Onderzoekend leren/Methode

Concept

Onderzoekend leren is een methode van vrij leren die vooral past bij de lerende met een betekenisgerichte leerstijl.

Bij onderzoekend leren gaat het om een manier van kijken naar en benaderen van de wereld. Het stellen van vragen over situaties, voorwerpen,verschijnselen, organismen of gebeurtenissen en het voorspellen en ontdekken van antwoorden daarop^[1]. De wetenschappelijke houding van iets willen weten, begrijpen , bedenken, delen, bereiken of ergens kritisch op willen zijn^[2].

Het gaat niet om uitroeptekens - zoals gebruikelijk in het reguliere onderwijs - maar om vraagtekens bij alles te stellen; een wetenschappelijke houding. Het gaat om zelf betekenis te geven aan eigen ontdekkingen. Vanuit de natuurlijke verwondering en nieuwsgierigheid van kinderen, of eigenlijk bij alle mensen als dat niet inmiddels door onderwijs is afgeleerd, de wereld verkennen. Onderzoekend leren sluit aan bij de fantasie-wereld waarin kinderen leven en die de basis is voor creatie en productie. Innovatief zijn is waar kunstmatige intelligentie mensen niet spoedig zal overtreffen en daarom zo van waarde is voor jonge mensen om een plek te bemachtigen in de toekomstige samenleving. Omdat ieder mens uniek is, betekent creatief zijn vooral jezelf leren kennen op persoonlijk vlak en wat je wilt betekenen voor de ander.

Begeleiding

Begeleider

Het succes van onderzoekend leren is sterk afhankelijk van de begeleiding die wordt gegeven^[3]. Het is niet nodig dat de leerlingen bij de hand worden genomen, daarmee neemt het zelf nadenken sterk af, ongeacht hoe jong ze zijn^[4]. Een goede begeleider zal de sturing van het leerproces aan de lerende laten en alleen passende ondersteuning geven indien nodig. Hij of zij herkent nieuwsgierigheid en verbazing bij de lerende en weet deze verder aan te wakkeren door een open houding ten aanzien van de acties die daaruit voortvloeien en door zelf plezier in het onderzoeken ui te stralen^[5]. Open en plezier in de zin dat de begeleider het waardeert als hij of zij wordt verrast door de keuzes van de lerende ook al passen die niet in zijn of haar straatje. Welke uitdagingen, ontdekkingen of vragen er ook bij de lerende ontstaat, hij zal die serieus omarmen en ondersteunen om aan te gaan. De lol is het onderzoeken zelf, niet de antwoorden die eruit voortvloeien.

Toetsen

Het onderzoekend leren vraagt een ander wijze van testen, feedback geven en toetsen dan in het regulier onderwijs gangbaar is. Men kan daarbij denken aan observaties^[6], portfolio's of rubrics^[7].

Ontwerpen

Onderzoekend leren wordt vaak gecombineerd met ontwerpend leren - Onderzoekend en Ontwerpend Leren (OOL) - waardoor deze stijl van leren als productief kan worden gezien. Ontwerpend leren impliceert dat de lerende zelf een oplossing voor de eigen vragen en uitdagingen ontwerpt of maakt. En als het vragen stellen leidt tot een eigen (kennis)creatie die aan de samenleving wordt toegevoegd (innovatie), dan is er sprake van ondernemend leren. Onderzoekend leren ontwikkelt en vraagt abstract denken en metacognitieve vaardigheden. Ontwerpend leren doet een beroep op praktische vaardigheden.

↑ Harlen, W. (2006). Teaching, Learning & Assessing Science 5 – 12. Fourth Edition. London: SAGE Publications.
↑ Rijst, R.M. van der, Driel, J.H. van, Kijne, J.W., & Verloop, N. (2007, August). Scientific research dispositions in research, teaching and learning. In J.H. van Driel (chair), University teachers' conceptions of relations between teaching and disciplinary research. Symposium conducted at the biennial meeting of the European Association of Research in Learning and Instruction, Budapest, Hungary.
↑ Lazonder, A.W., & Harmsen, R. (2016). Meta-Analysis of Inquiry-Based Learning: Effects of Guidance. Review of Educational Research, 86, 681-718.
↑ Alfieri, L., Brooks, P.J., Aldrich, N.J., & Tenenbaum, H. (2011). Does Discovery-Based Instruction Enhance Learning? Journal of Educational Psychology, 103(1), 1-18.
↑ Walma van der Molen, J. (2013). Verwondering en vindingrijkheid als motor voor leren. Oratie. Enschede: Universiteit Twente.
↑ Kemmers, P., Klein Tank, M., & Graft, M. van. (2007). Onderzoekend en Ontwerpend Leren bij Natuur en Techniek. Evalueren van de brede ontwikkeling van leerlingen in open onderwijsvormen. Enschede: SLO.
↑ Kerkhoffs, J., Stark, E., & Zeelenberg, T. (2006). Rubrics als beoordelingsinstrument voor vaardigheden. Enschede: SLO.

[1] Harlen, W. (2006). Teaching, Learning & Assessing Science 5 – 12. Fourth Edition. London: SAGE Publications.

[2] Rijst, R.M. van der, Driel, J.H. van, Kijne, J.W., & Verloop, N. (2007, August). Scientific research dispositions in research, teaching and learning. In J.H. van Driel (chair), University teachers' conceptions of relations between teaching and disciplinary research. Symposium conducted at the biennial meeting of the European Association of Research in Learning and Instruction, Budapest, Hungary.

[3] Lazonder, A.W., & Harmsen, R. (2016). Meta-Analysis of Inquiry-Based Learning: Effects of Guidance. Review of Educational Research, 86, 681-718.

[4] Alfieri, L., Brooks, P.J., Aldrich, N.J., & Tenenbaum, H. (2011). Does Discovery-Based Instruction Enhance Learning? Journal of Educational Psychology, 103(1), 1-18.

[5] Walma van der Molen, J. (2013). Verwondering en vindingrijkheid als motor voor leren. Oratie. Enschede: Universiteit Twente.

[6] Kemmers, P., Klein Tank, M., & Graft, M. van. (2007). Onderzoekend en Ontwerpend Leren bij Natuur en Techniek. Evalueren van de brede ontwikkeling van leerlingen in open onderwijsvormen. Enschede: SLO.

[7] Kerkhoffs, J., Stark, E., & Zeelenberg, T. (2006). Rubrics als beoordelingsinstrument voor vaardigheden. Enschede: SLO.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]