Jane Austen/Sense and Sensibility

Titelpagina van de eerste druk

Sense and Sensibility (Verstand en gevoel) is een roman van Jane Austen, gepubliceerd in 1811 onder het pseudoniem "A Lady". Het boek beschrijft een tijd waarin veel vrouwen buiten de arbeidsmarkt stonden en voor hun levensonderhoud afhankelijk waren van de mogelijkheid om "verstandig te trouwen". Het verhaal is een romantische fictie over de levens en liefdes van de zusjes Dashwood, Elinor en Marianne, die leren omgaan met de maatschappelijke druk en romantische verwikkelingen van het vroege 19e-eeuws Engeland. 'Sense and Sensibility' biedt een rijke verkenning van liefde, familie en sociale verwachtingen. Door de contrasterende persoonlijkheden en ervaringen van de zusjes Dashwood duikt Jane Austen in de deugden en valkuilen van gevoel en gevoeligheid, en pleit ze uiteindelijk voor een evenwichtige benadering van het leven en relaties.

Sense and Sensibility is een geestige satire op de sentimentele romans van die tijd, net zoals Northanger Abbey de draak steekt met de gothic novel, het andere romangenres dat toen erg populair was bij de meerderheid van de lezers. Het is de enige roman van Austen met jonge huwbare mensen zonder een autoritaire vaderfiguur, omdat de moeders van de verschillende gezinnen (de Dashwoods, Jennings en Ferrars) allemaal weduwen zijn.

Inhoud

De roman gaat over de twee zussen Elinor en Marianne Dashwood. Als hun vader overlijdt, belooft zijn oudste zoon John – halfbroer van Elinor en Marianne – een bijdrage te zullen leveren aan het levensonderhoud van de zusjes Dashwood en hun moeder. Na overreding door zijn vrouw breekt hij echter zijn belofte, waardoor Elinor, Marianne, hun zusje en hun moeder moeten verhuizen naar een eenvoudige woning en een nieuw leven beginnen. De plot draait vooral om de zoektocht van Elinor en Marianne naar liefde en geluk. Elinor wordt verliefd op Edward Ferrars, die haar teleurstelt door zich zonder reden terug te trekken. Marianne wordt verliefd op de knappe maar onbetrouwbare John Willoughby, die uiteindelijk verloofd blijkt te zijn met iemand anders.

De titel van het boek verwijst naar het temperament van de twee zussen: Elinor is verstandig en evenwichtig, Marianne impulsief en gedreven door emoties. Het kan ook worden opgevat als de betekenis dat een evenwicht tussen rede en gevoel de beste weg is naar liefde en geluk. Door verschillende beproevingen vinden de zusjes Dashwood persoonlijke groei en uiteindelijk geluk. De liefde van Elinor en Edward blijft bestaan, wat leidt tot hun huwelijk zodra zijn verloving met Lucy Steele wordt verbroken. Marianne, herstellende van haar liefdesverdriet, begint de standvastige liefde van kolonel Brandon te waarderen, en ze trouwen.

Belangrijkste personages

• Elinor, de oudere zus van Dashwood, belichaamt de 'rede', kalmte en sociaal fatsoen. Aan het begin van het boek is ze 19 jaar oud. Ze raakt gehecht aan Edward Ferrars, Fanny's broer. Vanwege de verwachtingen van de familie Ferrars en Edwards eerdere geheime verloving met Lucy Steele, krijgt hun relatie echter te maken met aanzienlijke obstakels.
• Marianne, de tweede oudste dochter van de heer en mevrouw Henry Dashwood, is 16 jaar aan het begin van het verhaal. Ze is in tegenstelling tot Elinor gepassioneerd, romantisch en emotioneel, en vertegenwoordigt het 'gevoel(igheid)' waar Austens titel naar verwijst. Ze wordt verliefd op de charmante maar onbetrouwbare John Willoughby. Hun romance eindigt abrupt wanneer Willoughby Marianne in de steek laat voor een rijkere partij, waardoor ze diepbedroefd achterblijft.
• Kolonel Brandon, een goede vriend van de Dashwoods, is een vriendelijke en betrouwbare man die stilletjes van Marianne houdt. Aanvankelijk over het hoofd gezien vanwege zijn leeftijd en gereserveerde karakter, winnen zijn standvastigheid en zorg uiteindelijk Mariannes genegenheid. Aan het begin van het boek is hij 35 jaar oud.
• John Willoughby: een knappe en onbetrouwbare jonge heer die Marianne charmeert en haar artistieke en culturele interesses deelt.
• Lucy Steele: de geheime verloofde van Edward Ferrars, opportunistisch en sluw. Niet rijk, maar zowel aantrekkelijk als manipulatief.

Thema's

Rationaliteit versus gevoeligheid

Het centrale thema contrasteert Elinors rede en terughoudendheid met de gevoeligheid van Marianne (emotie en impulsiviteit). Austen onderzoekt de balans tussen deze kwaliteiten en de gevolgen van hun extremen.

Liefde en huwelijk

De roman onderzoekt verschillende romantische relaties en huwelijken, waarbij de invloed van sociale klasse, economische veiligheid en persoonlijke compatibiliteit wordt benadrukt.

Sociale klasse en erfenis

Erfrecht en sociale klasse hebben een aanzienlijke invloed op de levens en keuzes van de personages. De strijd van de zusjes Dashwood onderstreept de beperkte keuzemogelijkheden van 18e-eeuwse vrouwen in de hun toegewezen sociale positie.

Voorzichtigheid en deugd

Personages die blijk geven van voorzichtigheid, deugd en morele integriteit, zoals Elinor en kolonel Brandon, vinden uiteindelijk het geluk. Degenen die gedreven worden door egoïstische verlangens, zoals Willoughby en Lucy Steele, worden daarentegen met negatieve gevolgen geconfronteerd.