Rapport Taal- en Letterkunde 1

Ara Begot!

Inhoud

Inleiding
Aanloopfase
Onze realisatie

Doel en meerwaarde
Inhoudelijk
Educatief

Methodebeschrijving

Video Audio
Wandelroutes (GPS)
Website

Nieuwe ervaringen
Conclusie
Bijdrage groepsleden



�

Inleiding

Aanloopfase

Na de definitieve bekendmaking van de groepen, hebben we een eerste brainstormsessie ingepland, zodat we een bepaalde onderwijstechnologische realisatie konden bedenken. Op voorhand hadden we via email en het forum van Pointcarré al wat ideëen uitgewisseld, maar voor een goede brainstormsessie is het noodzakelijk om samen te komen. Verschillende ideëen, concepten en gedachtes werden tijdens deze sessie uitgewisseld. Zo werd er het idee geopperd om een chatsite te maken die taaluitwisseling bevordert: Franstalige leerlingen kunnen dan bijvoorbeeld Engels chatten met een Engelstalige leerling en andersom. Ook werd er gedacht aan een stripverhaal, waarbij de leerlingen zelf de tekstballonnen in moeten vullen.

De eerste onderwijstechnologische realisatie die we serieus in overweging namen, was de constructie van een digitaal lessenpakket voor buitenlandse leerlingen/studenten die naar Brussel komen voor een schoolreis. Het thema van dit lessenpakket zou Brussel en “Brussel in Europa” worden (dit in verband met alle Europese instellingen die zich in de stad bevinden). Hierbij kon gedacht worden aan verschillende oefeningen met dit thema, zoals een puzzel, een quiz, een speurtocht, etc. Ook een kaart met daarop de monumenten van Brussel zou deel uitmaken van het pakket. We wilden dit pakket aanbieden in verschillende talen (Engels, Frans, Duits en Nederlands) en we hadden al vrij snel veel informatie verzameld.

Na onze tweede bijeenkomst hebben we het idee echter verder ingekaderd. We kwamen tot een lessenpakket voor leerlingen met beperkingen, dat leerkrachten of GON-begeleiders zouden kunnen gebruiken voor een daguitstap rekeninghoudend met deze doelgroep. We hadden de volgende drie groepen in gedachten:

1. leerlingen in een rolstoel (tijdelijk of permanent)
2. slechthorenden
3. slechtzienden

Voor de eerste groep wilden we een route door Brussel bedenken, die zonder problemen mogelijk is voor iemand in een rolstoel. Deze route zou als basis dienen voor ons lessenpakket. Voor de tweede groep (en ook de eerste) dachten we aan een digitale kaart met clickable elementen (en eventueel een application voor een smartphone). Voor de derde groep wilden we iets doen met audiofragmenten, maar dit moest nog verder uitgekristalliseerd worden. Het doel van de website zou zijn om de leerkrachten het onderwijzen makkelijker te maken (zo kan een leerkracht vooraf de toegankelijkheid controleren als één of meer van zijn leerlingen in een rolstoel zit).

Toen we echter goed en wel bezig waren met dit project, bleek er al zo’n site te bestaan. Vernieuwing was dus ver zoek , ontgoocheling des te meer. Na advies gevraagd te hebben bij Prof.dr F. Questier, hebben we besloten om het over een andere boeg te gooien.

Onze realisatie

William kreeg, in het zwembad, het schitterende idee om iets te doen rond het Brussels dialect: de constructie van een website. De bedoeling van deze onderwijstechnologische realisatie is een mogelijkheid aanbieden om meer te weten te komen over het Brussels dialect aan de hand van educatieve oefeningen, een forum, audiofragmenten, informatieve wandelroutes, nieuwsberichten, etc. Tevens is het een platform voor de Academie van het Brussels en andere verenigingen van waaruit zij de promotie van het dialect kunnen voortzetten. Ook kunnen leerkrachten, in het kader van hun lessen Nederlands, geschiedenis, beroep doen op de site om de leerlingen wat meer te vertellen over dialecten of het Brussels in het bijzonder. Het kan ook heel praktisch en concreet worden, zo kunnen zij zich bijvoorbeeld inschrijven op een taalles of conversatietafels.

We vonden al snel contacten bij de de Academie van het Brussels en tevens kwamen we erachter dat het dialect momenteel een revival meemaakt. In café “Het Goudblommeke in papier” bevindt zich het centrum van de beweging en na een telefoontje met één van de eigenaren van het café, hadden we al snel een aantal afspraken gemaakt, zodat we inhoud konden geven aan de website. Het resultaat hiervan is te zien op de website https://arabegot.yolasite.com.

