Schilderen/Stofuitdrukking
De stofuitdrukking is het schilderen van het oppervlak, de textuur van het onderwerp. Een goede stofuitdrukking is nodig als je een realistisch schilderij wilt maken; als je bijvoorbeeld het verschil in materiaal wilt weergeven. Het gaat dus niet alleen om stoffen (textiel), hoewel die ook een zeer gevarieerd uiterlijk kunnen hebben, maar om hoe je alle materialen realistisch weergeeft.
Het weergeven van de stofuitdrukking is traditie uit de Lage landen. In de Gouden Eeuw werden vele stillevens geproduceerd, waarbij de kunstenaar liet zien hoe goed hij of zij de verschillende materialen kon weergeven, zoals een zacht glanzende tinnen kan, een scherp mes, al dan niet gekleurd glas, ruw brood, brokkelige kaas, een glibberige vis, een ruwe kreeft, een glanzend tafelkleed of juist een dof tafelkleed met vouwen of plooien, de zachte huid van een perzik, doorschijnende druiven etc.
De stofuitdrukking is geslaagd als een gouden dolk echt op goud lijkt, als het verschil te zien is tussen fluweel van een jurk en bont van de kraag, hebben de parels de juiste glans. Met een goede stofuitdrukking kan je laten zien hoe vaardig je bent als schilder.
Het schilderen van een stofuitdrukking begint en eindigt met goed kijken naar je voorwerp. Maar er zijn wel een aantal aandachtspunten die kunnen helpen.
Glas
[bewerken]Glas is doorzichtig zou je denken. Dat is ook zo, maar glas vertekent ook wat erachter te zien is. Daarnaast verstrooit glas het licht. Delen van het glas zullen daardoor als het ware licht geven, andere delen zijn bijna zwart. Daarnaast reflecteert het glas het licht van lichtbronnen die in de ruimte aanwezig zijn.
Metaal
[bewerken]Er zijn natuurlijk talloze metalen, maar meestal zal je een glanzend metalen oppervlak in beeld willen brengen, zoals dat van een mes. De rand van het metaal is veelal scherp, dus dat moet je precies weergeven. Verder zal metaal de omgeving reflecteren; maar het oppervlak kan glazend zijn alsof het juist gepoetst is, of matter, zoals het oppervlak van een een veelgebruikt mes. De reflecties zijn in dit geval verschillend. Veel metalen, zoals zilver en staal hebben geen eigen kleur. Goud en koper hebben dat wel, die reflecteren de omgeving dus met een kleur. Toch hebben zilver en staal een eigen karakter, en moet je die verschillend uitbeelden.
Kleding
[bewerken]Ten slotte nog wat voorbeelden van de stofuitdrukking van kleding. Talloze stoffen vereisen evenveel manieren om te schilderen. In dit geval zijn uit de schatkamer van de schilderkunst schilderijen gekozen van een portret van een persoon samen met een globe.Talloze voorwerpen staan in deze schilderijen, elk met hun eigen stofuitdrukking. Hout, papier, aardewerk, tapijt, fruit, ivoor, pluche....