Huisdierengids rat/Gedrag

Het gedrag van je ratten leer je vooral goed kennen door goed naar ze te kijken. Ga eens een uurtje voor de kooi zitten (niet te dichtbij want dan vinden ze jou interessanter dan zichzelf of elkaar) en kijk eens naar hoe ze bewegen, hoe de oren staan, hoe ze hun hoofd bewegen, hoe ze elkaar benaderen, enzovoort. Niet alleen leerzaam, maar ook ontzettend leuk om naar te kijken kan ik je verzekeren.

Daarnaast is er ook allerlei leuk en toegankelijk studiemateriaal. Bijvoorbeeld de boeken Ratten geschreven door Maarten van 't Hart of Rats Observations on the History & Habitat of the City's Most Unwanted Inhabitants geschreven door Robert Sullivan. En op http://www.ratlife.org/ kan je een ontzettend interessante documentaire zien over laboratoriumratten die werden vrijgelaten in het wild waarbij de volgende vraag centraal stond: 'We hebben de ratten uit het wild gehaald, maar hebben we het wilde ook uit de rat gehaald?'.

Op deze pagina komt meer uitleg over het gedrag van de tamme rat, leer hier je rat begrijpen.

Groepsgedrag

Het eerste belangrijke feit is dat ratten groepsdieren zijn. Dat betekent dat ratten niet alleen horen te leven. Ratten slapen samen, poetsen elkaar en sturen elkaar bij in hun gedrag. Ratten leven in een hiërarchische structuur structuur, dat wil zeggen dat elke rat een bepaalde positie inneemt in een groep. De baas van de groep heet alfa. Hij of zij is degene met de meeste macht. Sommige alfa's geven duidelijk leiding en zetten regelmatig de andere groepsleden op hun plek. Andere alfa's hebben wel de leiding, maar grijpen alleen in als het echt nodig is. Naarmate de groep groter is, zijn de verschillende groepsrollen duidelijker te onderscheiden.

Sommige mannetjes hebben meer hormonen en kunnen zich daardoor moeilijk handhaven in een groep. Castratie is dan een mogelijke oplossing.

In zeldzame gevallen kan een rat echt niet samen met andere ratten. De oorzaak daarvoor ligt meestal in hun voorgeschiedenis, bijvoorbeeld mishandeling of extreem slechte verzorging of altijd alleen hebben gezeten.

Knarsen en Ploppen

Wanneer een ratje met de tanden knarst, geeft hij zijn gevoel prijs. Net als snorren bij poezen, zal een ratje knarsetanden als hij iets erg prettig vindt. Dikwijls begint een rat dan ook te ploppen. Dat wil zeggen dat de ogen van de rat afwisselend uitpuilen en in normale stand staan. Ploppen hangt vaak samen met knarsetanden. Wanneer de rat knarsetandt, bewegen de kaakspieren waardoor ook de oogbollen bewegen.

Wanneer een ratje echter pijn lijdt, kan het ook beginnen te knarsen. Eenmaal je je ratje een beetje kent, zal je snel het verschil kunnen maken tussen pijn lijden en prettig vinden.

Bijten

Om maar meteen met de deur in huis te vallen, een rat bijt in principe niet. Ratten kunnen wel proeven met hun tanden, dat betekent dat ze bijvoorbeeld je vinger in hun bek nemen en aftasten wat het is. Vooral jonge ratten doen dit veel. Je moet gewoon je vinger voor een rattenbek kunnen houden of een vinger tussen de tralies van de kooi kunnen steken zonder gebeten te worden. Sommige ratten bijten wel, meestal uit angst of pijn, soms uit dominantie. In het eerste geval gaat het om ratten die niet goed behandeld of opgevoed zijn, in het tweede geval zitten de hormonen in de weg.

Egelen

Een rat kan zijn of haar dominantie tonen door te egelen. Hierbij maakt de rat zich extra groot door de rug te bollen en de haren overeind te zetten. Vaak gaat dit gepaard met het zijwaarts duwen tegen een andere rat, maar ook bijvoorbeeld tegen de zijkant van de tralies of tegen de hand van de eigenaar.

Piepen

In principe maken ratten weinig geluid. Maar tijdens ruzies of spelen kan een rat piepen. Vaak is dit ook aanstellerij, ze willen dan laten merken dat ze iets niet leuk vinden, bijvoorbeeld wanneer je ze aanraakt als ze een snoepje aan het eten zijn. Ook jonge ratjes piepen om te laten horen dat ze klein en ongevaarlijk zijn. Als een handtamme rat piept bij het oppakken of bij het aanraken zonder een duidelijke aanraking, dan kan het ook van de pijn zijn.