Doel en meerwaarde

Het doel van onze (technische) realisatie, nl. de website, is drieledig:

1. Inhoudelijk: Dat dialecten met uitsterven bedreigd worden, is jammergenoeg een feit. Zeker de dialecten en - iets ruimer - streektalen in een (groot)stad hebben het moeilijk. Al verschillende initiatieven werden in het leven geroepen om het Brussels van dit lot te besparen. De Academie van het Brussels is zonder twijfel het bekendste onder deze initiatieven. Iets wat altijd belangrijk is om een traditie of een stukje cultureel erfgoed te behouden, is het door te geven aan de jongeren. Daarom zijn wij van mening dat het aanwenden van nieuwe media kan helpen om jongeren in contact te brengen met dit deeltje Brusselse cultuur.

2. Educatief: ‘Het onderwijs’ is natuurlijk een geweldig forum voor het bereiken van deze jongeren. Daarbovenop overlapt deze inhoud met enkele leerdoelen van het vak Nederlands. Los van de typisch Brusselse inhoud van dit project, valt er op taalgebied heel wat te leren van dialecten, bijvoorbeeld de geschiedenis van een bepaald woord of de betekenis van een gezegde.. Door het aanbieden van verschillende oefeningen in verschillende media op de website, oefenen de jongeren hun vaardigheden en komen ze interessante dingen te weten over het Brussels. Een iets ruimer doel dat toch wel wordt behandeld is het volgende: ook jongeren die niet in Brussel of de streek rond Brussel wonen, worden ‘getriggerd’ om meer te weten te komen over hun eigen dialect.

3. Via de site een platform bezorgen om het Brussels mee te helpen behouden. Zowel leerkrachten, leerlingen als gewoon geïnteresseerden kunnen via dit portaal overvloedig informatie vinden rond het Brussels en de ondersteunende verenigingen. Deze laatsten kunnen, via het forum, op hun beurt melding maken van activiteiten of nieuws maar ook de site verder opbouwen met liedjes, gedichten, oefeningen of andere documenten.

Belangrijk hierbij is dat het educatieve aspect ook concreet en praktisch wordt aangeboden. Alle doelgroepen kunnen via de Academie van het Brussels deelnemen aan taallessen en conversatietafels, leerkrachten kunnen daarnaast nog met leerlingen doorheen Brussel wandelen en werken aan hun vakeindtermen maar ook de vakoverschrijdende eindtermen. Het bestuderen van een dialect, in dit concrete geval het Brussels, is echter geen verplichte leerstof in het curriculum. Toch kunnen we via deze interessante inhoud (zeker voor Nederlandstalige scholen in het Brusselse) enkele eindtermen van het vak Nederlands van de 3e graad ASO bereiken:

2. De leerlingen kunnen op beoordelend niveau via diverse media en multimediale informatiedragers luisteren naar de volgende tekstsoorten bestemd voor een onbekend publiek: diverterende teksten zoals praatprogramma's; informatieve teksten zoals verslagen van feiten en ervaringen; persuasieve teksten zoals standpunten en meningen in probleemoplossende discussies; activerende teksten zoals reclameboodschappen.

Via de verschillende beeld- en geluidsopnamen van ‘Brusselse’ teksten, wordt deze eindterm bereikt.

3. De leerlingen kunnen verschillende strategieën aanwenden om aan onbekende woorden betekenis toe te kennen. Het gaat om het gebruiken van: de context; de eigen voorkennis; de principes van woordvorming (afleiding, samenstelling, kennis van vreemde talen); het woordenboek.

Sommige Brusselse woorden die worden vermeld in de geluids- en beeldfragmenten kunnen - in eerste instante - onbekend lijken voor de leerlingen, maar via context en kennis uit andere talen (vnl. het Frans) moeten zij in de mogelijkheid zijn de betekenis ervan te ontdekken.

15. De leerlingen kunnen verschillende strategieën aanwenden om aan onbekende woorden betekenis toe te kennen. Het gaat om het gebruiken van: de context; de eigen voorkennis; de principes van woordvorming (afleiding, samenstelling, kennis van vreemde talen); het woordenboek. Analoog met eindterm 3 kunnen de leerlingen niet alleen de betekenis van een (Brussels) woord afleiden in een geluidsfragment, maar zij kunnen dezelfde technieken toepassen bij het achterhalen van de betekenis van een geschreven Brussels woord.

