Onderwijs in relatie tot P2P/Natuurgidsen

Hilde Goossens, natuurgids zonder eigen website. Samen met Frieda Stroobans, leerkracht/natuurgids.

Waar staan wij voor? Hoe, waar en waarom speelt duurzaamheid en educatie een rol?

Als natuurgids probeer ik kinderen/jongeren/volwassenen in contact te brengen met de natuur waardoor er een verwondering ontstaat die kan evolueren naar respect voor een beter behoud/beheer van onze natuur.

Duurzaamheid zie ik dan ook in een zeer breed perspectief: gebruik van onze natuurlijke hulpbronnen op een economische, ecologische, sociaal en participatieve aanvaardbare wijze met respect voor de mensen hier en over de hele wereld; en nu: onze generatie en degenen die na ons komen. Educatie houdt enerzijds in door kennis van de natuur over te brengen verwondering en respect voor die natuur op te brengen en anderzijds blijven stilstaan en het ervaren van de negatieve invloed van ons menselijk gedrag. Klimaatverandering met o.a. de stijging van de zeespiegel als gevolg en de plastificering van ons milieu zijn hiervan twee zeer goed waar te nemen voorbeelden in de kustbiotoop waar ik actief ben.

Als freelancer werk ik voor verschillende organisaties die met NME (natuur en milieueducatie) bezig zijn: Natuurpunt, de provincie West-Vlaanderen (Week van de Zee, het Zwin, …), educatieve centra zoals MEC (marien ecologisch centrum Oostende), zeeklassencentra …

Voorbeelden van activiteiten: Afval verzamelen, sorteren en wegen: waar komt het allemaal vandaan en wat doet het met ons milieu?

• Jongeren verzamelen aangespoeld afval, sorteren en wegen dit en gaan op zoek naar de afkomst van het afval. In een verder lopend project, coastwatch, worden deze resultaten doorgespeeld aan de overheid.

Waarnemen, ook voelen en proeven.

• Week van de Zee: een initiatief van de provincie West-Vlaanderen en de 10 kustgemeenten waarbij gedurende 2 weken de zee extra aandacht krijgt. Scholen worden uitgenodigd om deel te nemen aan (gratis) activiteiten en gedurende de weekends wordt aan het ‘grote publiek’, inwoners en toeristen, de kans gegeven deel te nemen aan gelijkaardige activiteiten.

Zelf onderzoeken met professionele meetinstrumenten.

• In het Zwin gaan we met jongeren op stap in de verschillende biotopen waarbij zij zelf de abiotische factoren gaan meten en op zoek gaan naar de biotische (flora en fauna) die gedetermineerd worden. Zo onderzoeken zij zelf de samenhang van het voedselweb, de invloed van het abiotische en de aanpassing van organismen aan hun biotoop.

Kinderen ontdekken welke organismen ze met een eenvoudig netje uit zee kunnen halen.

• Verder zijn er de tientallen zeeklassen die jaarlijks naar zee trekken en beroep doen op natuurgidsen om, o.a., kennis te maken met de biotopen zee, strand en duin.

Samen met Frieda Stroobans wordt in 2006 het project Aardbescherming opgenomen in de werking van het MEC. Met Aardbescherming bereik je net iets meer dan met gewoon NME omdat je vertrekt vanuit de leefwereld van de deelnemers. Je neemt hen mee in het proces en laat hen niet meer los. Zij bepalen mee het proces, op een interactieve, creatieve manier. Er werden twee pakketten ontwikkeld, eentje voor de eerste en tweede graad van het lager onderwijs en eentje voor de derde graad middelbaar. De bestaande pakketten van het MEC werden uitgebreid met gegevens over Robinson Crusoe voor het lager onderwijs en met teksten uit het boek ‘De laatste uren van het oude zonlicht’ van Thom Hartmann.

Waar en hoe is er potentieel voor P2P? Zijn er ook grenzen?

P2P herken ik in de acties waar ik (en vele anderen) al heel lang mee bezig zijn. Op een (soms) zeer lokaal niveau worden acties, werkvormen ontwikkeld en getoetst aan ideeën en ervaringen van natuurgidsen en leerkrachten die geëngageerd bezig zijn met NME. Wat nog ontbreekt is een forum waar deze gidsen hun kennis en ervaringen vrijwillig delen met alle geïnteresseerden. Nu gebeurt dit, volgens mij, nog te veel binnen de eigen (soms gesloten) gidsenkring.

Spijtig genoeg bestaat er nog geen overzicht opgemaakt door de overheid van de verschillende educatieve centra al was het alleen maar om te weten waarmee de anderen bezig zijn, laat staan om inhoudelijke uitwisseling mogelijk te maken.

P2P voor NME (op de wijze dat het nu zijn vorm krijgt) lijkt moeilijk te realiseren omdat elk educatief centrum zijn gewoonte heeft. Vaak is het de gewoonte dat een school in een educatief centrum een uiteenzetting over een bepaald thema krijgt met bijhorende werkbladen. De leerkrachten krijgen een educatieve bundel over het thema met de bedoeling dat ze het zelf overnemen en toepassen in de school/-omgeving. Maar om pakketten ‘te grabbel gooien’ voor andere centra lijkt nog niet dadelijk voor morgen. Er zijn nog te veel factoren die deze stap in de weg staan zoals geld, prestige, naam, ….