Leren leren/Kwaliteit

Dit boek is in ontwikkeling. Volg de wijzigingen door bij elk hoofdstuk op de ster te klikken of gebruik de toetscombinatie [alt+shift+w].

De kwaliteit van leren zou je kunnen bepalen door te kijken naar de effectiviteit en efficiëntie. Dat is echter een momentopname. Door flexibiliteit en creativiteit toe te voegen krijgen we een completer inzicht in de kwaliteit van leren Een succesvolle aanpak om te leren zou namelijk ook duurzaam dienen te zijn. Dit vraagt een flexibel leerplan om verstoringen op te kunnen vangen die eveneens creatief genoeg is om verschillende voorkeuren en opvattingen te omarmen. Creativiteit is met name belangrijk bij vormen van leren die een hoge mate van vrijheid willen geven zoals ondernemend leren.

Inleiding

Met de toevoeging van flexibiliteit en creativiteit wordt in het meten van de kwaliteit een tijdsdimensie toegevoegd. Er wordt namelijk ook gekeken naar de duurzaamheid van de gekozen strategie en die van de gekozen tactieken (de concrete actiepunten op korte termijn) om die lange termijndoelen waar te maken. De duurzaamheid van de strategie neemt toe als die meer ruimte biedt voor creativiteit. De duurzaamheid van de daarbij passende tactieken worden duurzamer naarmate er meer flexibiliteit is ingebouwd.

Een andere manier om te kijken naar leren is de mate waarin recht wordt gedaan aan de passie van de deelnemer, zijn of haar talenten en de invloed van de omgeving. Passie kan men dan indirect vertalen naar effectiviteit; in welke mate worden de wensen van de lerende in te bereiken doelen omgezet. Aansluiten bij de aanwezige talenten zal de efficiëntie ten goede komen. Ruimte voor de (sociale) interactie met de omgeving van de lerende kan men koppelen aan flexibiliteit en creativiteit.

Om deze kwaliteitskenmerken voor het leren SMART te maken, kunnen we beter spreken over de combinatie leerimpact, het leerverbruik en het leernut.

Leerimpact

Leren is een natuurkundig fenomeen

Als je nu een toets haalt, maar een week later ben je het grootste deel al weer vergeten (een laag retentiepercentage wordt dat genoemd), dan is de impact van het leren maar tijdelijk geweest. De impact zou groter zijn geweest als de houdbaarheidsdatum veel langer is, of bij voorkeur levenslang. Als je iets leert wat op vele terreinen een toegevoegde waarde heeft, zoals leren leren je helpt bij zowel natuurkunde als een Nederlands, dan is ook de impact van het geleerde groter te noemen. De impact van het leren is dus iets wat mee dient te worden genomen bij het bepalen van de kwaliteit van het leren. De diepte van het geleerde is ook een indicator voor de impact. Is het oppervlakkig, blijft het in het bewuste hangen, of wordt het diep verankerd in je onbewuste. Anders gezegd, wordt het opgeslagen op een manier dat het daarna kan worden opgeroepen als intuïtie? De leerimpact is ook groter als het je meer in beweging zet, een grotere impuls heeft. Leerimpact kun je dus ook uitdrukken als de hoeveel ontwikkeling (bewegingsverandering) in een bepaalde tijd (versnelling). Hoewel we volgens de filosoof Seneca onze tijd in het dagelijks leven vaak verkwisten, beseffen we wel de kostbaarheid ervan als het gaat om leren.

Leerverbruik

De leerkwaliteit kun je bepalen door de leersnelheid te verhouden tot de benodigde leerinspanning

Een manier om kwaliteit van een leerproces vast te stellen is te kijken met hoeveel energie bepaalde leerdoelen worden gehaald, hetzelfde als met hoeveel benzine kom je in Rome. Een hoge kwaliteit heb je dan als we een minimale inspanning hoeven te doen voor een groot leereffect. Anders gezegd; hoe krijg je een hoge leersnelheid tegen een minimaal brandstofgebruik. Het streven naar "minimale leerinspanning" is dus hetzelfde als streven naar een hoge kwaliteit van leren. Als het ontwerp van het leren bij een ander ligt (de onderwijsgevende) dan vraagt dit vaak een maximale inspanning van doceren. Een oplossing is de onderwijsnemende zelf zijn eigen leren vorm te laten geven. Leer de leerling zijn eigen leraar te worden, Dat verkleint niet alleen de lasten (lastverlaging), maar vergroot het plezier in het leren (lustverhogend). Daarnaast bevordert dit het leren leren wat op langere termijn ook weer de leerkwaliteit duurzaam vergroot. De uitdaging daarbij is om, net als Socrates dat deed, de lerende vrij te laten, maar hem of haar wel te herinneren aan de verantwoordelijkheid die erbij komt. Vanuit die verantwoordelijkheid wordt men uitgenodigd om aandachtig, geconcentreerd het eigen leren te aanschouwen en de bereidheid aangewakkerd om inzicht in leren te verkrijgen.

Leernut

Men kan de kwaliteit van het leren ook meten door te kijken naar het nut. Nut heeft in de economie als betekenis; "de bevrediging die een goed bij consumptie aan een economisch agent verschaft". Leernut betekent dan de bevrediging die een leerproces aan de lerende verschaft. Leernut is zo een maat voor de relatieve tevredenheid over het leren. De kwaliteit van leren stelt men dan vast door te kijken in hoeverre het leernut is gemaximaliseerd. Nut is een welkome aanvulling op de concept-contextbenadering. Deze benadering laat leerlingen bepaalde concepten flexibel toepassen in verschillende situaties (contexten) om zo het generieke aspect te belichten. Zo kun je een kogelbaan (natuurkunde) ook toepassen bij het maken van een goal bij korfbal (gym). Echter als je niet van korfbal houdt, zal deze context niet motiverend werken. Als men echter bij de context de persoonlijke bevrediging (nut) betrekt, bijvoorbeeld het leren van een treffend lopje als men van voetbal houdt, dan wordt de concept-context benadering veel krachtiger (emoties openen het brein) qua kwaliteit van leren. Vandaar dat de concept-contextbenadering beter kan worden uitgebreid tot concept-context-nut-benadering of kort gezegd CoCoN.

Bronnen

Verdieping

De volgende open en gratis bronnen kunnen helpen bij verdere verdieping in deze materie:

Soort	Bron	Link	Beschrijving

Verwijzingen

Personen

Organisaties

Begrippen

Referenties