Oudgrieks/Blok 1/S-Het werkwoord (praesens)

In het Oudgrieks zijn er meerdere groepen werkwoorden:

• Werkwoorden eindigend op -ω
• Werkwoorden eindigend op -εω
• Onregelmatige werkwoorden (zoals εἰμι)

Net zoals in het Nederlands worden werkwoorden in het Grieks vervoegd. In het Oudgrieks hebben alle werkwoordsvormen een andere uitgang, dit gebeurt onder andere omdat het gebruik van persoonlijke voornaamwoorden in het Oudgrieks een bijzaak is en daarom alleen bij de nadruk van de handelende persoon worden gebruikt.

Het verschil tussen werkwoorden op -ω en -εω is dat de werkwoorden op -εω een epsilon in de stam hebben staan waarmee de uitgang in 'botsing' komt bij het vervoegen. Daarom worden de εω-werkwoorden iets anders vervoegd dan de ω-werkwoorden. Let er wel op dat op de verbuiging van εω-werkwoorden er altijd een kringetje op de uitgang komt te staan, een uitzondering hierop zijn de ik-vorm (die kan zowel met kringetje als met epsilon voor de omega geschreven worden) én de imperativus enkelvoud.

Hieronder staan nog een paar actieve vervoegingen in de tegenwoordige tijd:

ἐστίν (r.1)

καλοῦσιν (r.3)

ἔχουσιν (r.4)

εἰσίν (r.6)

πλεῖ (r.7)

λύει (r.8)

βλέπουσι (r.11)

Misschien was je al opgevallen dat sommige werkwoorden op dezelfde letters eindigen (niet lettend op de accenten): πλεῖ en λύει eindigen allebei op -ει. De twee :καλοῦσιν en :ἔχουσιν eindigden ook op hetzelfde: -ουσιν.

De uitgangen -ει en -ουσιν zijn die van respectievelijk "derde" enkelvoud en "derde" meervoud. Werkwoorden die terugslaan op een onderwerp in de derde persoon hebben dus één van deze twee uitgangen: net als naamwoorden in een woordgroep congrueren werkwoorden met het onderwerp. De werkwoorden in de tegenwoordige tijd of praesens worden in actieve vorm in dat getal en geslacht altijd op deze twee uitgangen vervoegd, mits het werkwoord regelmatig is. Bij het vervoegen wordt de uitgang achter de stam van het werkwoord geplaatst (ἔχ-, λύ-, βλέπ-.

Overzicht actieve vervoeging

Hieronder een volledig overzicht van de actieve vervoeging in de tegenwoordige tijd:

Vervoeging van λυω

	enkelvoud	meervoud
eerste	λυω	λυομεν
tweede	λυεις	λυετε
derde	λυει	λυουσι(ν)
imperativus	λυε	λυετε

Vervoeging van ποιεω

	enkelvoud	meervoud
eerste	ποιεω / ποιῶ	ποιοῦμεν
tweede	ποιεῖς	ποιεῖτε
derde	ποιεῖ	ποιοῦσι(ν)
imperativus	ποιει	ποιεῖτε

Vervoeging van εἰμι

	enkelvoud	meervoud
eerste	εἰμι	ἐσμεν
tweede	εἶ	ἐστε
derde	ἐστι(ν)	εἰσι(ν)
imperativus	ἰσθι	ἐστε

Infinitieven

	infinitivus
λυω	λυειν
ποιεω	ποιεῖν
εἰμι	εἶναι