëerde pinterest bekijken via http://pinterest.com/6humb/ of ga naar pinterest.com en zoek naar 6 Humane Wetenschappen B.

5.2 Handleiding voor de leerkrachten

Omdat niet alle leerkrachten vertrouwd zijn met pinterest, maakten we een specifieke handleiding voor hen. In deze informatiebundel vinden leerkrachten een inleiding, uitleg over hoe ze een pinterest kunnen aanmaken en hoe het pinnen van informatie werkt. Ook beschreven we hoe leerlingen geëvalueerd kunnen worden. De handleiding zelf is te vinden via deze link.

5.3 Handleiding voor de leerlingen

Ook voor de leerlingen maakten we een soortgelijke handleiding. Ook aan hen leggen we uit hoe je een pinterest kan aanmaken, hoe en wat je kan pinnen en op basis van wat de leerkracht hen zal evalueren.

We publiceerden onze gerealiseerde materialen op www.klascement.be , portaalsite voor leerkrachten. Je kan het document terug vinden onder de titel 'Pinterest in de klas'.

6. Reflectie

In deze reflectie zullen we zowel ons product als ons proces evalueren.

6.1 Product

We zijn tevreden over de tool die we hebben kunnen ontwikkelen. Hoewel geen van ons experts zijn, denken we toch dat we creatief hebben kunnen omspringen met wat ICT ons te bieden heeft en hopen dat zowel leerkracht als leerling even creatief zal kunnen zijn met de tool die we hen aanreiken. In onze ogen heeft onze tool een aantal interessante pluspunten, waarop we doorheen ons rapport reeds verwezen: leert jongeren omgaan met nieuwe media, lesinhoud wordt aan de actualiteit gekoppeld, tool is breed inzetbaar in de klas, focus op tekst én beeld,… De handleiding voor leerkracht en leerling en een voorbeeld werd op www.klascement.be geplaatst. We hopen dat leerkrachten de weg hier naar toe gaan kunnen vinden en het zou ons plezier doen moest dit echt gebruikt worden in de klas. Hier vind je onze tool op klascement.

6.2 Proces

De samenwerking tijdens dit groepswerk is vlot verlopen. Er was een duidelijke en eerlijke taakverdeling en ook de communicatie verliep goed. Het forum van Pointcarré hebben we niet veel gebruikt, aangezien een deel van de groepsleden problemen had met het posten van een bericht. We betreuren dit technisch mankement, hierdoor hadden we minder controle en kans op goede raad van de professor en assistentie. We hebben hiervoor dan een alternatief gezocht en hebben gebruik gemaakt van facebook en mail (indien er bijlages bij waren). We zijn ook twee keer samen gekomen, weliswaar met beperkte samenstelling aangezien iedereen een druk programma heeft. De afwezigen werden up to date gehouden via mail.

7. Werkverdeling

Inge Boon: Handleiding leerkrachten

Laura Jonville: Samenstelling en opmaak rapport

Kim Umans: Handleiding Leerlingen

Laura Van Haesendonck: Procesverslag

Griet Vandervelde: Samenvatting

Paulien Wauters: Samenstelling en opmaak rapport

8. Bibliografie

Paivio, A (1986). Mental representations: a dual coding approach. Oxford. England: Oxford University Press

Sun, R. (2002). Duality of the Mind. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Sternberg, R. J. (2003). Cognitive theory (3rd ed.). Belmont, CA: Thomson Wadsworth.