Onderzoekend leren/Vrijheid

Zelfregie

Onderzoekend leren geeft de lerende een bepaalde mate van regie. De gegeven vrijheid wordt mede bepaald of de leraar een thema aanreikt of de leerling zijn eigen natuurlijke verwondering kan volgen. Omdat het eerste vaak in de dagelijkse praktijk het startpunt is, kan onderzoekend leren in de meeste toepassingen niet worden gezien als vrij leren. Als er meer vrijheid bij de lerende ligt om te onderzoeken en te ontwerpen zal men gevoed door de eigen creativiteit meer kwaliteit en diversiteit qua uitkomsten laten zien. Om, die zelfregie te kunnen nemen is nodig te leren leren. Speels leren kan zorgen dat de zelfgestuurde ontdekking die bij onderzoekend leren voorop staat gepaard gaat met gestuurde zelfontdekking.

Zelfonderzoek

Zelfonderzoek geeft stimulans aan de persoonlijke ontwikkeling; de wetenschap over jezelf! Als er ruimte in het onderwijs is voor jezelf leren kennen en daar op aansluiten als het gaat om leren, dan kan deze toepassing van onderzoekend leren wel worden gezien als een vorm van vrij leren. Het vraagt van de docerende om kundig te zijn in het ondersteunen van de lerende bij het reflecteren en het ontwikkelen van metacognitieve vaardigheden. Het vraagt van de lerende zijn natuurlijke houding te omarmen. Vragen te stellen die uitnodigen om zaken te verkennen en te ontrafelen. Onderzoekend leren doet een beroep op het kritisch bevragen van jezelf en vanuit die vragen nadenken en analyseren en zo jezelf leren kennen en jouw blik op de wereld en hoe die kan verschillen van die van een ander.

Zelfonderzoek start alleen als je durft te twijfelen, uitgaat van niet-weten. Het past bij lerenden die eerst zwijgen, zichzelf een vraag stellen en die onderzoeken in plaats van meteen iets beweren. Die liever zoeken naar een gemeenschappelijke waarheid naast hun eigen waarheid. Onderzoekend leren is daarmee een manier van leren die je aantreft bij filosofisch onderwijs. De houding van een filosoof heel namelijk veel overeenkomsten met die van een onderzoeker; nieuwsgierig, open en bescheiden.