Verkennen

Ratten zijn erg nieuwsgierige wezens. Bij het verkennen van de omgeving lopen ze snel heen en weer en gaan regelmatig rechtop op hun achterpoten staan waarbij ze om hen heen ruiken en kijken. Om het brein van ratten te blijven prikkelen, is het goed om de kooi regelmatig van inrichting te veranderen of voer of snoepjes op vreemde plekken te verstoppen zodat er altijd wel iets nieuws te ontdekken valt.

Luieren

Ratten houden van luieren. Hoe groot de kooi ook is, grote kans dat ze allemaal op een hoopje liggen in een huisje of een hangmatje. Zorg wel voor voldoende schuilplekjes in je kooi zodat ze kunnen kiezen uit lekkere luierplekjes.

Spelen of Vechten

Ratten leren als ze jong zijn al spelenderwijs hoe ze zich moeten gedragen. Jonge ratjes rollebollen dan ook regelmatig door de kooi terwijl ze happen naar de ander om vervolgens tegen elkaar aan in slaap te vallen. Ook oudere ratten spelen met elkaar. Soms wordt spelen verward met vechten omdat het er best stevig aan toe kan gaan. Ruziemaken op zich is helemaal niet erg, zo verstevigen de ratten hun rol in de groep. Bijvoorbeeld door eten van de ander af te pakken of iemand uit de hangmat te duwen. De spelregel is dat zolang er geen bloed vloeit, er niet ingegrepen hoeft te worden.

Klimmen

Ratten lijken een natuurlijke voorkeur te hebben voor hoogtes. Vaak liggen de ratten dan ook boven in de kooi. Ratten houden ook van klimmen en klauteren. Langs de tralies, door ijzeren spiralen of over grote takken. Zorg dan ook voor voldoende klimgelegenheid in de kooi.

Ratten vinden het heerlijk om aandacht te krijgen en veel te bewegen, hier een sportief spel: Zet je twee ratjes boven op de kooi aan de rand aan het einde, ga zelf aan de andere kant zitten. Laat je ratjes stimuleren om naar je toe te komen. Ze zullen nu vanzelf achter je hand aan gaan, zet je hand tenslotte tegen de kooi aan, aan de andere kant van de kooi(waar je zit). Als je dit meerdere keren doet, zullen ze hier heel veel plezier in krijgen. Ze gaan er een spel van maken, en strijden om wie het eerst bij de hand is. Je kan ze eventueel ook belonen met snoepjes en stimuleren met je stem.

Poetsen

Ratten poetsen zichzelf en poetsen elkaar. Elkaar poetsen gebeurt meestal op de kop of rug. Soms wordt er wat hardhandig gepoetst, degene die dan gepoetst wordt, kan wat piepen. Dit wordt groomen genoemd. Bij nog harder poetsen kunnen kale plekjes ontstaan, dit wordt barberen genoemd. Barberen kan gebeuren door andere ratten, maar ratten kunnen ook zichzelf barberen, vaak het gevolg van verveling of pijn.

Angst- en schrikreacties

Ratten zijn vrij ontspannen dieren, maar kunnen angst vertonen. Bijvoorbeeld door een onverwacht hard geluid of een vreemde geur. Ratten die schrikken of bang zijn zullen wegduiken of roerloos blijven zitten en gaan vervolgens weer hun gang. Bij extreme angst legt een rat de oren plat op het hoofd en houdt het zich voor dood.

Relatie eigenaar en rat

Tussen de eigenaar en de rat kan een hechte band ontstaan. De rat reageert op de stem van de eigenaar door ernaar toe te rennen en laat zich graag aaien of valt lekker op schoot in slaap. De rat beseft goed dat het baasje degene is die voor lekkere hapjes zorgt. Er wordt gezegd dat een rat die alleen gehouden wordt veel tammer zal worden, dit is een fabeltje. Een rat laat zich in zijn gedrag juist meetrekken door de tamste rat van de groep en zal dus ook tammer gedrag tonen. Niet alle ratten zijn trouwens dol op knuffels of aaien. Laat zo'n rat zijn gang gaan, maar geef wel genoeg aandacht.

Huisdierengids

← Vorige | Inhoudsopgave | Volgende →