17. De leerlingen kunnen een leesstrategie kiezen naargelang van hun leesdoel en tekstsoort, en ze toepassen (oriënterend, zoekend, globaal en intensief). Wanneer de leerlingen een Brusselse tekst lezen, dus een tekst in het dialect, kunnen ze deze begrijpen. Een hulpmiddel is om deze tekst luidop te lezen, zodat ze horen welke klanken vervormen en wat nu net het verschil is met het Algemeen Nederlands.

Bij de eindtermen qua taalbeschouwing (6) kan de site rechtstreeks helpen op de volgende manier. De leerlingen kunnen de invloed van maatschappij, geschiedenis en politiek op het taalgebruik en taalsysteem herkennen en bespreken. 32 Weten dat fenomenen als ‘standaardtaal’ en spellingsregels het resultaat zijn van taalpolitieke beslissingen. Aan de hand van voorbeelden: Het begrip 'taalvariëteit' omschrijven; De hoofdlijnen aangeven in de ontwikkeling naar het Standaardnederlands; Een aantal vooroordelen ten aanzien van dialecten noemen en verduidelijken; Uitleggen wat de sociolinguïstiek bestudeert; Uitleggen dat het taalgebruik een individuele en een maatschappelijke component heeft.

Methodebeschrijving

Video

Ons videomateriaal bestaat o.a. uit filmpjes gemaakt in ‘t Goudblommeke. Het betreft hier o.a. een nieuwsreportage over de presentatie van een stripverhaal en een filmpje waar we het beeldmateriaal van hebben vervangen door tekst, zodat men kan meelezen (een gedicht en een recept).

Het beeldmateriaal werd gemaakt dankzij apparatuur uitgeleend door de dienst mediabeheer van de VUB en de moed van beginnend filmmaker Martin. Uiteindelijk bedroeg het iets meer dan een uur opnametijd. De belichting viel uiteindelijk niet zo mee maar dit deed niets af aan de oefening. Ook moest er natuurlijk geselecteerd en geknipt worden (er waren nogal wat stiltes en ook zeer luid klinkend achtergrondgeluid).

Het beeldmateriaal was, zonder dat we ons daar bewust van waren, opgenomen in HDV op een mini-DV tape. Omdat het montageprogramma dit niet kon inlezen, werd de HDV omgezet naar DV. Vervolgens werd de DV digitaal ingeladen in Adobe première 6.5, die voorkomt op de video editing software-lijst in de Wiki, dus gratis downloadbaar.

Het besturingsprogramma van die software is Pinnacle Systems (géén eigendom van Microsoft). De titels zijn toegevoegd via de de title editorsoftware TitleDEKO RT, meestal aangeraden door Pinnacle. De projecten zijn vervolgens omgezet naar een .mpg, vandaaruit op CD en geplaatst op de site.

De ingelezen tekst door Hugo Neirinck (gedicht, ingrediënten voor het recept en de Brusselse gemeentes was oorspronkelijk beeld -en geluidsmateriaal. We hebben er de beelden uitgehaald en op zwarte achtergrond de titels toegevoegd.

Audio

Na het uitproberen van verschillende opnameprogramma’s op het internet, die op het eerste zicht gratis waren maar uiteindelijk gewone betalende sites zijn, hebben we geopteerd voor Audacity. Deze software is niet enkel gratis maar ook verreweg de eenvoudigste in gebruik. Geen enkele bijkomende apparatuur is noodzakelijk. De standaard ingebouwde microfoon van iedere laptop volstaat om een kwalitatieve opname te realiseren. Enig nadeel kan zijn dat niet gewenst achtergrondgeluid ook wordt geregistreerd.

De opname kan worden bewaard onder een Audacityfile, maar ook onder de meest voorkomende files waaronder mp3. Wij kozen voor deze laatste omwille van de éénvoud in gebruik bij i-pod of andere audiodragers. Vervolgens werd het op onze website geplaatst.

Hoewel het MP3-bestand zonder enige problemen afspeelde op computer, wou het niet afspelen wanneer het als “embedded file” werd toegevoegd aan de website. Omwille van dit technisch probleem dat tot we nog steeds niet hebben kunnen verhelpen, staat het gewoon als een downloadbaar bestand online.

Wandelroutes (GPS)

De wandelroutes werden op pdf gedownload uit https://www.uitinbrussel.be/stadsgids/stadswandelingen/doehetzelfwandelingen > .

