Jane Austen/Mansfield Park
Mansfield Park (1814) is de derde roman (anoniem gepubliceerd) van de Engelse schrijfster Jane Austen. Austen schreef eraan van 1811 tot 1813 in Chawton Cottage. Het boek werd gepubliceerd door Thomas Egerton, die ook haar romans Sense and Sensibility (1811) en Pride and Prejudice (1813) uitgaf. Mansfield Park wordt vaak Jane Austens "probleemroman" genoemd, een roman die geen gemakkelijke interpretatie toelaat vanwege de sterke tegenstrijdige gevoelens die hij opwekt bij de lezers. Veel lezers zagen het gedrag van de Crawfords, Maria en Tom Bertram als een weerspiegeling van het decadente gedrag van de jongere leden van het Britse hof en apprecieerden het dat zij dergelijke ethische kwesties behandelde op een compromisloze wijze. Anderen, onder wie Austens eigen moeder, reageerden totaal anders: zij moesten niets hebben van Fanny, de deugdzame heldin van het verhaal, en hadden meer voeling met Mary Crawford, de antagonist.
Inhoud
[bewerken]De hoofdpersoon van het verhaal is Fanny Price, die samen met twee neven en nichten opgroeide bij haar rijke oom en tante op het idyllische landgoed Mansfield Park. Fanny wordt niet op gelijke voet met hen behandeld en wordt voortdurend herinnerd aan haar ondergeschikte rang in de familie. Haar enige vertrouweling en bondgenoot is haar neef Edmund, die haar met zorg en respect behandelt en haar verdedigt tegen de vele oneerlijkheden waaraan ze door de rest van de familie wordt blootgesteld. Terwijl Fanny's oom op zakenreis is naar Antigua, komen de twee charmante broers en zussen Mary en Henry Crawford op bezoek. Het duurt niet lang voordat er een band ontstaat tussen hen en de jongeren van Mansfield Park, en de nieuwe kennissen het leven op het landgoed op zijn kop zetten. Er wordt een gedurfd stuk gepland en gerepeteerd, er wordt geflirt en allerlei intriges ontstaan. Edmund voelt zich aangetrokken tot de levendige Mary, en Henry tot de principiële Fanny, die geleidelijk beseft dat ze verliefd is op Edmund.
Personages
[bewerken]- Fanny Price
De hoofdpersoon van de roman. Ze woont sinds haar tiende bij haar rijke familieleden, de Bertrams, in Mansfield Park. Ze voelt zich daar aanvankelijk erg eenzaam, maar nadat haar neef Edmund haar vriend is geworden, begint ze ban haar leven te genieten.
- Dame Bertram
Zus van Fanny's moeder en getrouwd met de rijke Sir Thomas Bertram.
- Mevrouw Norris
Zuster van Lady Bertram die in de buurt van Mansfield Park woont.
- Thomas Bertram
De echtgenoot van Fanny's tante, Lady Bertram.
- Tom Bertram
De oudste zoon van Sir Thomas en Lady Bertram.
- Edmund Bertram
Een van Fanny's oudere neven, en ook de man van wie ze is gaan houden, ook al ziet hij haar alleen als een zus. Edmund is de jongste zoon in het gezin en zal priester worden om in zijn levensonderhoud te voorzien.
- Maria en Julia Bertram
De twee nichten van Fanny; ze zijn een paar jaar ouder dan zij en zien haar nooit als haar gelijke. Ze worden allebei verliefd op Henry Crawford als hij naar Mansfield komt, hoewel Maria al verloofd is met de heer Rushworth, een rijke jongeman die in de buurt woont.
- Dr Grant
De priester die in de pastorie van Mansfield Park woont.
- Mevrouw Grant
Echtgenote van de heer Grant, en halfzus van Henry en Mary Crawford.
- De heer Henry Crawford
Henry Crawford komt met zijn zus naar Mansfield en begint beide Bertram-zussen het hof te maken, vooral Maria.
- Mevrouw Mary Crawford
Mary Crawford is Henry's mooie en charmante zus die erg geïnteresseerd raakt in Edmund, ook al dacht ze niet dat ze verliefd zou kunnen worden op een jongere zoon en zeker niet op een toekomstige priester.
- Meneer Rushworth
Een rijke maar saaie man die zich verlooft met Maria Bertram. Hij scheidt van haar nadat ze wegloopt met Henry Crawford.
- John Yates
Een goede vriend van Tom Bertram.
- William Price
Fanny's broer. Hij zit bij de marine.
- Meneer Price
Fanny's vader, een marineofficier.
- Mevrouw Price
Fanny's moeder, de zus van mevrouw Norris en Lady Bertram.
- Susan Price
Fanny's jongere zus.
- Dame Stornoway
Een socialite.
- Mevrouw Rushworth
De moeder van meneer Rushworth en de schoonmoeder van Maria.
Thema's
[bewerken]- Moraliteit en deugd
Fanny Price vertegenwoordigt standvastige moraliteit en deugd, in contrast met de meer frivole en moreel dubbelzinnige Crawfords.
- Sociale klasse en familie
De roman onderzoekt de invloed van sociale klasse en de dynamiek binnen gezinnen, vooral met betrekking tot de behandeling en verwachtingen van verschillende gezinsleden.
- Opvoeding en verbetering
Het belang van goed onderwijs en morele begeleiding is een terugkerend thema, vooral in het contrast tussen Fanny's opvoeding en die van haar nichten.
- Liefde en huwelijk
Austen onderzoekt de complexiteit van romantische relaties en het belang van trouwen uit liefde en wederzijds respect in plaats van gemotiveerd te worden door rijkdom of sociaal voordeel.
Receptie
[bewerken]Mansfield Park werd door verschillende critici meteen geprezen om zijn morele principes, maar niet iedereen in de kring rondom Austen gaf om de deugdzame heldin. Haar eigen moeder bestempelde Fanny als "onverteerbaar", en velen gaven de voorkeur aan de levendige Mary Crawford. Mansfield Park wordt vaak Austens meest complexe en controversiële roman genoemd. Het is een van haar romans die de grootste onenigheid onder critici en lezers heeft veroorzaakt. Austen geeft via haar personages bijvoorbeeld kritiek op slavernij en imperialisme, wat destijds zeer ongebruikelijk was voor vrouwen in Engeland. Het boek bevat vele lagen en is zo'n levend en flexibel werk dat het zelfs vandaag de dag voor zeer uiteenlopende interpretaties openstaat.
De roman werd ook meerdere malen verfilmd en herwerkt tot toneelstukken en opera's.