Schilderen/Acrylverf

Acrylverf wordt geleverd in potten, flessen en tubes

Acrylverf ontstond in de jaren 1940 en heeft sindsdien in de moderne kunst een goede positie gekregen. Kwaliteiten zijn vooral het snelle drogen en de houdbaarheid. Acrylverf is ook bijzonder veelzijdig en kan voor verschillende schildersstijlen gebruikt worden. Het kan zoals waterverf sterk verdund worden, of zoals olieverf in dikke lagen worden toegepast, ook direct uit de tube. Lees meer over de acrylverftechnieken in het betreffende hoofdstuk.

Mogelijkheden

Acrylverf wordt net als olieverf aangebracht op doek of papier.

Maar deze verfsoort kan door de extreem goede hechting op vrijwel elk ander oppervlak worden aangebracht, indien het niet vettig is, zoals hout, steen, glas of textiel. Als de ondergrond wel vettig is zal dit de waterige acrylverf afstoten en doen parelen.

Een grondverf is meestal overbodig, behalve als glad metaal beschilderd moet worden.

Voordelen

Het grootste voordeel van acrylverf is wellicht dat het - zolang het niet opgedroogd is - opgelost kan worden in water. Het is niet zo ongezond als olieverf omdat er geen terpentijn of terpentine gebruikt wordt, maar slechts water als verdunner en schoonmaakmiddel. Acrylverf ruikt dus nauwelijks en niet sterk naar terpentijn.

De korte drogingstijd maakt het mogelijk veel sneller te werken.

Acrylverf is "lang": de penseeltoetsen vervloeien weer. De penseelvoering is dus meestal niet zichtbaar in het eindresultaat.

Voor zover nu bekend, vertoont acryl niet, zoals bij olieverf wel kan gebeuren, kraken en barsten in de verflagen, tenzij je opzettelijk iets geks doet. En acrylverf is ook lichtechter, hetgeen vooral een probleem is bij waterverf.

Nadelen

Het is verstandig om speciale kwasten te gebruiken. Acrylverf droogt snel, wordt keihard en is dan niet meer oplosbaar. Traditionele dure penselen, bijvoorbeeld gemaakt van marterhaar, kan je beter niet gebruiken, want ze kunnen volledig onbruikbaar worden. Om dezelfde reden worden meestal papieren paletten gebruikt, omdat de verf van een houten palet moeilijk te verwijderen is. Zet je kwasten, ook tijdens het schilderen, altijd meteen in water. Zorg dus dat je maar één kwast met verf in je hand hebt.

Bij het werken is het aan te bevelen oude kleding aan te trekken of een schort voor te doen.

Het nadeel van acrylverf vinden sommigen ook het nogal glimmende, op plastic lijkende, uiterlijk.

Je kan met acrylverf eigenlijk niet direct op het doek mengen, wat met olieverf wel kan. De reden is wederom dat de verf erg snel droogt, bijvoorbeeld omdat het water in het doek dringt. Meng je kleuren dus altijd op het palet. Tegenwoordig kun je wel op het doek mengen door een vertrager te gebruiken, dan droogt de verf minder snel. 5 Tijdens het drogen wordt de kleur van acrylverf iets donkerder en vindt er door de verdamping ook een aanzienlijk volumeverlies plaats. Om een controleerbaar impasto-effect met acrylverf te bereiken is het daarom nodig een vulmiddel te gebruiken. Zowel de verkleuring als het krimpen komt bij olieverf niet voor.

Bij acrylverf is de pigmentconcentratie meestal lager dan bij olieverf vanwege de vele toevoegingen: de helft van de verfmassa bestaat uit water of oplosmiddel - en omdat de fabrikanten, ook als dit voor een bepaald pigment op zich niet nodig is, altijd een constante hoeveelheid bindmiddel gebruiken om te voorkomen dat de verf bij droging door ongelijke krimpspanning gaat scheuren. Daardoor lijken de kleuren minder verzadigd en is het moeilijker dekkend details aan te brengen. Dat laatste wordt nog verder bemoeilijkt doordat de verf erg stroperig is, maar het gebruik van tolueen als oplosmiddel vermindert dat probleem. 

Een klodder acrylverf, die al de typische vervloeiing vertoont

Schildersmedia

Voor acrylverf is in de loop der jaren een groot aantal speciale schildersmedia ontwikkeld. Die bestaan uit een — of een combinatie — van de polymere bindmiddelen, puur of aangevuld met verdikkingsmiddelen en/of vulmiddelen. Deze media maken allerlei glaceer- en impastotechnieken mogelijk, mede doordat ze de verhouding tussen de componenten wijzigen. Door de media toe te voegen aan aquarelverf of inkten verkrijgen deze de eigenschappen van acrylverf. De beperkingen in pigmentkeuze bij normale acrylverf kunnen hierdoor omzeild worden.

Schoonmaken

Gemorste natte acrylverf kan je meestal direct verwijderen door te spoelen met veel water. Trek het kledingstuk waarop je heb gemorst meteen uit. Doe na het eerste spoelen wat wasmiddel op de natte plek, en probeer de verf zoveel mogelijk weg te borstelen. Was het kledingstuk daarna meteen in de wasmachine.

Als de acrylverf opgedroogd is, laat het kledingstuk dan weken in overdunde groene zeep, spoel het goed uit en was het vervolgens in de wasmachine. Als je het zo niet schoon krijgt op deze manier, kan je het proberen met spiritus gemengd met wat ammonia. Doe je afwashandschoenen erbij aan en ventileer goed!

Soms lukt het om katoen of wol mechanisch (afkrabben) schoon te maken na inweken met heet water en zeep of chemisch met aceton dat eveneens gebruikt kan worden om ingedroogde kwasten te behandelen.

Verschillende merken

Er bestaan vele verschillende merken en types acrylverf. Het is het beste om verfsoorten te gebruiken van een en dezelfde basis en het liefst van hetzelfde merk. Als je toch iets door elkaar wilt gebruiken, probeer dat dan eerst uit op een stuk dik papier.

Over het algemeen hebben de goedkopere "studieverven" minder en goedkoper pigment. Sommige merken gebruiken geen vloeimiddelen zodat de pigmentconcentraties hoger zijn, zoals Golden Artist Acrylics.