Op basis van de software MapSource werd de uitgestippelde weg omgezet in een GPS route. Dit gebeurt vertrekkende van een zelfgekozen beginpunt en gebruikmakend van de routetool. Stap voor stap werden de verschillende straten en/of kruispunten toegevoegd tot een volledige wandeling werd bekomen. Hierbij kan er geopteerd worden om enkele officiële straten en wegen te bewandelen of zoals in ons geval meer aangewezen, verschillende punten op een kaart met elkaar te verbinden. Dit geeft de mogelijkheid om binnenpleinen of privé-doorgangen te benutten. Eenmaal de route vervolledigd, kan door gebruik te maken van Way Points bezienswaardigheden of stopplaatsen aangeduid worden. Voorbeelden hiervan zijn kerken en kapellen maar ook interessante gevels, pleinen of café’s. Het programma geeft duidelijk de afstand, de te overbruggen hoogteversschillen en een geschatte wandeltijd weer. Dit uiteraard zonder rekening te houden met pauzes of tussenstops.

Enig minpunt is dat de software eigen is aan de fabrikant Garmin en enkel te gebruiken is door bezitters van een Garmin GPS-toestel. Het programma wordt gratis bijgeleverd bij de aanschaf van dergelijk toestel. Het uiteindelijke GPS bestand werd op de site geplaatst maar is dan ook enkel te gebruiken door Garminbezitters.

Er is al afgesproken dat Peter Lombaert , komende lente, werk maakt van door GPS gestuurde wandelingen met ingesproken commentaar. Die zullen dan ook via website beschikbaar zijn.

Website

Om de website vorm te geven werd er gekozen om met Yola te werken (www.yola.com). Deze site schenkt de mogelijkheid om een gratis website te bouwen en deze ook gratis te hosten. Het grote voordeel hiervan was natuurlijk dat we niet nog op zoek moesten gaan naar andere hostingmogelijkheden die mogelijks beperkt zouden zijn in het aantal megabyte dat men kan hosten of beperkt in de tijd dat je site online blijft staan. Het enige “nadeel” dat aan de Yola hosting verbonden is, is dat je een toevoeging aan je URL krijgt: www.arabegot.yolasite.com.

Een andere reden waarom Yola werd verkozen boven andere websites die een gelijkaardige service aanbieden is hun website builder. Deze is zeer gebruiksvriendelijk en zelfs de gratis versie beschikt over tal van opties om een site te maken die uit meer bestaat dan alleen tekst. Er is geen kennis van HTML, java of flash vereist maar de optie is wel aanwezig om HTML te gebruiken in de opbouw van de site.

Om de toevoeging van de verschillende componenten van een site overzichtelijk te houden werkt de sitebuilder met een widgetsysteem. De keuze van widgets is zeer uitgebreid en bevat onder andere een youtube embedder, een fotogalerij, de mogelijkheid om downloads beschikbaar te stellen en de mogelijkheid om je site via sociale media te verspreiden.

Natuurlijk waren er ook enkele beperkingen waar we al dan niet een oplossing voor hebben gevonden. De gratis versie laat het gebruik van submenu’s of subpagina’s niet toe. Dit had kunnen helpen om de pagina’s Educatief & Media beter in te delen en het er minder te doen uitzien als een lijstje van de verschillende bestanden met de begeleidende tekst. De widget structuur laat ook niet altijd toe om alles even mooi naast elkaar te plaatsen, vooral de video bestanden. Maar in se is dat geen groot probleem, de pagina’s zijn gewoon wat langer.

Ook voor het uploaden van video’s moest er via een omweg gewerkt worden: de video’s moeten eerst via Youtube geupload worden om dan ingevoegd te worden in de site. Dit brengt natuurlijk de beperkingen mee die Youtube oplegt: een video mag dus vaak maar 10 minuten lang zijn. Bijgevolg moesten de interviews gesplitst worden om ze online te kunnen plaatsen op de site. Al het beeldmateriaal dat we zelf opgenomen hebben werd opgenomen onder een creative commons licentie.

Er werd ook een forum aan de site gelinked, dit werd gemaakt via een andere site: https://www.forumer.com/. Indien de site de aandacht zou trekken van de gemeenschap rond het Brussels dialect kan dit zeker een plaats worden waar eenieder zijn ei kwijt kan.

Nieuwe ervaringen

Collaboratief schrijven via docs.google.com aan documenten en presentatie Overleg via forum (Pointcarré) Audio-opname via Audacity site-opmaak video -en audiobewerking via Adobe Première filmen met professionele apparatuur wiki’s bijdragen leveren

Conclusie

De conclusie van het rapport zal beschreven worden door middel van een SWOT-analyse (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats). Deze analyse belicht onze onderwijstechnologische realisatie vanuit verschillende hoeken en is dus uitermate geschikt als evaluatie.

