Quenya/Datief: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Vorige wijziging

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 24 sep 2016 om 16:11

Gebruik[bewerken]

We gebruiken de datief voor het meewerkend voorwerp (dit begint meestal met het voorzetsel "aan" of "voor"):

i nér anta i parma i eldan "de man geeft het boek aan de elf"

De woordorde is vrij omdat we het meewerkend voorwerp altijd aan de uitgang herkennen:

i nér anta i eldan i parma "de man geeft de elf het boek"

i eldan i nér anta i parma "aan de elf geeft de man het boek"

i nér i eldan anta i parma

Enkele werkwoorden hebben wel een meewerkend voorwerp maar geen lijdend voorwerp:

i vendi liltar i aranen "de meisjes dansen voor de koning"

Het werkwoord apsen- "vergeven, pardonneren" heeft een lijdend voorwerp in de datief:

i aran apsenë i neren "de koning pardonneert de man"

(dus eigenlijk: schenkt genade aan de man).

Het substantief na het voorzetsel rá "namens" staat in de datief:

i orco tullë rá Sauronden "de ork kwam namens Sauron"

Onpersoonlijke werkwoorden[bewerken]

De datief wordt ook gebruikt voor de ontvanger van een aantal onpersoonlijke werkwoorden:

i seldon óla aiwion "de jongen droomt over vogels"

(zie ook: Quenya/Speciale werkwoorden)

Vorming[bewerken]

We bekijken elk getal afzonderlijk:

Enkelvoud[bewerken]

De basisuitgang is -n na klinkers en -en na medeklinkers.

Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:

aran "koning" → aranen

tári "koningin" → tárin

vendë "meisje" → venden

Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:

nís "vrouw" → nissen (stamvorm niss-)

curo "uitvinding" → curun (stamvorm curu-)

lómë "nacht" → lómin (stamvorm lómi-)

Meervoud[bewerken]

De uitgang is -in:

macil "zwaard" → macilin

elda "elf" → eldain

(merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -a, -o or -u).

Uitzonderingen:

woorden op -ë laten -ë vallen en krijgen -ín als uitgang:

lassë "blad" → lassín

woorden op -ië laten -ië vallen en krijgen -ín als uitgang:

mornië "duisternis" → mornín

woorden op -i (of met een stamvorm op -i) krijgen ook -ín:

tári "koningin" → tárín

lómë "nacht" → lómín

Duaal[bewerken]

Het duaal is regelmatig:

u-dualen krijgen -n:

aldu "een paar bomen" → aldun (nom.enk.: alda)

bij t-dualen wordt de eind-t vervangen door -nt:

ciryat "een paar schepen" → ciryant (nom.enk.: cirya)

aranet "een paar koningen" → aranent (nom.enk.: aran)

(merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).

Partitief meervoud[bewerken]

We voegen altijd -n toe aan de nominatief partitief meervoud:

ciryali "enkele schepen" → ciryalin (nom.enk.: cirya)

>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Datief

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-==Gebruik==
+== Gebruik ==
 We gebruiken de datief voor het meewerkend voorwerp (dit begint meestal met het voorzetsel "aan" of "voor"):
 ::'''i nér anta i parma <u>i eldan</u>''' "de man geeft het boek aan de elf"
 De woordorde is vrij omdat we het meewerkend voorwerp altijd aan de uitgang herkennen:
@@ Regel 9: / Regel 8: @@
 ::'''<u>i eldan</u> i nér anta i parma''' "aan de elf geeft de man het boek"
 ::'''i nér <u>i eldan</u> anta i parma'''
 Enkele werkwoorden hebben wel een meewerkend voorwerp maar geen lijdend voorwerp:
 ::'''i vendi liltar <u>i aranen</u>''' "de meisjes dansen voor de koning"
 Het werkwoord '''apsen'''- "vergeven, pardonneren" heeft een lijdend voorwerp in de datief:
 ::'''i aran apsenë <u>i neren</u>''' "de koning pardonneert de man"
 (dus eigenlijk: schenkt genade aan de man).
 Het substantief na het voorzetsel '''rá''' "namens" staat in de datief:
 ::'''i orco tullë rá <u>Sauronden</u>''' "de ork kwam namens Sauron"
+=== Onpersoonlijke werkwoorden ===
-===Onpersoonlijke werkwoorden===
 De datief wordt ook gebruikt voor de ontvanger van een aantal onpersoonlijke werkwoorden:
@@ Regel 32: / Regel 26: @@
 (zie ook: [[Quenya/Speciale werkwoorden]])
+== Vorming ==
-==Vorming==
 We bekijken elk getal afzonderlijk:
+=== Enkelvoud ===
-===Enkelvoud===
 De basisuitgang is -'''n''' na klinkers en -'''en''' na medeklinkers.
@@ Regel 49: / Regel 38: @@
 ::'''tári''' "koningin" &rarr; '''tárin'''
 ::'''vendë''' "meisje" &rarr; '''venden'''
 Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:
@@ Regel 56: / Regel 44: @@
 ::'''lómë''' "nacht" &rarr; '''lómin''' (stamvorm ''lómi-'')
+=== Meervoud ===
-===Meervoud===
 De uitgang is -'''in''':
@@ Regel 64: / Regel 50: @@
 ::'''elda''' "elf" &rarr; '''eldain'''
 (merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -'''a''', -'''o''' or -'''u''').
 Uitzonderingen:
@@ Regel 75: / Regel 60: @@
 ::'''lómë''' "nacht" &rarr; '''lómín'''
+=== Duaal ===
-===Duaal===
 Het duaal is regelmatig:
@@ Regel 87: / Regel 70: @@
 (merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).
+=== Partitief meervoud ===
-===Partitief meervoud===
 We voegen altijd -'''n''' toe aan de nominatief partitief meervoud:
@@ Regel 100: / Regel 81: @@
 >> [[Quenya]] >> [[Quenya/Substantieven]] >> [[Quenya/Datief]]
+{{sub}}
-[[Category:Quenya|Naamvallen]]