Strenghts

Een belangrijk deel van de kracht van onze onderwijstechnologische realisatie, een website over het Brussels dialect, ligt in het feit dat het uniek is: er bestond nog geen website die het Brussels promoot aan de hand van educatieve oefeningen en audiofragmenten, nieuwsfilmpjes, informatieve wandelroutes en een forum. Daar komt bij dat er werkelijk vraag was naar zo’n website, zoals snel bleek uit enkele telefoongesprekken met prominenten van de Academie van het Brussels. We hopen dan ook met onze website bij te dragen aan het behoud van dit cultureel erfgoed: het Brussels dialect.

We hebben de website gemaakt met het oog op plezier in het leren, want we zijn van mening dat dat een heel belangrijk aspect is tijdens het leren. Dit geldt zeker voor het Brussels dialect, omdat dit een vrijblijvend karakter heeft. Plezier in het leren staat dus hoog in het vaandel. Zo bestaan er onder andere mogelijkheden om je uitspraak te laten testen door middel van een audiofragment op te sturen, een quiz te maken over het Brussels en educatieve wandelroutes te volgen die in het teken staan van dit dialect.

Weaknesses

Vanwege een beperkte hoeveelheid tijd, hebben we nog niet de mogelijkheid gehad om een grote hoeveelheid verschillende oefeningen op de website aan te bieden. We lopen dus het risico dat bezoekers van onze website snel uitgekeken raken. Tevens zou er nog wat gewerkt kunnen worden aan de lay-out van de website, zodat de website een professionelere uitstraling krijgt. Aangezien geen van ons de capaciteiten heeft om hier iets mee te doen, kunnen wij daar helaas weinig aan veranderen.

Opportunities

De weaknesses van onze website bieden tevens de gelegenheid voor opportunities. In de toekomst zouden we namelijk in samenwerking met de Academie van het Brussels meer oefeningen aan kunnen bieden, zodat de bezoekers van onze website meer over het Brussels kunnen leren. Hierbij kan gedacht worden aan spellingsoefeningen, een woordenschat-test, luisteroefeningen, etc. Tevens zou er in de toekomst iemand ingeschakeld kunnen worden die zich kan ontfermen over het design van de website, zodat deze een professionelere uitstraling krijgt.

Threats

We verwachten dat onze grootste bedreiging ligt in het feit dat er na afronding van de cursus “Onderwijstechnologie” niets meer gedaan wordt met de website. Het is dan ook van belang dat we afspraken maken met de Academie van het Brussels, zodat zij onze realisatie verder uit kunnen diepen. In principe is er vraag naar onze website, dus is het niet meer dan logisch dat daar iets mee gedaan wordt. Hoe dan ook, we zullen de komende tijd onze website nauwlettend in de gaten houden, zodat we zeker weten dat ons werk niet voor niets is geweest. We overwegen ook om KlasCement in te schakelen.

Bijdrage groepsleden

William:

idee
opzoeken literatuur
contactname prof. Ph. Cara, fan van het Brussels
aanwezigheid op alle bijeenkomsten
filmen en medewerking reportage in ‘t Goudblommeke
aanwezigheid op persconferentie ‘t Goudblommeke

Neal:

opmaak quiz
opmaak oefening en verbetersleutel
meeschrijven aan presentatie
aanwezigheid op enkele bijeenkomsten
aanwezigheid op en voorbereiding persconferentie ‘t Goudblommeke
educatieve aspect van het project

Sam:

opmaak en onderhoud site
meeschrijven homepage en verzorging opmaak teksten site
juridische kwesties uitzoeken
wikibooks posts
aanvraag Klascement
aanwezigheid op enkele bijeenkomsten

Martin:

contactname ‘t Goudblommeke
filmen en medewerking reportage in ‘t Goudblommeke
contacten uitlenen videoapparatuur
meeschrijven homepage, rapport
aanwezigheid alle bijeenkomsten
aanwezigheid op persconferentie ‘t Goudblommeke
zoeken info op internet
uitzoeken “collaborative writing”

Veronique:

contactname met echte Brusseleirs voor afspraken en materiaal
bezoek Peter Lombaert, journalist en fan (het) Brussel(s)
interviews en reportage in ‘t Goudblommeke
contacten uitlenen apparatuur en uitproberen ervan
meeschrijven teksten site, rapport en presentatie
aanwezigheid alle bijeenkomsten
aanwezigheid op persconferentie in ‘t Goudblommeke
zoeken info op internet en literatuur
opname en inspreken mp3 bestand
vertaaloefening
bewerking beeld -en audio-opname van reportage met hulp
foto’s reportage
uitstippelen wandelroutes en omzetting naar GPS-bestand
aanmaak linken -en literatuur/bronnenlijst